Hacı Bektaşi Veli (1209-1271): Horasan Nişabur, (İran). Sufi “Horasan Evliyaları” Velayet-nâme-i Hacı Bektaş-ı Velî, Makalat – (Arapça), Kitâbu’l-Fevâid, Şerh-i Besmele, Şathiyye, Makalat-ı Gaybiyye ve Kelimât-ı Ayniyye’nin önde gelenlerinden Horasan Yusufeliçiliğinin temsilcileri. Kalenderî/Haydarî şeyhi, İslam mutasavvıfı. Lokman, ilk eğitimini Parende’den almış ve Hoca Ahmed Yesevi’nin (1103-1165) öğretilerini takip etmiştir.

Bu nedenle Yesevi’nin halifesi olarak kabul edilir. Anadolu’ya geldikten sonra kısa sürede tanındı ve değerli öğrenciler yetiştirdi. Hacı Bektaş-ı Veli, bağlı olduğu “Ahilik Teşkilatı” ile Osmanlı İmparatorluğu’nun kuruluş döneminde Anadolu’daki sosyal yapının gelişmesine önemli katkılarda bulunmuştur. Ömrünün büyük bir kısmını Sulucakarahöyük’te (Hacıbektaş) geçiren Hacı Bektaş-ı Veli de ömrünü burada tamamlamıştır. Mezarı Nevşehir ilinin Hacıbektaş ilçesinde bulunmaktadır.

……………………………………..

A
Allah ile kalp arasında perde yoktur.
Allah’ın sakının dediği şeylerden kaçınmak gerekir. Korkmamak, inanmamaktır. İnsan nefsinin bilincindedir ve Allah’ın yasaklarından kaçınır.
Araştırma açık bir sınavdır.
Arifler hem arıdır, hem arıtıcıdır.
(Arifs: anlayış)
Adem’in özünü Medine toprağından yarattı. Beytülmukaddes’in toprağından başını yarattı. Kulağı Tur toprağından yarattı. Burnunu Şam toprağından yarattı. Uçan Sakalı, alnını Mağribi lehine Medine topraklarından yarattı. Ağzını Medine’nin Meşrik yanlısı topraklarından yarattı. Dilini Buhara topraklarından yarattı. Dudaklarını Berberi toprağından yarattı. Dişlerini Harzem toprağından yarattı. Boynunu Çin malı topraklardan yarattı. Silahlarını Yemen Taif topraklarından yarattı. Sağ elini Mısır topraklarından, sol elini ise İran topraklarından yarattı. Tırnaklarını Hitay toprağından yarattı. Parmaklarını Sitan’dan, göğsünü Irak’tan, sırtını Hemedan’dan, zekerini (cinsel organ) Hindistan’dan, uyluklarını Türkistan’dan, toplarını Konstantinopolis’ten (İstanbul) yarattı. Dizlerini Kırım toprağından, inciklerini ise Antalus toprağından yarattı.
B
Kabem insandır.
Bir olalım, büyük olalım, hayatta olalım.
Bilim olmadan yola çıkılamaz.
Dil ve konuşmaya bakmıyoruz; İşin özüne ve durumuna bakalım.
Onlara Yeniçeriler denilsin. Yüzleri ak, pazuları kuvvetli, kılıçları keskin, okları tehlikeli olan Allah onlara daima galip etsin.[1]
(Orhan Gazi’nin getirdiği birkaç Yeniçeri askeri için yaptığı dua. Böylece ocağa “Yeniçeri” ismi verilmiş, ocağın piri de Hacı Bektaş-i Veli olmuştur.) C Çalışmadan geçimini
sağlayanlar
, biz.
D
Dikkatli olun, lokma sizi yemesin, lokmayı siz yersiniz!
Dili, dini, rengi ne olursa olsun iyi insanlar iyidir.
dünyada ne varsa; Helal, haram, temiz, kirli hepsi din (İslam) tarafından bilinmektedir.
Düşmanınızın bile insan olduğunu unutmayın.
Ne mutlu düşüncenin karanlığına ışık tutanlara.
K
Bir insan hem çalışkan hem de akıllıysa kıymetini bilin; çalışkansanız ama akıllı değilseniz dikkatli olun; akıllı ama tembelse uyar; hem aptal hem de tembelse ayrıl.
Ellerine, beline, diline sahip ol.
En büyük zenginlik bilgidir.
H
Isı sacda değil nardadır. Keramet taçta değil baştadır. Neye bakarsan bak, kendine bak. Kudüs’teki Mekke’deki Hac’da değil.
Neye bakarsan bak, kendine bak.
Hiçbir milleti veya milleti utandırmayın.
Her insanı üç yüz altmış melek korur. Bunca melek arasında yalnız olduğunuzu sanıp kabalık ediyorsunuz ama kendiniz gibi insanların önünde kabalık yapmıyorsunuz. Meleklere inandığını biliyorsun.
Bilim
beşikte başlar, mezarda biter.
İlimsiz yolun sonu karanlıktır.
(İlim: ilim)
İncinsen de incitme
İnsanın güzelliği, sözünün güzelliğidir.
(Cemali: Yüzünün güzelliği)
İman hazinedir, şeytan hırsızdır, akıl ise hazinedardır. Sayman ayrılırsa hırsız hazineyi çalacaktır.
K
Senin için zor olanı başkalarına yapma!
Hainler gelmesin meclisimize, biz evliyalarla sohbet ederiz.
M
Maddenin karanlığıyla, aklın ışığıyla; cehaletin karanlığı, ilmin nuruyla; marifet ışığıyla ruhun karanlığı; Kalbin karanlığı da sevginin nuruyla aydınlanır.
İlim ehlinin ilk durağı edeptir.
(“Yaratıcılık: ustalık, beceri.” “İnsanlarınız: eviniz.” “Ofis: konum, kat.” “Aralık: düzgün davranın”).) Yaratıcılık ruhu silmek değil, bilmektir
.
Murada’ya ulaşmak sabırla olur.
(Murada ulaşmak sabırla olur.)
N
Nebiler, Veli Allah’ın insanlığa bir hediyesidir.
(Nebiler: peygamberler)
(Anne-baba: evliyalar)
Ruhunuza ağır gelen şeyleri kimseye uygulamayın.
(Benlik: öz, kişilik)
HE
Okunacak en büyük kitap insandır.
HE
Kendini bilirsen özürden kurtulursun.
S
Seni tanıyorsan yüzün Hüda’dır; Eğer kendini tanımıyorsan, gerçek senden uzaktır.
(Yahuda: ayrı)
Sıkıntılı günler birlik ve beraberlikle aşılır. El ele tutuşduğunuzda güzel günler çabuk gelir.

…………………………………….

Allah
ile gönül arasında perde yoktur.
Allah’ın sakınındığından de sakınmak gerekir. Sakınmamak, ona inanmaktır. İnsan olanlar, kendilerine bileler ve Allah’ın yasaklarından sakınalar.
Araştırma açık bir sınavdır.
Arifler hem arıdır, hem arıtıcı.
(Arifler: anlayışlılar)
Ademin özünü Medine’den ayrılanlardan yarattı. Başını, Beytülmukaddes’in yarattığından yarattı. Kulağını Turlarından yarattı. Burnunu Dımışık (Şam) bıraktıdan yarattı. Sakalını Uçmak, alnını Medine’nin Mağribinden yana depolamaktan yarattı. Ağzını Medine’nin Maşrıktan yana kullandığından yarattı. Dilini, Buhara bölgelerinden yarattı. Dudaklarını Berberiye odalarından yarattı. Dişlerini Harzem alanlarından yarattı. Boynunu Çin mülkü birimlerden yarattı. Kollarını Yemen Tayif bölgelerinden yarattı. Sağ elini Mısır, sol elini Pers kullanmaktan yarattı. Tırnaklarını Hıtay depolamadan yarattı. Parmaklarını Sitan, göğsünü Irak, arkasını Hemedan, zekerini (cinsel organını) Hindistan, kölelerini Türkistan, hayalarını Kostantiniyye (İstanbul) depolarından yarattı. Dizlerini Kırım, inciklerini Antalus kullanmaktan yarattı.
B
Benim Kâbem insandır.
Bir dosya, iri miktarlar, diri miktarlar.
Bilimle gidilmeyen yolun sonu yoktur.
Biz dile ve söze bakmayız; öze ve hale bakarız.
Bunların adı Yeniçeri olsun. Cenab-ı Hak yüzlerini ak, pazularını şiddetli, kılıçlarını keskin, oklarını tehlikeli, ellerini daima galip buyursun.[1]
(Orhan Gazi’nin getirdiği birkaç Yeniçeri askerine olan duası. Böylece ocağa “Yeniçeri” ismi konulmuş, ocağın pir’i de Hacı Bektaş-i Veli olmuştur.)
Ç
Çalışmadan geçinenler bizden değildir.
D
Dikkat et, lokma seni yemesin, sen lokmayı ye!
Dili, dini, rengi ne olursa olsun, iyiler iyidir.
Dünyada ne varsa; helal, haram, temiz ve pis hepsi din (İslam) ile bilinir.
Düşmanınızın dahi insan olduğunu unutmayın.
Düşüncelerine ışık tutanlara ne mutlu.
E
Eğer bir insan, hem çalışkan hem akıllı ise takdir et; Çalışkan sağlıklı değilse dikkat et; akıllı fakat tembel ise sakin ve; hem akılsız hem tembel ise terk et.
Eline, beline, diline sahip ol.
En yüce servet ilimdir.
H
Hararet nardadır, sacda değildir. Keramet baştadır, tacda değildir. Onu ne ararsan kendinde ara. Kudüs’de Mekke’de Hac’da değildir.
Onu ne ararsan kendinde ara.
Hiçbir milleti ve insanı yıpratmayınız.
Onu kişi, üç yüz altmış melek korur. Bunca melek arasında yalnız kendini sanıp Edepsizlik (ahlâksızlık) edersin de sen, kendin gibi kişinin yanında Edepsizlik yapmazsın. Hani senin meleklere inandığın.
İlim
beşikte başlar, mezarda ısırır.
İlimden gidilmeyen yolun sonu karanlıktır.
(İlim: bilim)
İncinsen de incitme
İnsanın cemâli özelliklerinin güzelliğidir.
(Cemâli: yüzünün güzelliği)
İman bir hazine, iblis bir hırsız, akıl ise hazinedardır. Hazinedar giderse hırsız hazineyi çalar.
Kendine
ağır gelen başkasına yapma!
Kalleşler gelince meclisimize bizim erenlerle sohbetimiz var.
M
madde maddeleri, akıl nûru ile; cehâletler, ilim nûru ile; nefis kadınların marifet nûru ile; Gönülde bulunur da aşk nûru ile aydınlanır.
Mârifet ehlinin ilk makamı edeptir.
(“Marifet: ustalık, hüner.” “Ehlinin: evinin.” “Makam: mevki, kat.” “Edep: uygun davranma”.) Mârifet, nefsi silmek değil, bilmektir
.
Murada ermek sabırladır.
(Murada ermek sabir ile olur.)
N
Nebiler, Veliler insanlığa Allah’ın bir hatırasıdır.
(Nebiler: peygamberler)
(Veliler: ermişler)
Nefsine ağır gelen kimseye tatbik etme.
(Nefis: öz varlık, kişilik)
O
Okunacak en büyük kitap insandır.
Ö
Özünü bilirsen özürden kurtulursun.
S
Sen seni bilirsen yüzün Hüdâ’dır; sen seni bilmezsen, Hak’tan cüdâdır.
(Cüdâ: ayrı)
Sıkıntılı günler birlik ve beraberlikle aşılabilir.El ele verce güzel günler hızlı gelir.

Prof. Dr. Onur Bilge Kula – Cumhuriyet Kavramının Anadolu’da / Türkiye’de Düşünsel Kökenleri

Bektaşı Veli 

Dakikalar:

6:29
7:30
7:59
8:59
17:28
17:59
19:58
20:28
24:28
27:57
34:56