BEYOND TURKEY ASIA TURKESTAN & SILK ROAD

Kazakistan ve Türkiye

18/12/2022

537

Levent Ağaoğlu: Toplantı için çok teşekkür ederim. Ben Levent Ağaoğlu, Avrasya Bir Vakfı. Bu da benim sormak istediğim Başkonsolos beyefendi. Soru şu.

İpekyolu şimdi biz Türkiye’de diyoruz ki bu trenler Türkiye coğrafyasından geçse İpek Yolu trenleri, Çin trenleri. Ama sanıyorum ki Kazakistan coğrafyasından bu trenler çok uzun bir zamandan beri geçip gidiyor. Çin’le Rusya arasında bu trenler sürekli çalışıyor. Şimdi bunun Kazakistan’a getirisi götürüsü ne olmuştur? Özellikle merak ettim bu toplantıda aklıma bu soru geldi.

Hani biz İpekyolu’nun hayalini kuruyoruz. Bizden bu trenler geçse de. Birtakım şey, birtakım gelişmeler yaşansa diye. Sizlere bu gelişmeler ne şekilde yaşandı? Zaten Kazakistan Rusya‘yla Çin arasında yerleşmiş bir ülke. Burada iki tane Birleşmiş Milletler 5 gücü var. Büyük güçler. Bu tren Rusya’ya gitmeyecek. Eğer çalışmaya başlarsa bu İpek Yolu Türkistan‘dan gelen tren Çin üzerinden gelen tren Avrupa’ya gidecek.

Ama siz de Rusya ile Çin arasında çalışıyor. Bunun sizdeki getirisi götürüsü. Çok teşekkür ederim.

Kazakistan Başkonsolosu: Onun bize getirisi, götürüsü Türkiye‘ye olan getirisi götürüsüyle aynı aslında. Kazakistan ve Türkiye Çin’in Kuşak Yol projesinin ülkeleri. 2013’de bu yol projesi ilk açıklandığı zaman Çin başkanı tarafından bizim başkentimizde ilan edilmişti.

Hatırlarsınız. 2013 ilan edilişi. Şimdi Kazakistan tabii denizlere, okyanuslara direkt çıkışı olan bir ülke olmadığı için bu tür bağlantılarla, demir yollarıyla işte boru hatlarıyla vesaire kendisini dış dünyaya açmak zorunda. Ki burada da tek bir ülkeye, tek bir
güzergahı tek bir istikamete bağlı kalmamak zorunda. Yani onun çeşitlendirilmesini yapmak zorunda. Bunu da başarılı bir şekilde yapıyor aslında. Yani biz şu anda sadece Rusya üzerinde değil Çin üzerinden, İran üzerinden ve en önemlisi şu anda bizim Türkiye’yle birlikte yürütmeye çalıştığımız biliyorsunuz Bakü Tiflis demir yolu var.

Biz Kars güzergahı koridoru, orta koridor diye adlandırıyoruz. Hazar geçişli. Onu geliştirmeye çalışıyoruz. Kazakistan bu konuda çok istekli. Bu Bakü Tiflis Kars demir yolunun o hattan o güzergahının çok daha işlek ve işlevsel hale gelmesi bizim için çok önemli. Türkiye için de önemli. Dolayısıyla o bizim ortak projemiz. Onun üzerinde çalışıyoruz. Hatırlarsanız o işte iki üç yıl önce bu haberler çıkıyordu.

Çin’den ilk tren İstanbul üzerinden Avrupa’ya ulaştı. Haberleri dolaşıyordu veya Türk malı yüklü tren Türkiye’den çıkarak işte Çin’e ulaştı. Bütün haberler çıkmıştı. Onların hepsi işte Kazakistan üzerinden geçiyor. Yani Kazakistan ve Türkiye aslında bu yol ve kuşak projesinde kilit ülkeler. Getirisi nedir? Geçişlerden para kazanırsınız. Yani ne kadar çok geçiş, ne kadar yük taşınırsa, ne kadar mal taşınırsa o kadar geçiş parası kazanırsınız.

Riskleri var, bir de riskleri de var. Mesela Türkiye için nedir? Yani tamam bir geçiş hakkı, geçiş, güzergahı ama buraya yani çok kolay bir şekilde Türk malı, Çin malı gelecekse eğer size tekstil de olsun, başka şeylerde olsun Türk üreticisi için, Türk ihracatçısı için
risk teşkil eder. Devletler bunları hesaplayarak bunları gözeterek çalışması lazım. Bunun getirisiyle risklerin bir arada olan iştir bu. Şimdi devlet aklıyla bunu yapmak lazım.