Yazıtlar (7)
- Küli Çor https://kulturenvanteri.com/tr/yer/kul-cor-yaziti/#16/46.853939/104.751762
- Bilge Kağan
- Kül Tigin
- Tonyukuk
- Ongi https://kulturenvanteri.com/tr/yer/ongi-yaziti/#16/46.263763/102.779373
- Şine Us https://kulturenvanteri.com/tr/yer/sine-us-yaziti/#16/48.541386/102.212936
- Taryat https://belleten.gov.tr/tam-metin/1755/tur
Türk kavramının kullanıldığı yedi yazıdan üç tanesi Bilge Kağan, Kül Tigin ve Tonyukuk yazıtı aslında Orhun Yazıtları olarak adlandırılan ve bir bütün teşkil eden Yazıtlar manzumesidir.
- Türk Kağanlığı (Göktürk)
- Divanı Lügat it Türk
- Atatürk
- Türkiye
Türk kavramındaki önemli husus kavramın siyasi bir kavram özelliği taşıyor olmasıdır. Bu da aslında. ırksal bir durum değil fakat birleştirici inanç birlikteliği ve yaratılmışların beraberliği anlamını taşımaktadır ilk yaratılandır. Zaten ilk Türk devletinde de göğe atıf vardır Göktürk. Kurucu devleti kuran kişiyi de yine Ata sıfatı ile onurlandırılmıştır; Türk’ün atası.
Türkçe sözlüğün erken tarihlerde yapılmış olması üretilmiş olması aslında Türklerde en önemli kültür varlığının dilleri olduğunun göstergesidir. Türkler dillerindeki özellikleri dünyadaki insanlara milletlere da göstermek istemişlerdir.
Yazıtlardaki Türk kavramını aslında devamında kurumsal olarak Türk Kağanlığı olarak da adlandırılan Göktürk Devleti’nin, Türkçenin ilk sözlüğü olan Divanı Lügat it Türk’de ve Atatürk tarafından 20. yüzyılda kurulan Türkiye Cumhuriyeti’nde görmekteyiz iki devlet bir sözlük bir de kişi.
Kavramın kullanılışına ilk kez yazıtlarda rastlamaktayız ve 103 yazıttan yedisinde kavram kullanılmıştır. Kullanım sıklığı ise en çok kullanılan dördüncü kelimedir kavram.
Yazıtlarda en çok kullanılan kelimeler (103)
- Bodun (Halk) 307
- Kagan 206
- İL (Devlet) 131
- Türk 112
- Ban/bin/man (Ben) 107
- Sü (Ordu) 71Tanri 62
- Ar (asker) 62
- Tabgaç (Çin) 59
- Yaş 58
Türkiye’ler
Türk adının bilim çevrelerince kabul edilen ilk kullanımı MS 1. yüzyılda Pomponius Mela ve Plinius adlı Romalı tarihçilerce kaydedilmiştir. Azak’ın doğusunda yaşayan insanlar Turcae/Tyrcae adı ile kayda geçmiştir. “Türk” sözcüğüne yakın ifadeler Çin kaynaklarında M.Ö. 3. yüzyılda geçmektedir.
Bizans kaynaklarında iki tane Türkiye’den (Tourkia) bahsedilmektedir birincisi “batı Türkiye” ki bugünkü Macaristan topraklarıdır.
Diğeri ise “doğu Türkiye” ve bugünkü Ukrayna topraklarıdır. Bu devletler Doğu Türkiye olarak bahsedilen Hazar devletidir, 651-983 yılları arasında ağırlıklı olarak Ukrayna’nın tamamını kapsayacak şekilde o topraklarda egemenlik sağlamıştır.
Buradan çıkan diğer bir netice ise batı Türkiye olarak adlandırılan Macaristan, doğu Türkiye olarak adlandırılan Ukrayna ve yine devlet it türkiye olarak adlandırılan güney Mısır’daki Türk devletlerinin hepsi Kıpçak Türkleri kökenlidir.
Bizlere unutturulmuş olan tarihimizle ilgili bilgileri tekrar hatırladıkça yeniledikçe gerçeklerin geç de olsa farkına varmaktayız.
Türkiye’ler
- Turcae (Herodot, MÖ500)
- Tyrcae (Pomponius, Plinius MS.1.yy)
- Tourkia (Khazaria) (Bizans kaynakları) ms 650
- Tourkia (Hungary) (Bizans kaynakları) ms 650
- Turchia (MS 1200, İtalyanca)
- Devlet it Türkiye (MS.1250 Mısır)
- Toikei (Tuarçi)
- Türkiye (1923)