Yusuf Has Hacip, “Bilgi, dibi olmayan bir deniz gibi olan insan gönlünün dibinde yatan incidir” der iken, gönülün sonsuz nitelikli derinliğini ve bilginin gönül içre olduğunu açıklıyor.
Demek bilginin yeri gönüldür. Gönülden olmayan da bilgi değildir. Gönülde olan bilgi de bilgelerdedir. Taşıyıcılar aktaranlar bilgelerdir. Bilge bilgisini gönlünde taşıyandır. Gönülsüz bilgi de bilgi sayılmaz.
Yusuf Has Hacip bilgeliğin şifresini 211-213 beyitlerde vermiş. Gönül-bilgi ilişkisi. Gönül tabiri, Oğuz Kağan destanından başlar.
“İnsan gönlü dibi olmayan bir deniz gibidir; bilgi onun dibinde yatan inciye benzer. İnsan inciyi denizden çıkarmadıkça, o, ister inci olsun ister çakıl taşı fark etmez. Kara toprak altındaki altın, taştan farksızdır, oradan çıkınca beylerin başına tuğ tokası olur. “
Kutadgu Bilig ss.211-213