HomeMAINGöktürkler ve Türk Devlet Felsefesi

Göktürkler ve Türk Devlet Felsefesi

Türk devlet felsefeleri incelendiğinde bu konuda en çok kaynak üreten devletin Göktürk devleti olduğu açıktır. Göktürkler 220 yıllık (522-744) ki bunun 70 yıllık Çin’e olan bağımlılık dönemidir, varoluşlarında bıraktıkları Yenisey ve Orhun Yazıtları ile birlikte Türk Kanonunu, devlet felsefesini açıklıkla ortaya koymuşlardır. Buna karşın Göktürklerle ilgili bir doktora tezi de hazırlanmamıştır. Akademisyen düşünürlerimiz müteveffa iktisatçı Sencer Divitçioğlu ve antropolog Ümit Hassan Göktürk devlet felsefesi hakkında öncü eserler yayınlamışlardır.

Daha sonraki devletlerden Karahanlılar devletinde Yusuf Has Hacip bir felsefi inceleme olarak Kutadgu Bilig adlı eserini ortaya koymuştu, fakat bu eser gerçek olaylarla ilgili değildi. Devamında ise Selçuklular’da Başbakan Nizamülmülk Siyasetname adlı eseri ile devlet felsefesini ortaya koymuştur.

Osmanlılara geldiğimizde ise kaynaklar kısırlık göstermektedir. Göktürk dönemi ile ilgili kaynakların zenginliğine karşın Osmanlı’nın kuruluşu ile ilgili ortada herhangi bir eser bilgi belge bulunmamaktadır. Bu kocaman bir soru işaretidir. Ancak çöküş döneminde devletin kurtarılmasına yönelik Koçi Bey Risalesi ve benzeri Kınalızade’nin eserleri ortaya konulmuştur.

Anadolu’da Moğol istila döneminde Aşık Paşa’nın yazdığı Garipname de  aslında yeni bir devletin kuruluşunu haber veren bir devlet felsefesi eseridir, pratik kaygılarla yazılmıştır. Türk devlet felsefesi açıklıkla ortaya konulmadığı, akademisyen düşünürlerimiz  tarafından öncelenmediği için burada büyük bir boşluk söz konusudur. Bu şekilde tarih felsefesi şeklinde bir ekol maalesef gelişmemiş özellikle göz ardı edilmiştir önemsenmemiştir.

Buna karşın Osmanlıların vakanüvisname geleneğinin devamı tarihçilerimiz sürekli olaylarla ilgili tarih kitapları yazmaktadırlar. O açıdan Göktürk devlet felsefesi olgusunun tüm kaynaklardan ve tüm ülkelerden araştırılması Rusya, Japonya, Tayvan, Kore, Çin, Hindistan, İran gibi ülkeler nezdinde araştırılması önemlidir. Çünkü Göktürk devleti çok sayıda devletlerle ilişkilerde bulunmuş, Bizans’a elçi göndermiştir.


Subscribe For Latest Updates
And get notified every monday at 8:00 am in your mailbox
RELATED ARTICLES

LEAVE A REPLY

Please enter your comment!
Please enter your name here


Most Popular