İznik: Dünyada Teolojik bir Merkez (Notlar)

31/01/2024

362

https://www.nadirkitap.com/turkey-s-religious-sites-anna-g-edmonds-kitap10819978.html

https://islamansiklopedisi.org.tr/İznik

İznik şu an bir ilçe ama aslında hristiyanlığın kaderinin çizildiği bir yer.

Kutsal Toprakların Ülkesi/Türkiye: Ana Tanrıça Kibele Kültü, Meryem Ana Evi, İznik Konsülü, Ortodoksluğun Türkiye topraklarında hayat bulması, 7 kutsal kiliseler, Ayasofya Kilisesi, Mimar Sinan Camileri, Medreseler, Külliyeler, İbrahim Peygamber Urfa, Nuh Peygamber, Nuh’un Efsanesi, Harran, Aziz Paul, Antakya, Tarsus, Kapadokya Yeraltı Kiliselerindeki ilk Hristiyanlar, Göbeklitepe (MÖ 8000), Süryanilik, Aramilik, Nesturilik, Doğu Hristiyanlığı hep ülkemiz topraklarındaki inanç yolculuklarıdır.

İHSAN FAZLIOĞLU, MEDENİYET OKUMALARI

Medeniyet Okumaları’nın Sekizinci Dersinde ‘“Bursa Havzası: Kişiler ve Eserler” Konusu Ele Alındı 20.02.2017

İhsan Fazlıoğlu ile 2016-2017 akademik yılı Medeniyet Okumaları’nın 9 Şubat Perşembe günü gerçekleştirilen sekizinci dersinde, “Bursa Havzası: Kişiler ve Eserler” konu edildi. Fazlıoğlu, antikismi Prusa olan Bursa’ya sürgüne gönderilen Kartaca generali Hannibal’ın şehrin kurucusu olduğunu belirterek sözlerine başladı. Bursa’nın, “Prusa’nın şehri”anlamına geldiğini ve Bithinya kralı Prusias adına kurulduğunu aktardı. Roma döneminde Hannibal düşmanlığından Bursa’nın İznik’e bağlanarak küçümsendi; bir süre durumu belirsiz olan Bursa’nın 1107’deki iç savaş esnasında elden çıktığını; iki yüzyıl kadar Bizanslıların elinde kalan şehirde 6 Nisan 1326’daOsmanlı hakimiyetinin kurulduğunu ifade etti. Bursa’ya 1333’te gelen İbn Battuta’nın seyahatnamesinde, Osmanlı Devleti’nin başkenti olmasının ardından hızla gelişen Bursa’dan büyük pazarları ve büyük caddeleri olan bir şehir olarak söz ettiğini; ayrıca İbn Battuta’nın Bursa ovasında, yerleşik ahalinin yanında çadırlarda yaşayan azımsanmayacak sayıdaki göçebe nüfusa da işaret ettiğini aktardı.

Öğretim kurumları açısından bakıldığında Fazlıoğlu, Bursa’nın 14., 15. ve 16. yüzyıllarda inşa edilen 30 medreseye sahip olduğunu; aynı yüzyıllarda İznik, Edirne ve Bursa’da toplam 71 medrese bulunduğunu; Fetih itibaren 16. yüzyılın sonuna kadar İstanbul’da ise 142medrese yapıldığını belirterek Osmanlıların Balkanlar’da (Yunanistan, Bulgaristan, Bosna-Hersek ve civarı, Sırbistan ve civarı ile Macaristan’da) 665tane medrese inşa ettiğine dikkat çekti.

Özellikle Osmanlıların elinde sadece167 yıla yakın kalan Macaristan’da 56 medresenin kurulmasının, öğretim ile kurumlar arasındaki ilişkileri anlamak bakımından önemli olduğunu vurguladı. Bursa’daki ilmî hayatı ve zihniyeti anlamak için öncelikle İznik’i anlamak gerektiğini belirten Fazlıoğlu, ilk medresenin İznik’te kurulduğunu hatırlattı.

O yıllarda Tebriz’de bulunan Dâvûd Kayserî’nin davet edilerek 1337’de sözü edilen medresenin başına geçirildiğini, böylelikle Kahire, Tebriz, Merağa ve Konya’nın Dâvûd Kayserî’nin şahsında İznik’te bir araya geldiğini bildirdi. Kelam, fıkıh ve tasavvuf’un, dolayısıyla itikâd, ilim ve irfân’ın, kısaca varlık-bilgi-değer’in birlikte temsil edildiği bu zihniyetin Anadolu’da, Konya’da Urmevî – Konevî – Rûmî – Şîrâzî tarafından kurulan İslâm’ın Türk yorumunu da en iyi şekilde yansıttığını belirtti. Fıkıh ilminin yani Hukûk’un bir şehir kurmak için şart olduğunu belirten Fazlıoğlu, öncelikle Sultan I. Murad’a usûl sahasında dört, furû alanında da bir fıkıh eserinin sunulmasına işaret etti, akabinde Bursa’nın bu izlekte Osmanlı hukuk sisteminin kurulduğu şehir olması bakımından son derece önemli olduğunu vurguladı.

Bursa’nın, sultanlığı hedefleyen Yıldırım Bayezid’in politik hedeflerinin örnek şehri olduğunu belirterek Bayezid’in sultan olabilmek için bir şehre gerekli yüksek İslâm kültürünü, ilim ve o ilmi besleyecek kurum ve eserler bakımından kurmaya gayret ettiğini; bu amaçla da hem Ulu Camii’yi ve medreseleri yaptırdığını hem de Dâvûd Kayserî gibi aynı zihniyeti temellük ve temessül etmiş Molla Fenârî’yi Bursa’ya davet ettiğini anlattı. Fazlıoğlu, Molla Fenârî’nin, Bursa’da bir araya getirdiği değişik kültürel birikimleri yoğurarak farklı kültür havzalarından şehre gelen âlimlerin sunduğu imkânlar üzerinden bir zihniyet yaratmak bakımından önemli bir rolü haiz olduğunu ve onun üstlendiği bu rolün İstanbul’u hazırladığını vurguladı.

Bu açıdan Molla Fenârî’nin eğitim ve öğretim hayatına işaret eden Fazlıoğlu, ilk eğitimini İznik’te Alâaddin Esved’ten aldığını, Esved’in ise Kerderî’nin talebesi olduğunu ve Kerderî’nin de Dâvûd Kayserî’nin talebesi olması nedeniyle Fenârî’nin İznik’ten Dâvûd-i Kayserî üzerinden gelen birikimi tevarüs ederek; ayrıca 1376’da icazet aldığı Aksarâyî’den öğrenim görerek Anadolu’daki ilmî gelenekle irtibat kurduğunu; Ahmedî, Hacı Paşa, Şeyh Bedreddin gibi ilk Osmanlı bilginleri ile birlikte Kahire’ye gittiğini, o sıralarda orada bulunan İbn Haldun ve Ekmeleddin Babertî gibi diğer âlimlerle bir araya geldiğini aktardı.

Medeniyet Okumalarının Yedinci Dersinde “Konya Havzası: Kişiler ve Eserler” Ele Alındı 23.01.2017

İhsan Fazlıoğlu, 7. yüzyılda Konya’da Arapların yaşadığını, 723 yılında Emevîlerin fethettiği şehri daha sonra Abbasîlerin tahrip ettiğini, bunun ardından şehrin Doğu Roma’nın eline geçtiğini, 1073’te ise şehri Türk komutan Afşin’in fethettiğini bildirdi. 19 Haziran 1097 yılında İznik’in Doğu Roma’ya terk edilmesiyle birlikte Selçukluların Konya’yı başkent yaptıklarını ve şehrin bu tarihten itibaren Anadolu’nun önemli şehirlerinden biri olarak gelişmeye başladığını vurguladı.

Bursa ve İznik, kadim teolojik merkezler.

1997de yayınlanmış.

Türkiye’deki tüm dinler kitapta var. Önemli bir bakış açısı.

Teolojik Türkiye haritası

“Türklerin Batı ile ilk karşılaşması”

Batı, Türklerin farkına ilk defa 1071 Malazgirt Savaşı’ndan sonra vardı. Çünkü kabına sığmayan enerjik Oğuz Türkleri, bu savaştan on yıl sonra Marmara kıyılarına ulaştı ve İznik’i başkent yaparak Türkiye Devleti’ni kurdu. Avrupa’nın en büyük devleti Bizans’ın, Türklerin eline geçmesi zaman meselesi idi. Bu durum Avrupa’yı dehşet içinde bıraktı.

Zira Avrupalılar, Bizans’tan sonra sıranın kendilerine geleceğini, tek başına bir Avrupa devletinin Türklerin Avrupa’ya çıkmasını engelleyemeyeceğini biliyorlardı. Batı, Türkleri tehdit olarak algıladı. Bu nedenle; bütün Avrupa bir araya gelerek, Türklerin bir Avrupa devleti olmasını engellemek, Anadolu, Suriye ve Filistin’den atmak için güçlerini birleştirdi. Türkler üzerine yapılacak bu seferlere ‘’Haçlı Seferleri’’ adı verildi.

Haçlı Seferleri

Haçlı Seferleri’nin birinci sebebi; Türkiye’nin bir Avrupa devleti olmasını önlemekti. İkinci sebeb ise; Avrupa’nın o yıllarda İslâm dünyasına göre fâkirliği ve her alanda geri kalmışlığı idi.

Kasım 1095’de Fransa’nın Clermont şehrinde toplanan kilise ve devlet adamları kurultayında Papa II. Urban;’’Türkler, Küçük Asya’dan(Anadolu) ve Kudüs’ten atılmalıdır! Tanrı Haçlı Seferi istiyor!’’ diyerek kararını açıkladı. Papanın kışkırtması ile Kudüs’ü Müslümanlar’dan alıp Cennet’e kavuşmak ve zengin Doğu ülkelerini yağmalamak üzere, fanatik ve cahil Hıristiyan kitleleri 1096 yılının başlarında yollara düştü.

Sultan Kılıç-Arslan, Eylül 1096’da İznik’i almak için gelen yüzbin kişilik bu ilk sefil kafileyi darmadağın etti. Fakat bu sürünün arkasından Avrupa’nın en ünlü komutan ve şövalyelerinden oluşan altı yüzbin kişilik bir ordu geliyordu.

Bu ordunun başında Gottfried von Baillon vardı. 1097 Mayıs’ında Haçlılar Türkiye’nin başkenti İznik’i kuşattı. Bu sırada Sultan Kılıç-Arslan Malatya önlerinde idi. Ordusu ile hemen İznik’e koştu. Türkler ve Haçlılar arasında İznik kalesi önünde geçen savaşta her iki tarafta ağır kayıplar verdi. Sultan Kılıç-Arslan, kendi ordusundan sayıca kat kat üstün olan düşman ordusu karşısında geri çekildi.

Haçlılar Anadolu’da her şeyi yakıp yıkarak, yağmalayarak, insanları vahşice öldürerek ilerledi. Haçlılar kuyruklu, boynuzlu şeytanlar diye propaganda edilen Türklerin vatanlarını savunan uzun saçlı, güzel, cesur ve erdemli insanlar olduğunu gördü.(Kronikçi Fulcher von Chartres ve Gesta bunu hayretle yazıyor.)

Sultan Kılıç-Arslan, Haziran 1097’de Eskişehir yakınlarında Haçlıları yeniden karşıladı. Haçlılara ağır kayıplar verdiren Sultan Kılıç-Arslan düşmanını yok edemeyeceğini anlayınca yeniden geri çekildi. Bundan sonra Türklerle Haçlılar arasında Anadolu yaylasında amansız bir gerilla harbi başladı. Bu şekilde yapılan savaşlarla Haçlı Ordusu Anadolu’yu terkedip, Antakya’yı kuşattığı vakit sayıları yüzbine inmişti. Sultan Kılıç-Arslan, Anadolu’da gerilla savaşı ile yarım milyon Haçlı’yı yok etmiş, bu arada Bizans’la da savaşmasına rağmen Türk Devleti’nin yıkılmasını önlemişti.” http://www.zekionsoz.com/?p=63

Türklerin, Anadolu’da İznik’te çinicilikte en üstün seviyeye gelmiş olmalarında herhalde Orta Asya’dan gelen bilgi ve tecrübenin payı olmuştur. 15 ci asırda İznik’te 330 çini imalathanesinin bulunması dikkate değer.

Bütün 17 ci yuzyıl boyunca Çin’den o kadar çok porselen ithal edilmişti ki, bugün hala müzelerde gözlerimizi kamaştıran zarif İznik çinileri bu rekabete dayanamayarak piyasadan çekilmişti.

DOKTORA TEZLERİ

643032	UĞUR BÜLENT AKSOY	2020	Archaeometric studies on selected samples of human bones excavated from the ruins of the Roman amphitheatre in Iznik *İznik* Roma antik tiyatrosu kazılarından elde edilmiş insan kemikleri üzerine arkeometrik çalışmalar	Doktora	Arkeometri = Archaeometry
547331	SAMİ ARSLAN	2019	Bilgiyi istinsahla çoğaltmak: Osmanlı ilim kamuoyunda bilginin dolaşımı (İznik Medresesi-Süleymaniye Medreseleri dönemi) To replicate knowledge through copying: A study on the circulation of knowledge in the Ottoman intellectual public (From the *İznik* Madrasah to The Süleymaniye Madrasah period)	Doktora	Tarih = History
542889	YASSER DALLAL	2019	Erken Osmanlı mimarisinde mukarnas (İznik, Bursa, Edirne) Muqarnas in Early Ottoman architecture (*İznik*, Bursa, Edirne)	Doktora	Mimarlık = Architecture ; Sanat Tarihi = Art History
528276	FATMA MELEK ARIKAN	2018	A history of a western anatolian region: Yenişehir and İznik during the late Ottoman Empire, 1855-1909 Bir Batı Anadolu yöresi tarihi: Osmanlı İmparatorluğu’nun son döneminde Yenişehir ve *İznik*, 1855-1909	Doktora	Tarih = History
495743	SÜLEYMAN ALTINER	2017	Ebu’l-Fazl Musa İznikî’nin Zâdu’l-ibâd (Kullara gıda) adlı eseri (Giriş – dil incelemesi – metin – sözlük – dizin) Abul-Fazl Musa *İznik*i’s ‘Zad Al-ibad’ work named (Food for people) (Introduction – language examination – text – glossary – index)	Doktora	Dilbilim = Linguistics
351644	HALİD PEKTEZEL	2013	Mekece – İznik – Gemlik Fay Zonu’nun tektonik jeomorfoloji incelemesi Tectonic geomorphology study of the Mekece – *İznik* – Gemlik Fault Zone	Doktora	Coğrafya = Geography
262735	ÜMMÜHAN MELDA ERMİŞ	2009	İznik ve çevresi Bizans Devri mimari faaliyetinin değerlendirilmesi The evaluation of the architectural activities of the Byzantine Era in *İznik* and its regions	Doktora	Sanat Tarihi = Art History
213969	MERAL APAYDIN YAĞCI	2008	İznik Gölü’nün (Bursa) zooplanktonu üzerine araştırmalar Investigations on the zooplankton of *İznik* Lake (Bursa)	Doktora	Biyoloji = Biology ; Su Ürünleri = Aquatic Products
155073	SELDA KABULOĞLU KARAOSMAN	2004	Geleneksel yerleşmelere yönelik bir ekolojik değerlendirme model önerisi: İznik gölü çevresi köy evleri A proposal of ecological assessment model for traditional rutal settlements: *İznik* lake district village houses	Doktora	Mimarlık = Architecture
155271	SANİYE CEVHER ÖZEREN	2004	İznik gölü balıklarının taksonomisi ve Cyprinus carpio Linnaeus, 1758 (sazan), Rutilus frisii Nordmann, 1840 (akbalık) ve Atherina boyeri Risso, 1810 (gümüş balığı)’nın biyo-ekolojik yönden incelenmesi Taxonomy of *İznik* lake fishes and investigation of the bio-ecological dimension of Cyprinus carpio Linnaeus, 1758 (carp), Rutilus frisii Nordmann, 1840 (black sea roach) and Atherina boyeri Risso, 1810 (big-scaled sand-smelt)	Doktora	Biyoloji = Biology
98647	NURŞEN ÖZKUL	2000	İznik Roma Tiyatrosu Kazısı seramik buluntuları Pottery finds of *İznik* Roman Theatre excavations	Doktora	Sanat Tarihi = Art History
92433	ÖZNUR YAZICI ÇAPUK	1999	İznik-Mekece arasının jeomorfolojisi The Geomorphology of the land between *İznik*-Mekece	Doktora	Coğrafya = Geography
92339	CENGİZ KAYACILAR	1999	Gemlik Körfezi, İznik Gölü, Bursa ve Yenişehir ovaları arasında kalan sahanın jeomorfolojisi Geomorphology of the area between Gemlik gulf, *İznik* lake , Bursa plain and Yenişehir plain	Doktora	Coğrafya = Geography
490941	VESİLE BELGİN DEMİRSAR ARLI	1996	İznik çini fırınları kazısı’nda bulunan figürlü seramiklerin değerlendirilmesi Evaluation of figurative ceramics found in the *İznik* kilns excavation	Doktora	Sanat Tarihi = Art History
28596	FÜSUN OKYAR	1995	İznik keramiklerinin karakterizasyonu Characterization of *İznik* ceramics	Doktora	Kimya Mühendisliği = Chemical Engineering
28220	SELÇUK ALTINSAÇLI	1993	Sapanca ve İznik göllerinin Ostrakod (Crustacea) faunası ve zoocoğrafik dağılımı The Ostracoda (Crustacea) fauna and zoogeographical distributions of lakes Sapanca and *İznik*	Doktora	Biyoloji = Biology
39150	Ş.CAN GENÇ	1993	İznik-İnegöl (Bursa) arasındaki tektonik birliklerin jeolojik ve petrolojik incelenmesi Geologic and petrologic investigation of the tectonic units located between *İznik* and İnegöl	Doktora	Jeoloji Mühendisliği = Geological Engineering
615459	ALİYE YILMAZ	2019	İznik Müzesi’nde bulunan Osmanlı dönemi sikkeleri Ottoman period coins at the Iznik Museum	Doktora	Sanat Tarihi = Art History
327847	OSMAN DEMİRCİ	2012	Osmanlı medreselerinde kelam öğretimi (İznik, Bursa, Edirne, İstanbul) In the Ottoman madrasas teaching theology (Iznik, Bursa, Edirne, Istanbul)	Doktora	Din = Religion
206850	ALİMUJANG ATAWULA	2007	Kutbuddin İzniki’nin ‘Mukaddime’ adlı eserinin tahkik ve tahlili The research and analyses Qutbuddeen İzniqi’s ‘Muqaddamah’	Doktora	Din = Religion ; Hukuk = Law
214212	CENGİZ AKBULAK	2006	İznik Depresyonu’nun beşeri ve iktisadi coğrafya açısından incelenmesi Investigation of the Iznik Basib point of view human and economical geography	Doktora	Coğrafya = Geography
169662	SELÇUK BERBER	2005	Manyas, Apolyont, İznik göllerindeki kerevit (Astacus leptodactylus Eschscholtz, 1823) populasyonlarının biyo-ekolojik ve morfometrik özellikleri ile hastalık yönünden karşılaştırmalı olarak araştırılması Comparison of investigation of bio-ecological, morphometric characteristics and disease status of crayfish (Astacus leptodactylus Eschscholtz, 1823) populations in Manyas, Apolyont and Iznik lakes	Doktora	Su Ürünleri = Aquatic Products
100795	MURAT BUDAKOĞLU	2000	İznik gölü hidrojeokimyası ve sonuçların jeoistatistik değerlendirmesi Hydrogeochemistry of Iznik lake and geostatistical valuation of results	Doktora	Jeoloji Mühendisliği = Geological Engineering
52825	YILMAZ SELİM ERDAL	1996	İznik Geç Bizans Dönemi insanlarının çene ve dişlerinin antropolojik açıdan incelenmesi Anthropological analyses of jaws and teeth of nicaea late Byzantine population	Doktora	Antropoloji = Anthropology
364519	OYA YAZICI ÇAKIN	1995	Monitoring of changes in electric field along the İznik Mekece fault in the western part of North Anatolian fault zone	Doktora	Deprem Mühendisliği = Earthquake Engineering
25556	SİTARE TURAN BAKIR	1993	İznik çinileri ve Gülbenkyan Müzesi koleksiyonu (2 cilt)	Doktora	Sanat Tarihi = Art History
24099	T. FİKRET SEZEN	1992	İznik Gölü güney kesiminin jeolojik-tektonik incelenmesi	Doktora	Jeoloji Mühendisliği = Geological Engineering
18091	HANDAN TÜRKMEN	1990	İznik Gölü’ndeki sazan (Cyprinus carpio linneaus, 1758) ve akbalıkların (Rutilus frisii (Nordmann, 1840)) sindirim kanalı helmintleri	Doktora	Veteriner Hekimliği = Veterinary Medicine