Mehmet Akif ve Asr Suresi Şiiri

21/12/2024

11

Asr, isim olarak “dehr, mutlak zaman, özellikle içinde bulunulan zaman, karn yani seksen veya 100 senelik zaman dilimi, gündüz, gece, sabah, akşam, ikindi vakti” gibi mânalara gelir

Mehmet Akif, vel asır suresine değinen şiirinde, zamana damgasını vuracak olan dört dörtlük insan niteliklerini sıralamış, bu nitelikleri bizatihi kendinde taşıyarak, zeminde, sahada sürekli hareket ve aksiyon halinde bulunmuş, Berlin’den Hicaz’a kadar olan coğrafyalarda kendisine görevler edinmiş, gözlemlerde bulunmuş ve bunların neticesinde yüreğinde taşıdığı istiklal ruhu yine zamanlar aşan bir istiklal marşına dönüşmüştü.

Buradaki istiklal, sadece savaşı kazanmak, bağımsızlığı elde etmek tarzında değildi. Bu istiklal, vel asır suresinde anlatılmış olan insanın temel karakteristiği idi, bu karakteristik ile istiklal ruhunu taşıyan insanlar, medeniyetin yüreği olan tüm işlerde de vasıflarını ortaya koyacak ve bu manada iktisat da istiklal meselesi haline getirecektir.

Mehmet Âkif’in baş yapıtı olan Safahat kitabı da bir atlas mahiyetindedir. Dilimizde yayınlanmış bulunan hiçbir şiir kitabında bu derece zengin bir şehirler, ülkeler, memleketler, insanlar, kişiler, coğrafyalar zenginliği göze çarpmamaktadır.

Safahat kitabı bu manada da bir şaheserdir. Ülkemizde yayınlanan kitaplar arasında indeksi bulunan tek şiir kitabı da Safahat idi, bu şekilde şiirdeki şehirler ve coğrafyalar takip edilebilmektedir.

Acılı bir dille yazılan bu kitap sefaleti gözler önüne sermiş ve sefahatdan, sefaletten safhalar halinde kurtuluş Safahat’ına bir umut ışığı olarak önerdiği çarelerle ulaşılmasını, nesillerin gözünün önüne sermiştir.

Bu nesil Asım’ın nesli olacaktır, bir umut ışığıdır.

Asr Suresi Şiiri (Mehmet Akif Ersoy)

Halikın namütenahi adı var en başı Hakk
Ne büyük şey kul için Hakk’ı tutup kaldırmak
Hani ashâb-ı kirâm ayrılalım derlerken
Mutlaka sûre-i ve’l-Asr’ı okurmuş bu neden ?
Çünkü meknun o büyük sûrede esrârı felâh
Başta iman-ı hakikî geliyor sonra salâh
Sonra Hak, sonra sebat, işte kuzum insanlık
Dördü birleşti mi yoktur sana hüsran artık.

Bu güzel manzumenin sade anlamı şöyledir:

Yaratıcının sonsuz adı var, bunların başında “Hak” adı gelir.
Hakkı tutup ayağa kaldırmak, kul için ne büyük sevap, ne değerli bir eylemdir!
Peygamber’in arkadaşları ayrılacakları sırada Asr Suresini okurlarmış, acaba neden?
Çünkü o büyük Surede felahın (başarının, mutluluğun) sebepleri gizlidir.
Başarı ve mutluluğun ilk sebebi gerçek iman, sonra güzel eylem ve düzgün ahlâktır. Sonra hak (doğruluk, hakikatten ayrılmamak) doğru işte sebat gelir. İşte insanlık budur kuzum!
Bu dördü (yani iman, güzel ahlâk, düzgün işte sebat ve hak (doğruluk, dürüstlük) bir arada bulundu mu artık sen hiç ziyana uğramazsın, daima başarılı ve mutlu olursun!