D5: Beş Durak. Beş Deniz. Beş Renk

10/03/2024

339

*********************************************

Dava: Oğuz Kağan

Dil: Tonyukuk. Kaşgarlı Mahmut. Yunus. Dedem Korkut. Fuzuli

Devlet: Tonyukuk. Bilge Kağan. Yusuf Has Hacip

Düşünce Gücü: Farabi. Yusuf Has Hacip. Nasreddin Hoca. İbni Sina. Gazali

Din: Ebu Hanife. Yesevi. Yunus. Maturidi. Hacı Bektaşı Veli

*********************************************

Yeri ve göğü konu edinen bir destan ile başlayan Türk düşüncesi duraklardan geçe geçe kendisini olgunlaştırmış ve bir bütün haline gelmiştir. Zaman zemin zihin boyutlarında gelişen Türkçe düşüncesi kurucu düşünürlerin katkıları ile sistematik bir bütünlüğe kavuşmuştur.

Söz konusu düşünürler dili, devleti, düşünceyi sürekli olarak yenilemiş, geliştirmişler, semavi dinlere ise ehli kitap olarak yaklaşarak, insanlık ailesinin bütününü kapsamışlardı. Meydana getirdikleri ise bilgelik kumaşı ile örülmüş bilge güçtür ve insanlığa hitap etmektedir, ayırım yapmamaktadır.

Türkler, Asya’nın en uç noktasından Avrupa ve Afrika kıtalarının içlerine kadar zeminde çok uzun yolculuklar yapmışlardır, bu insanlığın en uzun yolculuklarının başında gelmektedir. Zemindeki bu yolculuklar zaman içerisinde zihin yolculuklarına da neden olmuş ve insanlığın tüm unsurlarını kapsayan evrensel bir düşünceyi, düşünürler üzerinden mükemmel bir şekilde geliştirmişlerdir .

Türkler, sözlü kültüre alışık oldukları için, bu söz hazinesini saklayan, saklamak zorunda olan zihin çok güçlü hale gelmişti. Tanıdığım bir dostum “Atasözleri ile Türkiye’yi ben idare ederim” ifadesinde bulunmuştur. İşte burada söz konusu olan zaman bütünlüğüdür, atalar geçmiştedir, ama yöneteceğiniz ülke bugündedir.

Beş duraklı Türk düşüncesi neticede Beş Deniz bölgesine gelip konaklayarak Akdeniz, Karadeniz, Hazar Denizi, Basra Körfezi, Kızıldeniz ile birlikte kendisine işlevsel bir pusula edinmiş olmaktadır. Türk düşüncesi pusulanın tüm yönlerini ak, kara, kızıl sarı, gök renkleri şeklindeki beş temel renk üzerinden evrenselliğini ortaya koymuştur.

Türklerde renkler insanları ayırmak için değil ama gidilecek yönleri simgelemek için kullanılmaktadır. Bu çok eski bir İç Asya menşeli Türkistan düşüncesidir.

Neticede Türk düşüncesi yer ve gök etkileşiminde insanı ortaya koyan bir düşüncedir. Göğü simgeleyen yaradan ve yeri simgeleyen yaratılan yani insandır.