Çin bilgelerinden seçme sözler

24/03/2024

348

************

Acele eden saygınlığını yitirir.

Acı söz ilaçtır, tatlı sözse ağu.

Acı biber dalından acı biber çıkar.

Aç kalıp başı dinç olmak, kötülerle yemek yemekten iyidir.

Adam göndereceğine kendin git, iş buyuracağına işini kendin gör.

Ağ atmanın günü ayrı, ağ kurutmanın günü ayrı.

Ağaç yıkılınca gölge kalmaz.

Ağaç yüksek de olsa yaprakları yere düşer.

Ağzını fazla açan dertten kurtulmaz.

Ailede bir yaşlının olması zenginliktir.

Ak giysiyi de boyarsan kara olur.

Akıllı adama bir söz yeter.

Akıllı arı yere düşmüş çiçeğin balığını emmez.

Akıllı hekim kendine hekimlik yapmaz.

Akıllı kuş ağacını seçer.

Akşam karına lanet edersen, gece yalnız yatarsın.

Ala dokunursan allanırsın, kara dokunursan kararırsın.

Alçaktan uçan yavaş düşer.

Altının fiyatı vardır, öğrenmenin ise pahası olmaz.

Aşırı Nezaket çoğunlukla ‘bir şeyler istiyorum’ anlamındadır.

At, ahırının çevresindeki otu yemez.

Ateşi kağıtla söndüremezsin.

Atlar ve inekler rüzgâra karşı başka başka dururlar.

Adlı yayanın halinden anlamaz.

Ayakkabı alırken ayağını ölç.

Aydın kafa iyiliğin bahçesi, karakafa kötülüğün dehlizi.

Azimli adamdan iş korkar.

************

Bahçe çiçeklere kır çiçekleri gibi kokmaz, ama daha uzun dayanır.

Balık tutmak için ağaca çıkılmaz.

Balık tutmak için suya dalmaya uğraşacağına evine dön de ağ ör.

Balık yemi görür, oltayı görmez.

Bambu yemişini yerken onu ekeni hatırla.

Barış ve dinginlik altın değerinde iki sözcüktür.

Barışı kazanmak istiyorsan üç yaşlıya danış.

Bedeni eğmek kolay, istenci iradeyi eğmekse zordur.

Bekleyene bir gün bir yıl gibi gelir.

Bıçağı taş biler, adamı adam biler.

Bilge adamla bir akşamlık sohbet, on yıllık araştırmaya bedeldir.

Bilge kararını kendi verir, bilgisiz olan söylentilere uyar.

Bilgenin yazgısı yoksulluk.

Bin doğru adım, bir yanlış adımı düzeltemez.

Bin ustanın bin yolu.

Bir an için mutlu olmak istiyorsanız, biraz içki için; bir saat mutlu olmak istiyorsanız, biraz uyuyun; bir gün mutlu olmak istiyorsanız, bir arkadaş edinin.

Bir elinde tütsü, bir elinde mızrak.

Bir evin lambası iki evi aydınlatamaz.

Bir gülücük yüz kederi savar.

Bir güzel kadın bütün çirkinliklerin düşmanı.

Bir hayatı kurtarmak, yedi katlı tapınak kurmaktan iyidir.

Bir kez daha bakmakla bir şey yitirmezsin.

Bir kez yılan ısıran, bir daha otta gezmez.

Bir köpek havlayınca, yüz köpek ona uyar.

Bir kötülük on yıllık iyiliği siler götürür.

Bir kuşak öbür kuşağın yolunu belirler.

Bir söz yetmiyorsa, bin söz boşuna.

Bir taşı yanlış oynamakla tüm oyunu yitirirsin.

Bir tek tatlı söz üç kış sıcak tutar.

Bir yığın kitap, iyi bir öğretmenin yerini doldurmaz.

Birine her gün ilenirsen, ömrü uzar.

Borç ver, düşman kazan.

Budalalar mutlu olur.

Buda’nın lambasını yaktığında tüm tutkularını söndürmelisin.

Bugünkü şarap bugüne, yarınki şarap yarına.

Büyük ağacın çevresindeki otu don tutmaz. Büyük ağaç rüzgârı çeker.

************

Canlı dilenci ölü kraldan yeğdir.

Çakmak taşını sürtersen ateş yakarsın, sürtmezsen duman bile olmaz.

Çamur Buda, kil Buda’yı paylar.

Çamurdan yükü olan, her gittiği yerde iz bırakır.

Çatıda duran kavun, öne de düşer arkaya da.

Çek çek de oturan da insan, çek çeki süren de insan. (Çekçek= Çin’de insan taşımaya yarayan el arabası).

Çevrendeki insanlara yararın yoksa, Buda’ya ettiğin dualar boşuna.

Çiftçi yağmur diler, gezginse güneş.

Çimen dondan korkar, don da güneşten.

Çin’e gidersen Çince konuş.

Çirkin kadın ya da budala hizmetçi kız, bulunmaz bir servettir.

Çok düşünen bilge olamaz.

Çok gök gürültüsü, azıcık yağmur.

Çok marifetli olan ailesini besleyemez.

Çok para tanrıları bile kımıldatır.

Çok söz yanlışsız olmaz.

************

Dağa tırmanırken geri adım atma.

Dağa tırmanmazsan vadiyi göremezsin.

Dağlar dereler değişir, ama insan zor değişir.

Davulunu evde çal, komşular duymasın. değerli olan müşteridir, mal değil.

Deneyimsiz bilgelik olmaz.

Derin sular yavaş akar.

Dıştan kuzu postuna bürünmüş, içi kurt.

Dili bal, yüreği kılıç…

Dil serttir, dökülür; dil yumuşaktır, kalır.

Dişi ağrıyan dişi ağrıyanı anlar.

Doğarken çıplak geliriz ölürken de çıplak gideriz.

Dolu çaydanlık ses yapmaz, yarı dolu çaydanlıksa çok ses yapar.

Dolu şişeyi çalkalayamazsın, yarım dolu şişeyi: evet.

Dostlar arasında duvar yüksek olmalı.

Dostluğu kurmaya yıllar gerek, yıkmayaysa dakika.

Dostluğun temeli karşılıklı güvendir.

Dökülen suyu toplayamazsın, olmuş bitmiş işi geri çeviremezsin.

Durulacak yerde durmasını bilirsen, utanmazsın.

Duyulmasını istemediğin şeyi yapma.

Dükkan açması kolay, açık tutması zor.

************

Ejder boyasan da derisini boyarsın, kemikleri yine aynı kalır.

Elin ekini bol olur, karısı da güzel.

Eller birleşirse, bakır altın olur.

En iyi atın bile eyeri tektir. en iyi bellek, soluk mürekkebin yerini tutmaz.

Erdemin kapısı kolay açılmaz.

Erdemler yeteneklerinden çok olan yüksek damdır, yetenekleri erdemlerinden çok olansa alçak.

Erdemli kadın evde, cilveli kadın eğlencede.

Erdemli olmak yokuş tırmanmak gibidir, erdemsizlikse uçuruma yuvarlanmak.

Erkeklere tuzağa düşüren güzel kadınlar değil, onlar kendileri düşer.

Erken eken  erken biçer, az eken az biçer, çok eken çok biçer.

Eti şarabı bol olanın dostu da çok olur.

Ev almadan önce komşuları tanı.

Eylemin bilgeliğini izlemeli.

************

Fakirin sözüne inanılmaz.

Falcı erken ölür, feng-shui yapanın mezarı olmaz.

Farelerin işinden fareler anlar.

Fırçayla yazı yazan aç kalmaz.

File binenin inmesi zor olur.

Fili dişleri için avlarlar.

************

Galip gelen kral bulur, yenilense eşkiya.

Gece binlerce düş kurdum, sabah her şey eskisi gibi.

Gemiyi yüzdüren su, batıran da su.

Gerçeği bilmek kolay, izlemek güç!

Gerçek Tanrı’ya sahte tütsü yakma.

Giysinin yenisi, dostun eskisi.

Gördüm demek duydum demekten üstündür.

Göz görmezse gönül acı çekmez.

Gün ışığını elle kapatamazsın.

Günah, keder ağacının köküdür.

Güvenmediğin adama iş verme, iş verdiğin adamaysa güven.

Güzel kuşu kafese korlar.

Güzel ya da çirkin, o benim köyüm; yakınımda ya da uzağımda, o benim köyüm.

************

Harcamadan kazanç olmaz.

Has çelikten çivi, has adamdan asker.

Hastalığın şifası var, kaderin şifası yok.

Hava güzel de olsa şemsiyeni al, karnın tok da olsa erzak bulundur.

Hava güzelken temizlemelisin oluklarını.

Her yol Pekin’e çıkar.

Her işin yolu ayrı.

Her yolun bir gerçeği, her gerçeğin bir yolu.

Hem gün artmayan öğrenme, her gün azalır. Herkes kapısının önündeki karı küresin.

Herkesi övüyorsan, düşmanın kim?

Heykeltraş, yaptığı Buda’ya tapmaz. Hırsızlama pirinçten iyi pilav olmaz.

Hiç kimse hep talihli değildir, çiçekler bile bir gün solar.

************

İnsanlara yakaracağına Tanrı’ya  yakar.

İçten gelen bir dilek göğü yerinden oynatır.

İğnenin batan ucu bir tane.

İğneyle topla sel alsın.

İki fıçı gözyaşı bile yarayı sarmaz.

İki kişinin beslediği at ölür, iki kişinin onardığı kayık devrilir.

İlkeli insanlar yürekli olur.

İnsan göğün ve yerin minyatürüdür.

İnsan toprağı aldatırsa toprak da insanı aldatır.

İnsan yaşamı, rüzgârda mum.

İnsan yüz yıl yaşamaz, ama bin yıllık dert üretir.

İnsanın ne olacağı çocukluğunda bellidir.

İnsanların yüzlerini görürüz ama içlerinden geçeni bilemeyiz ki!

İpi uzunsa uçurtma yüksek uçar.

İşler iyi giderken Buda’ya  uğramayız da, işler bozulunca tütsü yakarız.

İştahını kısan borca girmez.

İti dönmeden önce sahibini ara.

İtin ağzında fildişi olmaz.

İyi davula fazla vurmak gerekmez.

İyi dinleyici iyi konuşucudan yeğ.

İyi dostlar hesapları kapamakta acele eder.

İyi iş yaparsan kimse duymaz, kötü iş yaparsan tüm ülke duyar.

İyi komşu zenginliktir.

İyi sözler söylemek iyi olmak değildir, iyi olmak iyi şeyler yapmaktır.

İyi sözü alması zor, kötü sözü vermesi kolay.

İyiliğin kapısını açmak da güç, kapamak da.

İyilik bin günde öğrenilmez, kötülükse bir anda öğrenilir.

************

Kaç tane kafa, o kadar görüş.

Kaçan balık büyük olur.

Kadının uzun dili eve kötülüklere tırmandıran merdivendir.

Kaplanın inine girmeden yavrusunu alamazsın.

Kaplanla geyik dost olamaz.

Kaplanların da uyuduğu zaman vardır.

Kaptanı çok olan gemi karaya vurur.

Kara gömülen ceset bir gün ortaya çıkar.

Kararsız adam su verilmemiş kılıç gibidir.

Karaya oturan ejder hamsiler maskarası olur.

Kargayı ağartsan da yine kararır.

Karnımı doyuran her şey iyi besindir.

Kavuncu kavunum tatsız der mi?

Kazanç büyüdükçe risk de büyür.

Kedi geldiğinde köpek giderse, kavga olmaz.

Kedi gidince fareler ortaya çıkar.

Kediyi kazanırken, ineği kaybetme.

Kendi kağıt fenerinin ateşinde kendi parmağını yakma.

Kendine inancı olmayan toplum yaşamını sürdüremez.

Kendini bilmek, insanları anlamaktır.

Kendini düzeltmeden, başkalarını düzeltemezsin.

Kenti kent yapan insandır, duvarlar değil.

Kırık kol yen içinde kalmalı.

Kızlar ailesi için evlene, dullar kendi için.

Kibir belayı çağırır, alçakgönüllülükse harman kaldırır.

Kimse bilmesin istersen, yapma!

Kişi niyetlenir, Tanrı gerçekleştirir.

Kitap okumak büyük kazançtır.

Konuğu olmayan, konuk da olamaz.

Koyunun ağaca çıktığı görülmüş mü hiç?

Kör iyi işitir, sağır iyi görür.

Kör körü yenerse, birlikte suya düşerler.

Kötü adamdan insanlar korkar, Tanrı korkmaz, iyi adamı insanlar üzer, Tanrı üzmez.

Kötü görünüşlü şapkaların altında nice iyi adam bulunur.

Kötü karakter şifası olmaz.

Köyünde her şey iyi, gurbette herşey acı.

Kulak duymazsa, Gönül üzülmez.

Kumarda tanrılar bile kazançlı çıkmaz.

Kuru parmakla tuz alamazsın.

Kuyunun dibinden bakarsan, göğün çok azını görebilirsin.

Kuzu eti iyidir de, herkesin keyfine göre pişirmesi güç.

Küçük direkler büyük ağırlıkları kaldıramaz.

Küçük sabırsızlık, büyük planları bozar.

Küçük şeylere sabredemeyen büyük projeleri başaramaz.

Küçük tapınakta Tanrı olacağına, büyük tapınakta şeytan ol.

************

Leopar ölür kürkü kalır, insan ölür ünü kalır.

************

Müziği yalnızca müzikçi ile konuş.

************

Ne çok yüksek olmalı, ne de çok alçak.

************

Oğulları torunların erdemli ise, paraya ne gerek var, oğulların, torunların erdemli değilse neye yarar para?

On parmağın onu bir olmaz.

On bin altın liran olsa, yarın bakır metelik götüremezsin.

On binlerce nehir akar akar, denizi dolduramaz.

************

Öğretmen öğretmeni, hekim hekimi eleştirmesin.

Övülmek insanı zayıflatır, eleştirilmekse eğitir.

************

Para ayıpları örter.

Pasta resmi yapmakla karın doymaz.

Pervane muma koşarak kendini yakar.

Peygamberdevesi çekirgeyi yakalar, ama arkasındaki sarı kuşu görmez.

Portakalı paylaşmakla tadı bozulmaz.

Rahip tapınağına döner, tacirse dükkanına…

Rüzgâr olmayınca ağaçlar oynamaz.

************

Sabah akşam koşuşturan az yaşar.

Sağ el sol eli yenmekle bir şey kazanmaz.

Sarı altın dünyada çok bulunur, ak saçlı dost ise az.

Sarı ırmağın akıntısını geriye döndüremezsin, geçen yıllar geri gelmez.

Sayit it eti kapar, ak it dayak yer.

Satrancı ses çıkarmadan izleyen adam, akıllı adamdır.

Senden daha iyi olanlarla dostluk kuramazsan, hiç olmazsa kendin gibilerle kur.

Serçeyi vurmak için havan topu gerekmez.

Sevinç gönlünün zekasını arttırır.

Sevinç sığdır, keder derin…

Sevinçli olan zamanın nasıl geçtiğini bilmez.

Sıcakta kesmiyorum, soğuktaysa elbiseye göre.

Sırası gelince gelin kaynana olacaktır.

Sıska it sahibini utandırır.

Söz boşa gider, yazı fırçanınınsa izi kalır.

Söz dudaktan çıktı mıydı yarış atı bile onu tutamaz.

Sözcükler yüreğin sesidir.

Su alçalınca taşları ortaya çıkar.

Su içmeyecek öküz boynunu eğer mi?

Suyu ısıtsan da gene su…

Şakıyan bülbülün eti yenmez.

Şansın varsa herkes gelir, şansın yoksa kim gelir?

Şarabı küçük küçük al, bilgiyi büyük büyük….

Şarap içici değilsen, fiyatından sana ne?

Şarap insanları zehirlemez, insanlar kendi kendini zehirler.

Şiirini akılsızlara gösterme!

Şişede şarap yoksa nasıl misafir çağıracaksın?

T’ai Shan bir toz zerresini bile geri çevirmez.

Talihe ya da talihsizliğe getiren yol yoktur, herkes yolunu kendi çizer.

Tanıdıklarımız sayılmayacak denli çoktur, dostlarımızsa az.

Tao’ya inanmak kolay, Tao’ya uymak zor..

Tapınağın tahtaları hep bir ağaçtan değil ki.

Tarak almaya Budist tapınağa  gidilmez.

Tarlanı baharda terk etme, evini kışta.

Tarlanı sürmezsen ambarın boş olur, kitaplarını okumazsan torunların cahil kalır.

Taşlar altın olsa kişioğlu doymaz.

Tedbir almak kolaydır, pişmanlıksa zor.

Tek direk bir evi nasıl taşısın!

Tek elle iki kurbağa yakalayamazsın.

Tokgözlü yoksul mutludur, açgözlü varsılsa mutsuz.

Toprak birikir dağ olur, su birikir nehir olur.

************

Ucuz değerli olmaz, değerli olan da ucuz olmaz.

Uçurumun kenarında atın yularını çeksen de faydası yok.

Uyku değerli bir hazinedir ne denli çok olsa o denli iyi.

Uzaktaki su yakındaki yangını söndüremez.

Üzüntü çekmeden Buda olunmaz.

************

Varlıklı varlığını artırır, varlıksızsa yıllarını.

Varsa paran ejderha olursun, yoksa paran solucan.

Varsıl gelecek günleri düşünür, yoksul bugünü.

Verdikçe elindeki artar.

************

Yağmuru ya da yeniden evlenmek isteyen anneni durduramazsın.

Yalnızken kendi yanlışlarını anımsa, insan içindeyken kimsenin kusurunu arama.

Yardım istemediğin sürece bütün insanlar iyilik severdirler.

Yaşam bir düş, ölümse yuvaya dönmek gibidir.

Yaşam ya da ölüm gerçek dostu değiştirmez.

Yaşlıya gülme, sen de yaşlanacaksın.

Yayı sıkı çekersen, ok hızlı uçar.

Yaz böceği buzu bilmez, sudaki kurbağa gökyüzünü tanımaz.

Yemek yemeye niyetin varsa, aşçıyı kızdırmamalısın.

Yetkililerle gezersen dilenirsin, tacirlerle gezersen para kazanırsın, Budacı keşişlerle gezersen senden sadaka dilenirler.

Yılan deliğini tanır.

Yılana vurunca öldür, yoksa seni ısırır.

Yılana bambunun içine koysan, o yine kıvrılmaya uğraşır.

Yıllık izlenceni baharda yap, günlük izlenceni gün doğarken.

Yitirdiğin parayı ola ki bulursun, yitirdiğin zamanıysa asla.

Yoksul varsılla ortak olursa, donunu bile yitirir.

Yokuş aşağı inmek yokuş yukarı çıkmaktan kolaydır.

Yolda giderken konuşma, otlar işitir.

Yumuşak otlar rüzgâra uyar.

Yüreğin pekse, bedenin esen olur.

Yüz senede kurulan bir günde yıkılır.

Yüz yıldızın ışığı bir ayı örtemez.

Yüzün gülmüyorsa dükkan açma.

************

Zeka fırsatları görebilmektir.

Zenginin ardından ağlayan çok olur.

************

Bin mil yolculuk, tek adımla başlar. – Laozi

Gerçek bir zafer, kendini yenebilmektir. – Confucius

Düşmanınızı tanımak için önce kendinizi tanıyın. – Sun Tzu

Büyük mutluluk, küçük şeyleri takdir etmekle elde edilir. – Confucius

Bir işe başlamak için en iyi zaman, on yıl öncesidir. İkinci en iyi zaman ise şimdidir. – Çin Atasözü

Sözleriniz düşüncelerinizi yansıtır, düşünceleriniz ise karakterinizi. – Confucius

Dünyayı değiştirmek istiyorsanız, önce kendinizi değiştirin. – Laozi

Bir çiçeğin güzelliği, zamana karşı dayanıklılığından gelir. – Confucius

Gerçek bilgelik, başkalarının hatalarından ders almayı öğrenmektir. – Confucius