“Benim evimde benim hatırladığım en önemli şey kütüphaneydi, o kadar okunmazdı ama kütüphane çok saygı duyulan bir şeydi oradan beslenmesi en faydalı alışkanlık bu olabilir evde hep bir kütüphane bulundurmak. Bu kaçınılmaz bir şekilde sizin zaten var olan potansiyelinizin üzerine bir şey inşa etmenizi sağlayan malzemeyi oluşturuyor. Kültür yoksa yapacak hiçbir şey yok yani insan kendi kendine bir dil icat edemiyor hazır bir potansiyelle gelmiyor işte kültürel canlı olmanın bir negatif tarafı da bu kötü bir yere doğarsan kötü gidiyor işler aslında fırsat eşitsizliği orada.”
Prof Dr Sinan Canan. Dil ve kültürün ilişkisi? / Prof. Dr. Sinan Canan & Fatih Altaylı – Teke Tek Bilim. Dk. 29.49 https://youtu.be/1rwGyUY83P4?s
i=GPeLFEZd7e9WmKnF
Ev kütüphaneleri yaygın olarak bulunan bazı ülkeler şunlardır:
- Çek Cumhuriyeti: 2013 yılında yapılan bir araştırmaya göre, Çek Cumhuriyeti’ndeki evlerin %84’ünde en az bir kitap bulunmaktadır.
- İslanda: 2016 yılında yapılan bir araştırmaya göre, İzlandalıların %90’ı kitap okumayı sevdiklerini ve %46’sının evlerinde 500’den fazla kitap olduğunu belirtmiştir.
- Arjantin: 2018 yılında yapılan bir araştırmaya göre, Arjantinlilerin %77’si evlerinde kitap bulundurduğunu ve %22’sinin düzenli olarak kitap okuduğunu belirtmiştir.
- Finlandiya: 2019 yılında yapılan bir araştırmaya göre, Finlilerin %76’sı evlerinde kitap bulundurduğunu ve %27’sinin düzenli olarak kitap okuduğunu belirtmiştir.
- Danimarka: 2020 yılında yapılan bir araştırmaya göre, Danimarkalıların %86’sı evlerinde kitap bulundurduğunu ve %23’sinin düzenli olarak kitap okuduğunu belirtmiştir.
Türkiye ve Kitap Okuma Alışkanlığı
Türkiye’de ortalama bir evde 27 kitap bulunmaktadır. Bu bilgi, 2018 yılında Avusturalya Ulusal Üniversitesi ve ABD’deki Nevada Üniversitesi’ndeki araştırmacılar tarafından 31 ülkeyi kapsayan bir çalışmadan elde edilmiştir.
Araştırmaya göre Türkiye, en az kitap bulunan ülke sıralamasında son sıralara yakın bir konumdadır. Ankete katılan Türk katılımcıların %60’ında 5’ten az kitap, %21’inde 20’den az kitap, %13’ünde 65’ten az kitap, %4’ünde 150’den az kitap ve %1’inde 350’den az kitap olduğu belirtilmiştir.
Araştırmacılar, Türkiye’deki düşük kitap okuma oranlarının ve ev kütüphaneleri yaygınlığının, sosyoekonomik faktörler, eğitim sistemi ve okumaya teşvik edici faaliyetlerin eksikliği gibi çeşitli nedenlerden kaynaklanabileceğini öne sürmektedir.
Bununla birlikte, Türkiye’de son yıllarda kitap okuma ve kütüphanelere erişim konusunda bazı gelişmeler de olmuştur. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın verilerine göre, 2023 yılında Türkiye’de 3.400’den fazla kamu kütüphanesi faaliyet göstermiştir. Ayrıca, özel kütüphanelerin ve kitap kulüplerinin sayısı da artmaktadır.
Türkiye’deki evlerin %60’ında 5 kitap, %21’inde 20 kitap, %13’ünde 65 kitap, %4’ünde 150 kitap ve %1’inde 350 kitap bulunmaktadır. 500 ve üzeri kitaplı ev sayısı ise bu araştırmada sıfır olarak belirtilmiştir.
Kütüphane ise her evde bulunmamaktadır. 2020 yılındaki bir araştırmaya göre, Türkiye’de kütüphane bulunan hanelerin oranı %36’dır.
Evlerde kitap sayısının ve kütüphane bulunma oranının düşük olması, Türkiye’de okuma alışkanlığının gelişmesi gereken bir alan olduğunu göstermektedir. Yetkililer tarafından bu konuda çeşitli teşvikler yapılmakta ve yeni kütüphaneler açılmaktadır. Ayrıca, kitap okuma alışkanlığını geliştirmek için çeşitli projeler de yürütülmektedir.
Türkiye’de kitap okuma alışkanlığının gelişmesi için:
- Kitaplara daha kolay erişim imkanı sağlanmalıdır.
- Kütüphanelerin sayısı ve çeşitliliği artırılmalıdır.
- Kitap okuma etkinlikleri düzenlenmelidir.
- Okuma alışkanlığının önemi konusunda farkındalık çalışmaları yapılmalıdır.