Macar Turancılığı

17/08/2024

145

Turán lakaplı Macar tankı (Kubinka Tank Müzesi, Moskova)

MACARİSTAN’DA ‘TURAN’ RÜZGARI
https://yenidunyagundemi.com/haber/macaristanda_turan_ruzgari-25848.html

Büyük Kurultay
https://tr.wikipedia.org/wiki/Büyük_Kurultay

Orta Asya kökenli bir ulus olan Macarlar‘da Orta Asya’daki akraba uluslara yönelik ilgi 1890’larda büyük bir hızla gelişti. 1910 yılında aristokrat kökenli aşırı sağcı siyasetçi ve tarihçi Kont Pál Teleki önderliğinde Budapeşte‘de Turan Cemiyeti (Turáni Társaság) kuruldu. Birçok ünlü toplumsal şahsiyeti, bilim adamlarını ve ulusçu şairleri kapsayan cemiyetin amacı “Avrupa’dan Asya’ya, Dévény’den Tokyo’ya kadar Turan’ı aramak,” “kardeş uluslar arasında, Macarların yönetiminde birliği sağlamak ve Turancı birlik bilincini yaygınlaştırmak” idi.^[23] “Turancılığın, yani Macar olmanın birinci ödevi (…) Turan ülküsünü öğrenmek ve bunu yaymak” idi.^[24] Macar Turan Cemiyeti 1913’ten itibaren Turán adlı bir dergi yayınladı. 1920’de dokuz Turancı cemiyet ve birliğin katılımıyla Macaristan Turan Federasyonu (Magyarország Turáni Szövetség) kuruldu.

Macaristan’daki Turancı hareketin Türkiye ile neredeyse aynı günlerde örgütlenmesi, Turancı fikirlerin etkinliği kadar, belki Alman İmparatorluğu‘nun I. Dünya Savaşı arefesinde Rusya‘ya yönelik politikalarıyla da ilgilidir.

Nitekim Macar Turan Cemiyeti’nin lideri Kont Pál Teleki II. Dünya Savaşı sırasında Hitler Almanyası‘nın desteğiyle Macaristan başbakanı olacaktır (1941). Kafkasya kahramanı Nuri Paşa da uzun yıllar Almanya’da yaşadıktan sonra 1938’de Türkiye’ye dönerek Hitler Almanyası’nın desteğiyle bir silah fabrikası kurdu; 1941’de Almanya’nın Ankara büyükelçisi Franz von Papen aracılığıyla Türkiye’deki Turancı harekete gizli destek sağladı. Nuri Paşa’nın Alman Dışişleri Bakanlığı’nın Türkiye işlerinden sorumlu müsteşarı Ernst Woermann aracılığıyla aktardığı görüşler, Almanya’da Turancılık Masası’nın ve SS Doğu Türkistan Alayı’nın kurulmasında rol oynadı.^[25]

MACAR KAYNAKLARINA GÖRE TURAN COĞRAFYASINDA (KUZEY) KAFKASYA