Türk Kanonu: Göktürk Yazıtları

 

T Ü R K   K A N O N U   GÖKTÜRK YAZITLARI   Tonyukuk Bilge Kağan KölTigin   Araştır / Liste Araştır / Harita   27.08.2023   Levent Ağaoğlu

 

 TONYUKUK YAZITI

Tonyukuk Yazıtı

 

 BİRİNCİ TAŞ

𐰋𐰃𐰠𐰏𐰀  𐱃𐰆𐰪𐰸𐰸  𐰋𐰤  𐰇𐰔𐰢  𐱃𐰉𐰍𐰲  𐰃𐰠𐰭𐰀  𐰶𐰠𐰦𐰢  𐱅𐰇𐰼𐰚  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐱃𐰉𐰍𐰲𐰴𐰀  𐰝𐰇𐰼𐰼  𐰼𐱅𐰃

Bilge  Tonyukuk  Ben  Özüm  Tabgaç  İliŋe  Kılındım  Türk  Bodun  Tabgaçka  Körür  Erti

Bilge Tonyukuk Ben Özüm Tabgaç İline Kılındım (Doğdum). Türk Bodunu (Boyları) Tabgaça Görür (Bağlı) İdi.

1b2

𐱅𐰇𐰼𐰚  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰴𐰣𐰃𐰤  𐰉𐰆𐰞𐰢𐰘𐰤  𐱃𐰉𐰍𐰲𐰑𐰀  𐰑𐰺𐰡𐰃  𐰴𐰣𐰞𐰦𐰃  𐰴𐰣𐰃𐰤  𐰸𐰆𐰑𐰯  𐱃𐰉𐰍𐰲𐰴𐰀  𐰖𐰣𐰀  𐰃𐰲𐰚𐰓𐰃  𐱅𐰭𐰼𐰃  𐰨𐰀  𐱅𐰢𐰾  𐰼𐰨  𐰴𐰣  𐰋𐰼𐱅𐰢

Türk  Bodun  Kanın  Bulmayın  Tabgaçda  Adrıldı  Kanlandı  Kanın  Kodup  Tabgaçka  Yana  İçikdi  Teŋri  Ança  Timiş  Erinç  Kan  Birtim

Türk Bodunu Kağan Bulmayıp Tabgaçdan Ayrıldı. Kağanlandı, Kağanı Koyup Tabgaça Yana (Dönüp) İçikdi (Bağlandı). Tanrı Anca Demiş Erinç (Belli), Kağan Verdim,

1b3

𐰴𐰣𐰭𐰤  𐰸𐰆𐰑𐰯  𐰃𐰲𐰚𐰓𐰭  𐰃𐰲𐰚𐰓𐰭  𐰇𐰲𐰤  𐱅𐰭𐰼𐰃  𐰇𐰠𐱅𐰢𐰾  𐰼𐰨  𐱅𐰇𐰼𐰚  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰇𐰠𐱅𐰃  𐰞𐰴𐰦𐰃  𐰖𐰸  𐰉𐰆𐰡𐰃  𐱅𐰇𐰼𐰚  𐰾𐰃𐰼  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰘𐰼𐰃𐰤𐱅𐰀

Kanıŋın  Kodup  İçikdiŋ  İçikdük  Üçün  Teŋri  Ölütmüş  Erinç  Türk  Bodun  Ölti  Alkındı  Yok  Boldı  Türk  Sir  Bodun  Yirinte

Kağanı Koyup İçikdin, İçikdiğin İçin Tanrı Öldürmüş Erinç (Gerçek) Türk Bodunu Öldü, Alkındı (Eridi), Yok Oldu. Türk Sir Bodunu Yerinde

1b4

𐰉𐰆𐰑  𐰴𐰞𐰢𐰑𐰃  𐰃𐰑𐰀  𐱃𐱁𐰑𐰀  𐰴𐰞𐰢𐰾𐰃  𐰸𐰆𐰉𐰺𐰣𐰯  𐰘𐱅𐰃  𐰘𐰇𐰔  𐰉𐰆𐰡𐰃  𐰚𐰃  𐰇𐰠𐰏𐰃  𐱃𐰞𐰍  𐰼𐱅𐰃  𐰋𐰃𐰼  𐰇𐰠𐰏𐰃  𐰖𐰑𐰍  𐰼𐱅𐰃  𐰘𐱅𐰃  𐰘𐰇𐰔  𐰚𐰃𐰾𐰃𐰏

Bod  Kalmadı  Ida  Taşda  Kalmışı  Kubranıp  Yiti  Yüz  Boldı  İki  Ülügi  Atlıg  Erti  Bir  Ülügi  Yadag  Erti  Yiti  Yüz  Kişig

Bod (Boy) Kalmadı. Uzakta Dışda Kalmışı Kubranıp (Toplanıp) Yedi Yüz Oldu. İki Ülüğü (Bölüğü) Atlı İdi, Bir Ülüğü Yaya İdi. Yedi Yüz Kişiyi

1b5

𐰆𐰑𐰔𐰍𐰢𐰀  𐰆𐰞𐰍𐰃  𐱁𐰑𐰼𐱅𐰃  𐰖𐰍𐰞  𐱅𐰃𐰓𐰃  𐰖𐰍𐰢𐰾𐰃𐰋𐰤𐰼𐱅𐰢  𐰋𐰃𐰠𐰏𐰀  𐱃𐰆𐰪𐰸𐰸  𐰴𐰍𐰣𐰢𐰆𐰶𐰃𐰽𐰖𐰃𐰤  𐱅𐰓𐰢  𐰽𐰴𐰦𐰢  𐱃𐰆𐰺𐰸𐰉𐰆𐰸𐰞𐰃  𐰾𐰢𐰔𐰉𐰆𐰸𐰞𐰃  𐰃𐰺𐰴𐰑𐰀

Uduzugma  Ulugı  Şad Erti  Yagıl  Tidi  Yagmışı Ben Ertim  Bilge  Tonyukuk  Kagan Mu Kısayin  Tidim  Sakındım  Toruk Bukulı  Semiz Bukulı  Irkda

Uduzan (Yöneten) Ulu Şad İdi. Yağıl (Katıl) Dedi, Yağmışı Ben İdim, Bilge Tonyukuk.—- Kağan Mı Kılayım? Dedim, Sakındım (Düşündüm). Doruk (Zayıf) Boğa, Semiz (İri) Boğa Arkaya

1b6

𐰋𐰃𐰠𐰾𐰼  𐰾𐰢𐰔𐰉𐰆𐰸𐰀  𐱃𐰆𐰺𐰸  𐰉𐰆𐰸𐰀  𐱅𐰘𐰤  𐰋𐰃𐰠𐰢𐰔𐰼𐰢𐰾  𐱅𐰘𐰤  𐰨𐰀  𐰾𐰴𐰦𐰢  𐰦𐰀  𐰚𐰃𐰾𐰼𐰀  𐱅𐰭𐰼𐰃  𐰋𐰃𐰠𐰏  𐰋𐰼𐱅𐰝  𐰇𐰲𐰤  𐰇𐰔𐰢  𐰝  𐰴𐰍𐰣  𐰴𐰃𐰽𐰑𐰢  𐰋𐰃𐰠𐰏𐰀  𐱃𐰆𐰪𐰸𐰸  𐰉𐰆𐰖𐰞𐰀  𐰉𐰍𐰀  𐱃𐰺𐰴𐰣

Bölser  Semiz Buka  Toruk  Buka  Tiyin  Bilmez Ermiş  Tiyin  Ança  Sakındım  Anda  Kisre  Teŋri  Bilig  Birtük  Üçün  Özüm  Ök  Kagan  Kısdım  Bilge  Tonyukuk  Boyla  Baga  Tarkan

Bölse (Tepse), Semiz Boğa, Doruk Boğa Diye Bilinmez İmiş Diye Anca (Öyle) Sakındım (Düşündüm). Anda (Ondan) Kisre (Sonra) Tanrı Bilgi Verdiği İçin, Özüm Ök (Kendim) Kağan Kıldım. Bilge Tonyukuk, Boyla Bağa Tarkan

1b7

𐰋𐰃𐰼𐰠𐰀  𐰃𐰠𐱅𐰼𐰾  𐰴𐰍𐰣  𐰉𐰆𐰞𐰖𐰣  𐰋𐰼𐰘𐰀  𐱃𐰉𐰍𐰲𐰍  𐰇𐰭𐰼𐰃  𐰴𐰃𐱃𐰪𐰍  𐰖𐰃𐰺𐰖𐰀  𐰆𐰍𐰔𐰍  𐰇𐰚𐰾  𐰝  𐰇𐰠𐰼𐱅𐰃  𐰋𐰠𐰏𐰾𐰃  𐰲𐰉𐰾𐰃  𐰋𐰤  𐰝  𐰼𐱅𐰢  𐰲𐰆𐰍𐰖  𐰴𐰆𐰔𐰃𐰤  𐰴𐰺𐰀  𐰴𐰆𐰢𐰍  𐰆𐰞𐰺𐰆𐰺  𐰼𐱅𐰢𐰔

Birle  İlteriş  Kagan  Bolayın  Biriye  Tabgaçıg  Öŋre  Kıtaynıg  Yırıya  Oguzug  Öküş  Ök  Ölürti  Bilgesi  Çabışı  Ben  Ök  Ertim  Çogay  Kuzın  Kara  Kumug  Olurur  Ertimiz

Birle (İle) İlteriş Kağan Olunca Beride (Güney) Tabgaçı Önde (Doğu) Kıtayı, Yırıda (Kuzey) Oğuz’u Pek Çok Öldürdü. Bilgesi, Çavuşu Ben Ök (Kendim) İdim. Çoğay’ın Kuzeyi’nde Kara Kumug’da Oturur İdik.

1g1

𐰚𐰘𐰚  𐰘𐰃𐰘𐰇  𐱃𐰉𐰽𐰍𐰣  𐰘𐰘𐰇  𐰆𐰞𐰺𐰆𐰺  𐰼𐱅𐰢𐰔  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰉𐰆𐰍𐰔𐰃  𐱃𐰸  𐰼𐱅𐰃  𐰖𐰍𐰢𐰔  𐱅𐰏𐰼𐰀  𐰆𐰲𐰸  𐱅𐰏  𐰼𐱅𐰃  𐰋𐰃𐰔  𐰸𐰏  𐰼𐱅𐰢𐰔  𐰨𐰀  𐰆𐰞𐰺𐰺  𐰼𐰃𐰚𐰠𐰃  𐰆𐰍𐰔𐰑𐰦𐰣  𐰚𐰇𐰼𐰏  𐰚𐰠𐱅𐰃

Kiyik  Yiyü  Tabışgan  Yiyü  Olurur  Ertimiz  Bodun  Boguzı  Tok  Erti  Yagımız  Tegre  Oçuk  Teg  Erti  Biz  İsig  Ertimiz  Ança  Olurur  Erikli  Oguzdındın  Körüg  Kelti

Geyik Yiyip Tavşan Yiyip Oturur İdik. Bodun (Halkın) Boğazı Tok İdi. Yağımız (Düşman) Teğre (Daire / Çevrede) Ocak Dek (Gibi) İdi, Biz Işık (Ateş) İdik. Anca(Öylece) Oturur [İdik]. Erkli Oğuzdan Görüg (Gözcü / Casus) Geldi.

1g2

𐰚𐰇𐰼𐰏  𐰽𐰉𐰃  𐰦𐰍  𐱃𐰆𐰴𐰔  𐰆𐰍𐰔  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰇𐰔𐰀  𐰴𐰍𐰣  𐰆𐰞𐰺𐱃𐰃  𐱅𐰃𐰼  𐱃𐰉𐰍𐰲𐰍𐰺𐰆  𐰸𐰆𐰣𐰃  𐰾𐰭𐰇𐰤𐰏  𐰃𐰑𐰢𐰾  𐰴𐰃𐱃𐰪𐰍𐰺𐰆  𐱃𐰆𐰭𐰺𐰀  𐰾𐰢𐰏  𐰃𐰑𐰢𐰾  𐰽𐰉  𐰨𐰀  𐰔𐰴𐰪𐰀  𐱅𐰇𐰼𐰚  𐰉𐰆𐰑𐰣

Körüg  Sabı  Andag  Tokuz  Oguz  Bodun  Üze  Kagan  Olurtı  Tir  Tabgaçgaru  Konı  Seŋünüg  Idmış  Kıtayngaru  Toŋra  Esimig  Idmış  Sab  Ança  Azkıyna  Türk  Bodun

Görüğün Savı (Sözü) Andag (Şöyle)  Dokuz Oğuz Bodunu Üzerine Kağan Oturdu Der, Tabgaç’a Konı Sengünü (Paşa) İtmiş (Yollamış) , Kıtaya Tongra Esim’i İtmiş, Sav (Söz) Anca (Böyle) Azıcık Türk Bodunu

1g3

𐰖𐰆𐰺𐰃𐰖𐰺  𐰼𐰢𐰾  𐰴𐰍𐰣𐰃  𐰞𐰯  𐰼𐰢𐰾  𐰖𐰍𐰆𐰲𐰃𐰾𐰃  𐰋𐰃𐰠𐰏𐰀  𐰼𐰢𐰾  𐰆𐰞  𐰴𐰃  𐰚𐰃𐰾𐰃  𐰉𐰺  𐰼𐰾𐰼  𐰾𐰃𐰤𐰃  𐱃𐰉𐰍𐰲𐰍  𐰇𐰠𐰇𐰼𐱅𐰲𐰃  𐱅𐰃𐰼  𐰢𐰤  𐰇𐰭𐰼𐰀  𐰶𐰃𐱃𐰪𐰍  𐰇𐰠𐰼𐱅𐰲𐰃  𐱅𐰃𐰼  𐰢𐰤  𐰋𐰃𐰤𐰃  𐰆𐰍𐰔𐰍

Yorıyor  Ermiş  Kaganı  Alp  Ermiş  Ayguçısı  Bilge  Ermiş  Ol  İki  Kişi  Bar  Erser  Sini  Tabgaçıg  Ölürteçi  Tir  Men  Öŋre  Kıtaynıg  Ölürteçi  Tir  Men  Bini  Oguzug

Yürüyor (Sağ / Hayatta) İmiş, Kağanı Alp İmiş, Ayguçısı (Veziri) Bilge İmiş, O İki Kişi Var İse Seni, Tabgaç’ı Öldürecek Der Ben. Önde Kıtayı Öldürecek Der Ben. Beni, Oğuz’u

1g4

𐰇𐰠𐰼𐱅𐰲𐰃𐰚  𐱅𐰃𐰼  𐰢𐰤  𐱃𐰉𐰍𐰲  𐰋𐰼𐰓𐰤  𐰘𐰤  𐱅𐰏  𐰶𐰃𐱃𐰪  𐰇𐰭𐰓𐰤  𐰘𐰤  𐱅𐰏  𐰋𐰤  𐰘𐰃𐰺𐰑𐰦𐰖𐰣  𐱅𐰏𐰘𐰃𐰤  𐱅𐰇𐰼𐰚  𐰾𐰃𐰼  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰘𐰼𐰃𐰤𐱅𐰀  𐰃𐰓𐰃  𐰖𐰆𐰺𐰢𐰔𐰆𐰣  𐰆𐰽𐰺  𐰃𐰓𐰃  𐰖𐰸  𐰶𐰃𐰽𐰞𐰢

Ölürteçik  Tir  Men  Tabgaç  Biridin  Yan  Teg  Kıtayn  Öŋdin  Yan  Teg  Ben  Yırıdındıyan  Tegeyin  Türk  Sir  Bodun  Yirinte  İdi  Yorumazun  Usar  İdi  Yok  Kısalım

Öldürecek Der Ben. Tabgaç Beriden (Güneyden) Yana Değsin (Saldırsın) , Kıtay, Önden (Doğudan) Yana Değsin, Ben Yırıdan (Kuzeyden) Yana Değeyim Türk Sir Bodunu Yerinde (?) Yürümesin Yok Kılalım

1g5

𐱅𐰃𐰼  𐰢𐰤  𐰆𐰞  𐰾𐰉𐰍  𐰾𐰓𐰯  𐱅𐰇𐰤  𐰆𐰑𐰾𐰃𐰴𐰢  𐰚𐰠𐰢𐰓𐰃  𐰚𐰇𐰤𐱅𐰔  𐰆𐰞𐰺𐰽𐰴𐰢  𐰚𐰠𐰢𐰓𐰃  𐰦𐰀  𐰇𐱅𐰼𐰇  𐰴𐰍𐰣𐰢𐰀  𐰇𐱅𐰤𐱅𐰢  𐰨𐰀  𐰇𐱅𐰤𐱅𐰢  𐱃𐰉𐰍𐰲  𐰆𐰍𐰔  𐰶𐰃𐱃𐰪  𐰉𐰆  𐰲𐰚𐰇  𐰴𐰉𐰽𐰺

Tir  Men  Ol  Sabıg  Eşidip  Tün  Udısıkım  Kelmedi  Küntüz  Olursıkım  Kelmedi  Anda  Ötrü  Kaganıma  Ötüntüm  Ança  Ötüntüm  Tabgaç  Oguz  Kıtayn  Bu  Üçkü  Kabısar

Der Ben. O Savı (Sözü) İşitip Tün (Gece) Uyuyasım Gelmedi, Gündüz Oturasım Gelmedi. Ondan Ötürü Kağanıma Ötündüm (Söyledim). Anca (Şöyle) Ötündüm; Tabgaç, Oğuz, Kıtay, Bu Üçü Kapışsa (Birleşse)

1g6

𐰴𐰡𐰲𐰃  𐰋𐰔  𐰇𐰔  𐰃𐰲𐰃  𐱃𐰽𐰣  𐱃𐰆𐱃𐰢𐱁  𐱅𐰏  𐰋𐰃𐰔  𐰖𐰆𐰖𐰴𐰀  𐰼𐰚𐰠𐰏  𐱅𐰆𐰯𐰞𐰍𐰞𐰃  𐰆𐰲𐰔  𐰼𐰢𐰾  𐰘𐰨𐰏𐰀  𐰼𐰚𐰠𐰏  𐰇𐰔𐰏𐰠𐰃  𐰆𐰲𐰔  𐰖𐰆𐰖𐰴𐰀  𐰴𐰞𐰣  𐰉𐰆𐰞𐰾𐰺  𐱃𐰆𐰯𐰞𐰍𐰆𐰞𐰸  𐰞𐰯  𐰼𐰢𐰾  𐰘𐰨𐰏𐰀

Kaldaçı  Biz  Öz  İçi  Taşın  Tutmış  Teg  Biz  Yuyka  Erklig  Tupulgalı  Uçuz  Ermiş  Yinçge  Erklig  Özgüli  Uçuz  Yuyka  Kalın  Bolsar  Tupulguluk  Alp  Ermiş  Yinçge

Kalacağız Biz, Öz İçi Dışından Tutulmuş Dek (Gibi) Biz, Yufka (İnce) Erkliyi Tubulmak (Delmek) Ucuz (Kolay) İmiş, İnce Erkliyi Özgülemek (Bölmek) Ucuz (Kolay) Yufka Kalın Olsa Delinmesi Alp (Zor) İmiş, İnce

1g7

𐰖𐰆𐰍𐰣  𐰉𐰆𐰞𐰽𐰺  𐰇𐰔𐰏𐰠𐰝  𐰞𐰯  𐰼𐰢𐰾  𐰇𐰭𐰼𐰀  𐰶𐰃𐱃𐰪𐰑𐰀  𐰉𐰺𐰖𐰀  𐱃𐰉𐰍𐰲𐰑𐰀  𐰴𐰆𐰺𐰖𐰀  𐰴𐰆𐰺𐰑𐰦𐰀  𐰖𐰃𐰺𐰖𐰀  𐰆𐰍𐰔𐰑𐰀  𐰚𐰃  𐰇𐰲  𐰋𐰃𐰭  𐰾𐰇𐰢𐰔  𐰚𐰠𐱅𐰲𐰢𐰔  𐰉𐰺  𐰢𐰆  𐰤𐰀  𐰨𐰀  𐰇𐱅𐰤𐱅𐰢

Yogun  Bolsar  Üzgülük  Alp  Ermiş  Öŋre  Kıtaynda  Biriye  Tabgaçda  Kurıya  Kurıdında  Yırıya  Oguzda  İki  Üç  Biŋ  Sümüz  Kelteçimiz  Bar  Mu  Ne  Ança  Ötüntüm

Yoğun Olsa Özgülemek Alp İmiş. Önde (Doğuda) Kıtaydan, Beride (Güneyde) Tabgaç’dan, Geride (Batıda) Gerililerden, Oğuz’dan İki Üç Bin Sümüz (Askerimiz) Gelecek Var Mı Ne? Anca (Öyle) Ötündüm (Söyledim).

1g8

𐰴𐰍𐰣𐰢  𐰋𐰢  𐰇𐰔𐰢  𐰋𐰃𐰠𐰏𐰀  𐱃𐰆𐰪𐰸𐰸  𐰇𐱅𐰤𐱅𐰝  𐰇𐱅𐰨𐰢𐰤  𐰾𐰓𐰇  𐰋𐰼𐱅𐰃  𐰚𐰇𐰭𐰠𐰭𐰲𐰀  𐰆𐰑𐰔  𐱅𐰓𐰃  𐰚𐰇𐰚  𐰇𐰭𐰏  𐰖𐰆𐰍𐰺𐰆  𐰇𐱅𐰚𐰤  𐰘𐰃𐰽𐰍𐰀𐰺𐰆  𐰆𐰑𐰔𐱅𐰢  𐰃𐰤𐰏  𐰚𐰝𐰠𐰚𐰤  𐱃𐰆𐰍𐰞𐰑𐰀  𐰆𐰍𐰔  𐰚𐰠𐱅𐰃

Kaganım  Ben  Özüm  Bilge  Tonyukuk  Ötüntük  Ötünçümün  İşidü  Birti  Köŋlüŋçe  Uduz  Tidi  Kök  Öŋüg  Yoguru  Ötüken  Yışgaru  Uduztım  İnig  Köklükün  Togulda  Oguz  Kelti

Kağanım Ben Özüm Bilge Tonyukuk Ötündük (Konuştuk) Ötünçümü İşiti Verdi, Gönlünce Uduz (Orduyu Yönelt) Dedi. Kök Öng’ü Yukarı Ötüken Yış Yönüne Uduzdum (Yönelttim), İnig Köklük’ün Toğul’da Oğuz [Ordusu] Geldi.

1g9

𐰾𐰇𐰾𐰃  𐰇𐰲  𐰋𐰃𐰭  𐰼𐰢𐰾  𐰋𐰃𐰔  𐰚𐰃  𐰋𐰃𐰭  𐰼𐱅𐰢𐰔  𐰾𐰇𐰭𐰾𐰓𐰢𐰔  𐱅𐰭𐰼𐰃  𐰖𐰺𐰞𐰴𐰑𐰃  𐰖𐰪𐰑𐰢𐰔  𐰇𐰏𐰔𐰚𐰀  𐱅𐰇𐰾𐰓𐰃  𐰖𐰪𐰑𐰸  𐰖𐰆𐰡𐰀  𐰘𐰢𐰀  𐰇𐰠𐱅𐰃  𐰝𐰝  𐰦𐰀  𐰇𐱅𐰼𐰇  𐰆𐰍𐰔  𐰸𐰯𐰤  𐰚𐰠𐱅𐰃

Süsi  Üç  Biŋ  Ermiş  Biz  İki  Biŋ  Ertimiz  Süŋüşdümüz  Teŋri  Yarlıkadı  Yayındımız  Ögüzke  Tüşdi  Yayınduk  Yolda  Yime  Ölti  Kök  Anda  Ötrü  Oguz  Kopın  Kelti

Süsi (Askeri) Üç Bin İmiş. Biz İki Bin İdik. Süngüşdük (Savaştık). Tanrı Yarlıkadı (Buyurdu) Yaydık (Yendik) . Ögüze (Nehire) Düştü. Yaydıklarımız Yolda Yine Öldü Hep. Ondan Ötürü Oğuz’un Hepsi Geldi (Bize Katıldı).

1g10

𐰚𐰠𐰇𐰼𐱅𐰢  𐰝  𐱅𐰇𐰼𐰚  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰍  𐰇𐱅𐰚𐰤  𐰘𐰼𐰚𐰀  𐰋𐰤  𐰇𐰔𐰢  𐰋𐰃𐰠𐰏𐰀  𐱃𐰆𐰪𐰸𐰸  𐰇𐱅𐰚𐰤  𐰘𐰼𐰏  𐰸𐰆𐰣𐰢𐰾  𐱅𐰘𐰤  𐰾𐰓𐰯  𐰋𐰼𐰘𐰚𐰃  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰸𐰆𐰺𐰖𐰴𐰃  𐰘𐰃𐰺𐰖𐰴𐰃  𐰇𐰭𐰼𐰚𐰃  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰚𐰠𐱅𐰃

Kelürtüm Ök  Türk  Bodunug  Ötüken  Yirke  Ben  Özüm  Bilge  Tonyukuk  Ötüken  Yirig  Konmış  Tiyin  Eşidip  Biriyeki  Bodun  Kurıyakı  Yırıyakı  Öŋreki  Bodun  Kelti

Getirdim Ök (Kendim) Türk Bodunu Ötüken Yeri’ne Ben Özüm. Bilge Tonyukuk Ötüken Yer’e Konmuş Diye İşitip Berideki Bodunu, Gerideki, Yırıdakı, Öndeki Bodun Geldi (Bize Katıldı).

1d1

𐰚𐰃  𐰉𐰃𐰭  𐰼𐱅𐰢𐰔  𐰋𐰃𐰔  𐰚𐰃  𐰾𐰇  𐰉𐰆𐰡𐰃  𐱅𐰇𐰼𐰚  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰆𐰞𐰺𐰍𐰞𐰃  𐱅𐰇𐰼𐰚  𐰴𐰍𐰣  𐰆𐰞𐰺𐰍𐰞𐰃  𐰽𐰦𐰆𐰭  𐰉𐰞𐰶𐰀  𐱃𐰞𐰆𐰖  𐰇𐰏𐰔𐰚𐰀  𐱅𐰏𐰢𐰾  𐰘𐰆𐰴  𐰼𐰢𐰾  𐰴𐰍𐰣𐰢𐰀  𐰇𐱅𐰤𐰯  𐰾𐰇  𐰠𐱅𐰓𐰢

İki  Biŋ  Ertimiz  Biz  İki  Sü  Boldı  Türk  Bodun  Olurgalı  Türk  Kagan  Olurgalı  Şanduŋ  Balıka  Taluy  Ögüzke  Tegmiş  Yok  Ermiş  Kaganıma  Ötünüp  Sü  İletdim

İki Bin İdik, Biz İki Sü (Ordu) Olduk. Türk Bodunu Oturalı, Türk Kağanı Oturalı Şandung Balığa (Şehrine) Taluya (Büyük Okyanusa) Ögüze (Sarı Irmağa) Değmiş[Liği] Yok İmiş. Kağanıma Ötünüp (Söyleyip) Sü (Ordu) İlettim.

1d2

𐰽𐰦𐰆𐰭  𐰉𐰞𐰶𐰀  𐱃𐰞𐰆𐰖  𐰇𐰏𐰔𐰚𐰀  𐱅𐰏𐰇𐰼𐱅𐰢  𐰇𐰲  𐰆𐱃𐰔  𐰉𐰞𐰶  𐰾𐰃𐰑𐰃  𐰆𐰾𐰃𐰣  𐰉𐰆𐰦𐱃𐰆  𐰘𐰆𐰺𐱃𐰑𐰀  𐰖𐱃𐰆  𐰴𐰞𐰆𐰺  𐰼𐱅𐰃  𐱃𐰉𐰍𐰲  𐰴𐰍𐰣  𐰖𐰍𐰢𐰔  𐰼𐱅𐰃  𐰆𐰣  𐰸  𐰴𐰍𐰣𐰃  𐰖𐰍𐰢𐰔  𐰼𐱅𐰃

Şanduŋ  Balıka  Taluy  Ögüzke  Tegürtim  Üç  Otuz  Balık  Sıdı  Usın  Bundatu  Yurtda  Yatu  Kalur  Erti  Tabgaç  Kagan  Yagımız  Erti  On  Ok  Kaganı  Yagımız  Erti

Şandung Balığa (Şehrine) Taluya (Okyanusa) Ögüze (Sarı Irmağa) Değdirdim. Üç Otuz Balık (Şehri) Kırıldı. Usu (Halkı) Bunadı Yurtta Yatıp Kalır İdi. Tabgaç Kağanı Yağımız İdi. On Ok Kağanı Yağımız İdi.

1d3

𐰺𐱃𐰸  𐰶𐰃𐰺𐰴𐰔  𐰚𐰇𐰲𐰠𐰏  𐰴𐰍𐰣  𐰖𐰍𐰔𐰢  𐰉𐰆𐰡𐰃  𐰆𐰞  𐰇𐰲  𐰴𐰍𐰣  𐰇𐰏𐰠𐰾𐰯  𐰞𐱃𐰆𐰣  𐰖𐰃𐰽  𐰇𐰔𐰀  𐰴𐰉𐰾𐰞𐰢  𐱅𐰢𐰾  𐰨𐰀  𐰇𐰏𐰠𐰾𐰢𐰾  𐰇𐰭𐰼𐰀  𐱅𐰇𐰼𐰚  𐰴𐰍𐰣𐰍𐰺𐰆  𐰾𐰇𐰠𐰠𐰢  𐱅𐰢𐰾  𐰭𐰺𐰆  𐰾𐰇𐰠𐰢𐰾𐰼  𐰴𐰲  𐰤𐰭  𐰼𐰾𐰼  𐰆𐰞  𐰋𐰔𐰤𐰃

Artuk  Kırkız  Küçlüg  Kagan  Yagızım  Boldı  Ol  Üç  Kagan  Ögleşip  Altun  Yış  Üze  Kabışalım  Timiş  Ança  Ögleşmiş  Öŋre  Türk  Kagangaru  Sülelim  Timiş  Aŋaru  Sülemeser  Kaça  Neŋ  Erser  Ol  Bizni

Artısı Kırgız’ın Güçlü Kağanı Yağımız Oldu. O Üç Kağan Öğleşip (Anlaşıp) Altun Ormanı Üzerinde Kapışalım (Buluşalım) Demiş. Anca (Öyle) Öğleşmiş, Önde Türk Kağanı’na Süleyelim (Ordu Sürelim) Demiş. Ona Doğru Sülemesek Kaça[Rsak] Ne Eder O Bizi—-

1d4

𐰴𐰍𐰣𐰃  𐰞𐰯  𐰼𐰢𐰾  𐰖𐰍𐰆𐰲𐰃𐰾𐰃  𐰋𐰃𐰠𐰏𐰀  𐰼𐰢𐰾  𐰴𐰲𐰤𐰭  𐰼𐰾𐰼  𐰇𐰠𐰼𐱅𐰲𐰃  𐰝𐰰  𐰇𐰲𐰏𐰇𐰤  𐰴𐰉𐰽𐰯  𐰾𐰇𐰠𐰠𐰢  𐰓𐰃  𐰖𐰸  𐰶𐰃𐰽𐰞𐰢  𐱅𐰢𐰾  𐱅𐰇𐰼𐰏𐰾  𐰴𐰍𐰣  𐰨𐰀  𐱅𐰢𐰾  𐰋𐰤𐰭  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰢  𐰦𐰀  𐰼𐰇𐰼  𐱅𐰢𐰾

Kaganı  Alp  Ermiş  Ayguçısı  Bilge  Ermiş  Kaçaneŋ  Erser  Ölürteçi  Kök  Üçügün  Kabışıp  Sülelim  Edi  Yok  Kısalım  Timiş  Türgiş  Kagan  Ança  Timiş  Beniŋ  Bodunum  Anda  Erür  Timiş

Kağanı Alp İmiş, Ayguçısı Bilge İmiş, Kaça[Rsak] Ne Edip [Bizi] Öldürecek Hep. Üçümüz Birleşip Süleyelim. Onu Yok Kılalım Demiş. Türgiş Kağanı Anca Demiş, Benim Bodunum Oraya Erir (Erişir) Demiş.

1d5

𐱅𐰇𐰼𐰚  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰘𐰢𐰀  𐰉𐰆𐰞𐰍𐰨  𐰆𐰞  𐱅𐰢𐰾  𐰆𐰍𐰔𐰃  𐰘𐰢𐰀  𐱃𐰺𐰴𐰨  𐰆𐰞  𐱅𐰢𐰾  𐰆𐰞  𐰽𐰉𐰃𐰣  𐰾𐰓𐰯  𐱅𐰇𐰤  𐰘𐰢𐰀  𐰆𐰑𐰾𐰶𐰢  𐰚𐰠𐰢𐰔  𐰼𐱅𐰃  𐰆𐰞𐰺𐰾𐰴𐰢  𐰚𐰠𐰢𐰔  𐰼𐱅𐰃  𐰦𐰀  𐰽𐰴𐰦𐰢𐰀

Türk  Bodun  Yime  Bulganç  Ol  Timiş  Oguzı  Yime  Tarkınç  Ol  Timiş  Ol  Sabın  Eşidip  Tün  Yime  Udsıkım  Kelmez  Erti  Olursıkım  Kelmez  Erti  Anda  Sakındıma

Türk Bodunu Yine Bulangaç (Karışık / Sıkıntılı) O Demiş. Oğuz’u Yine Dargın O Demiş. O Savı (Sözü) İşitip Tün (Gece) Yine Uyuyasım Gelmez İdi. Oturasım Gelmez İdi. Anda Sakındım,

1d6

𐰠𐰚  𐰶𐰃𐰺𐰴𐰔𐰴𐰀  𐰾𐰇𐰠𐰠𐰢  𐰘𐰏  𐰼𐰢𐰾  𐱅𐰓𐰢  𐰝𐰇𐰏𐰢𐰤  𐰖𐰆𐰞𐰃  𐰋𐰃𐰼  𐰼𐰢𐰾  𐱃𐰆𐰢𐰾  𐱅𐰘𐰤  𐰾𐰓𐰯  𐰉𐰆  𐰖𐰆𐰞𐰣  𐰖𐰆𐰺𐰽𐰺  𐰖𐰺𐰢𐰲𐰃  𐱅𐰓𐰢  —-  𐰘𐰼𐰲𐰃  𐱅𐰠𐰓𐰢  𐰲𐰇𐰠𐰏  𐰃𐰔  𐰼𐰃  𐰉𐰆𐰞𐱃𐰢

İlk  Kırkızka  Sülelim  Yig  Ermiş  Tidim  Kögmen  Yolı  Bir  Ermiş  Tumış  Tiyin  Eşidip  Bu  Yolun  Yorısar  Yaramaçı  Tidim  —-  Yirçi  Tiledim  Çölüg  İz  Eri  Bultum

İlk Kırgız’a Süleyelim Yeğ İmiş Dedim. Kögmen’in Yolu Bir İmiş, Tu[Tuk]Muş (Kapalıymış) Diye İşitip Bu Yolu Yörüsek Yaramayacak Dedim. (—-) Yerci (Kılavuz) Diledim. Çölgi İz Eri Buldum.

1d7

𐰇𐰔𐰢  𐰔  𐰘𐰃𐰼𐰢  𐰣𐰃  𐰋𐰠𐰢  —-  𐰼𐰢𐰾  𐰋𐰃𐰼  𐱃  𐰆𐰺𐰆𐰸𐰃  𐰼𐰢𐰾  𐰣𐰃𐰣  𐰉𐰺𐰢𐰾  𐰭𐰺  𐰖𐱃𐰯  𐰋𐰃𐰼  𐱃𐰞𐰍  𐰉𐰺𐰢𐰾  𐱅𐰘𐰤  𐰆𐰞  𐰖𐰆𐰞𐰣  𐰖𐰆𐰺𐰃𐰽𐰺  𐰆𐰨  𐱅𐰓𐰢  𐰽𐰺𐰦𐰢  𐰴𐰍𐰣𐰢𐰀

Özüm  Az  Yirim  Anı  Belim  —-  Ermiş  Bir  At  Orukı  Ermiş  Anın  Barmış  Aŋar  Aytıp  Bir  Atlıg  Barmış  Tiyin  Ol  Yolun  Yorısar  Unç  Tidim  Sakındım  Kaganıma

Özüm Az Yerim, Onu Beslerim (—-) İmiş. Bir At Oruğu [Var] İmiş. Onun[La] Varmış (Gitmiş). Ona Aytıp (Söyleyip) Bir Atlı Varmış Diye O Yola Yorsak (Gitsek) İyi Olur Dedim, Sakındım, Kağanıma

1k1

𐰇𐱅𐰤𐱅𐰢  𐰾𐰇  𐰖𐰆𐰺𐱃𐰑𐰢  𐱃  𐰞𐱃  𐱅𐰓𐰢  𐰴𐱅𐰼𐰢𐰠  𐰚𐰲𐰀  𐰆𐰍𐰺𐰴𐰞𐱃𐰑𐰢  𐱃  𐰇𐰔𐰀  𐰋𐰤𐱅𐰼𐰀  𐰴𐰺𐰍  𐰾𐰝𐰓𐰢  𐰖𐰸𐰺𐰆  𐱃  𐰘𐱅𐰀  𐰖𐰑𐰍𐰣  —-  𐰃𐰍𐰲  𐱃𐰆𐱃𐰣𐰆  𐰍𐱃𐰆𐰺𐱃𐰢  𐰇𐰭𐰼𐰀𐰚𐰃  𐰼

Ötüntüm  Sü  Yorıtdım  At  Alt  Tidim  Aktermil  Keçe  Ogurkalatdım  At  Üze  Bintire  Karıg  Sökdüm  Yukaru  At  Yete  Yadagın  —-  Igaç  Tutunu  Agturtum  Öŋreki  Er

Ötündüm, Sü Yürüttüm. Attan Alt (İn) Dedim. Ak Termil’i Geçip Duraklattım, At Üzerine Bindirip Karı Söktüm. Yukarıya At[Ları] Yetip (Çekip) Yayan (—-) Ağaç[Lara] Tutunup Çıkarttım. Öndeki Er

1k2

𐰖𐰆𐰍𐰺𐰲𐰀—-  —-𐰾𐰉𐰺𐱈  𐰽𐰑𐰢𐰔  𐰖𐰆𐰉𐰞𐰆  𐰃𐰤𐱅𐰢𐰔  𐰆𐰣  𐱅𐰇𐰤𐰚𐰀  𐰖𐰦𐰴𐰃  𐱃𐰆𐰍  𐰉𐰃𐰺𐰇  𐰉𐰺𐰑𐰢𐰔  𐰘𐰼𐰲𐰃  𐰘𐰼  𐰖𐰭𐰞𐰯  𐰉𐰆𐰍𐰔𐰞𐰦𐰃  𐰉𐰆𐰭𐰑𐰯  𐰴𐰍𐰣  𐰘𐰠𐰇  𐰝𐰼  𐱅𐰢𐰾

Yoguruça—-  .Işbarartı  Aşdımız  Yobulu  İntimiz  On  Tünke  Yandakı  Tug  Birü  Bardımız  Yirçi  Yir  Yaŋılıp  Boguzlandı  Buŋadıp  Kagan  Yelü  Kör  Timiş

Geçince (—-) Ibrık’ı Aştık. Yobul’u İndik. On Tünde (Gecede) Yandaki Tuğ’un Berisine Vardık, Yerci Yeri Yanılıp Boğazlandı. Bunalan Kağan Yelü (Koşu) Verin Demiş,

1k3

𐰣𐰃  𐰽𐰆𐰉𐰍  𐰉𐰺𐰞𐰢  𐰆𐰞  𐰽𐰆𐰉  𐰸𐰆𐰑𐰃  𐰉𐰺𐰑𐰢𐰔  𐰽𐰣𐰍𐰞𐰃  𐱅𐰇𐰾𐰇𐰼𐱅𐰢𐰔  𐱃𐰍  𐰃𐰴𐰀  𐰉𐰖𐰆𐰺  𐰼𐱅𐰢𐰔  𐰝𐰇𐰤  𐰘𐰢𐰀  𐱅𐰇𐰤  𐰘𐰢𐰀  𐰘𐰠𐰇  𐰉𐰺𐰑𐰢𐰔  𐰶𐰃𐰺𐰴𐰔𐰍  𐰆𐰴𐰀  𐰉𐰽𐰑𐰢𐰔

Anı  Subıg  Baralım  Ol  Sub  Kodı  Bartımız  Aşangalı  Tüşürtümüz  Atıg  Ika  Bayur  Ertimiz  Kün  Yime  Tün  Yime  Yelü  Bardımız  Kırkızıg  Uka  Basdımız

Anı Suyuna Varalım—- O Suyun Kodı Vardık. Aş (Yemek) [İçin] Düşürdük (Atlardan İndik) At[Lar]I Yıkıp Bayur Ettik. Gündüz Yine, Tün Yine [At] Yelü (Koşup) Vardık. Kırgız’ı Uykuda Bastık,

1k4

𐰾𐰇𐰭𐰏𐰤  𐰲𐰑𐰢𐰔  𐰴𐰣𐰃  𐰾𐰇𐰾𐰃  𐱅𐰼𐰠𐰢𐰾  𐰾𐰇𐰭𐰾𐰓𐰢𐰔  𐰽𐰨𐰑𐰢𐰔  𐰴𐰣𐰃𐰤  𐰇𐰠𐰼𐱅𐰢𐰔  𐰴𐰍𐰣𐰴𐰀  𐰶𐰃𐰺𐰴𐰔  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰃  𐰨𐰚𐰓𐰃  𐰘𐰝𐰤𐱅𐰃  𐰖𐰦𐰢𐰔  𐰝𐰇𐰏𐰢𐰤  𐰖𐰃𐰽𐰍  𐰋𐰼𐰇  𐰚𐰠𐱅𐰢𐰔

Süŋügün  Açdımız  Kanı  Süsi  Terilmiş  Süŋüşdümüz  Sançdımız  Kanın  Ölürtümüz  Kaganka  Kırkız  Bodunı  İçikdi  Yükünti  Yandımız  Kögmen  Yışıg  Berü  Keltimiz

Süngüyü Açtık. Kağanı, Süsi (Ordusu) Dirilmiş (Toplanmış). Süngüşdük, Sançtık (Yendik). Kağanını Öldürdük. [Bizim] Kağan’a Kırgız Bodunu İçikdi (Bağlandı), Yükündü (Baş Eğdi), Yandık (Döndük). Kögmen Yış’a Beri Geldik.

1k5

𐰶𐰃𐰺𐰴𐰔𐰑𐰀  𐰖𐰦𐰢𐰔  𐱅𐰇𐰼𐰏𐰾  𐰴𐰍𐰦𐰀  𐰝𐰇𐰼𐰏  𐰚𐰠𐱅𐰃  𐰽𐰉𐰃  𐰦𐰏  𐰇𐰭𐰓𐰤  𐰴𐰍𐰣𐰍𐰺𐰆  𐰾𐰇  𐰘𐰆𐰺𐰃𐰞𐰢  𐱅𐰢𐰾  𐰖𐰆𐰺𐰢𐰾𐰺  𐰋𐰃𐰔𐰤𐰃  𐰴𐰍𐰣𐰃  𐰞𐰯  𐰼𐰢𐰾  𐰖𐰍𐰆𐰲𐰃𐰾𐰃  𐰋𐰃𐰠𐰏𐰀  𐰼𐰢𐰾  𐰴𐰲𐰤  𐰤𐰭  𐰼𐰾𐰼

Kırkızda  Yandımız  Türgiş  Kaganda  Körüg  Kelti  Sabı  Andeg  Öŋdin  Kagangaru  Sü  Yorılım  Timiş  Yorımasar  Bizni  Kaganı  Alp  Ermiş  Ayguçısı  Bilge  Ermiş  Kaçan  Neŋ  Erser

Kırkız’dan Yandık (Döndük) Türgiş Kağanından Görük (Gözcü / Casus) Geldi. Savı  Andag (Sözü Şöyle); Önden Kağana Doğru Sü (Ordu) Yürütelim Demiş, Yürütmezsek Bizi, Kağanı Alp İmiş, Ayguçısı Bilge İmiş, Kaçarsak Ne[Rede] İse[K]

1k6

𐰋𐰃𐰔𐰤𐰃  𐰇𐰠𐰼𐱅𐰲𐰃  𐰚𐰝  𐱅𐰢𐰾  𐱅𐰇𐰼𐰏𐰃𐰾  𐰴𐰍𐰣𐰃  𐱃𐰽𐰶𐰢𐰾  𐱅𐰃𐰓𐰃  𐰆𐰣  𐰸  𐰉𐰆𐰣𐰑𐰃  𐰴𐰞𐰃𐰾𐰔  𐱃𐰽𐰶𐰢𐰾  𐱅𐰃𐰼  𐱃𐰉𐰍𐰲  𐰾𐰇𐰾𐰃  𐰉𐰺  𐰼𐰢𐰾  𐰆𐰞  𐰽𐰉𐰍  𐰾𐰓𐰯  𐰴𐰍𐰣𐰢  𐰋𐰤  𐰋  𐰏𐰼𐰇  𐱅𐰇𐰾𐰘𐰤  𐱅𐰃𐰓𐰃

Bizni  Ölürteçi  Kök  Timiş  Türgiş  Kaganı  Taşıkmış  Tidi  On  Ok  Bonudı  Kalısız  Taşıkmış  Tir  Tabgaç  Süsi  Bar  Ermiş  Ol  Sabıg  Eşidip  Kaganım  Ben  Eb  Gerü  Tüşeyin  Tidi

Bizi Öldürür Hep Demiş. Türgiş Kağanı Taşıkmış (Yola Çıkmış) Dedi. On Ok Bodunu Kalısız (Eksiksiz) Taşıkmış Der, Tabgaç Süsi (Ordusu) Var İmiş. O Savı (Sözü) İşitip Kağanım; Ben Eve Geri [Yola] Düşeyim Dedi.

1k7

𐰴𐱃𐰆𐰣  𐰖𐰸  𐰉𐰞𐰢𐰾  𐰼𐱅𐰃  𐰣𐰃  𐰖𐰆𐰍𐰞𐱃𐰖𐰃𐰤  𐱅𐰓𐰃  𐰾𐰇  𐰉𐰺𐰭  𐱅𐰓𐰃  𐰞𐱃𐰆𐰣  𐰖𐰃𐰽𐰑𐰀  𐰆𐰞𐰺𐰭  𐱅𐰓𐰃  𐰾𐰇  𐰉𐰽𐰃  𐰃𐰤𐰠  𐰴𐰍𐰣  𐱃𐰺𐰑𐰆𐰾  𐰽𐰑  𐰉𐰺𐰔𐰆𐰤  𐱅𐰓𐰃  𐰋𐰃𐰠𐰏𐰀  𐱃𐰆𐰪𐰸𐰸𐰀  𐰉𐰭𐰀  𐰖𐰑𐰃

Katun  Yok  Bolmış  Erti  Anı  Yuglatayın  Tidi  Sü  Barıŋ  Tidi  Altun  Yışda  Oluruŋ  Tidi  Sü  Başı  İnel  Kagan  Tarduş  Şad  Barzun  Tidi  Bilge  Tonyukuka  Baŋa  Aydı

Katun (Hanım) Yok Olmuş (Ölmüş) İdi. Onu Yuğlatayım Dedi. Sü[Leyip] Varın Dedi. Altun Yış’da Oturun Dedi. Sü (Ordu) Başı İnel Kağan, Tarduş Şad Varsın Dedi. Bilge Tonyukuk’a, Bana Aydı (Söyledi)

1k8

𐰉𐰆  𐰾𐰇𐰏  𐰠𐱅  𐱅𐰃𐰓𐰃  𐰶𐰃𐰖𐰤𐰍  𐰝𐰇𐰭𐰠𐰭𐰲𐰀  𐰖  𐰋𐰤  𐰾𐰭𐰀  𐰤𐰀  𐰖𐰖𐰃𐰤  𐱅𐰃𐰓𐰃  𐰚𐰠𐰃𐰼  𐰼𐰾𐰼  𐰝𐰇𐰼  𐰇𐰚𐰠𐰇𐰼  𐰚𐰠𐰢𐰔  𐰼𐰾𐰼  𐱅𐰃𐰠𐰍  𐰽𐰉𐰍  𐰞𐰃  𐰆𐰞𐰆𐰺  𐱅𐰃𐰓𐰃  𐰞𐱃𐰆𐰣  𐰖𐰃𐰾𐰑𐰀  𐰆𐰞𐰺𐱃𐰢𐰔

Bu  Süg  İlet  Tidi  Kıyınıg  Köŋlüŋçe  Ay  Ben  Saŋa  Ne  Ayayın  Tidi  Kelir  Erser  Kür  Ökülür  Kelmez  Erser  Tilig  Sabıg  Alı  Olur  Tidi  Altun  Yışda  Olurtumuz

Bu Süyü (Orduyu) İlet Dedi. Kıyını (Emrini) Gönlünce Ay (Söyle / Ver), Ben Sana Ne Ayayım (Diyeyim) Dedi. [Düşman] Gelir İse Gür[Ce] Ökü’lür (Saldırır) Gelmez İse Dili Savı (Sözleri) Alıp Otur Dedi. Altun Yış’da Oturduk.

1k9

𐰇𐰲  𐰝𐰇𐰼𐰏  𐰘𐰃𐰘𐰃  𐰚𐰠𐱅𐰃  𐰽𐰉𐰃  𐰋𐰃𐰼  𐰴𐰍𐰣  𐰾𐰇  𐱃𐰽𐰶𐰑𐰃  𐰆𐰣  𐰸  𐰾𐰇𐰾𐰃  𐰴𐰞𐰃𐰾𐰔  𐱃𐰽𐰶𐰑𐰃  𐱅𐰃𐰼  𐰖𐰺𐰽  𐰖𐰔𐰃𐰑𐰀  𐱅𐰃𐰼𐰠𐰠𐰢  𐱅𐰢𐰾  𐰆𐰞  𐰽𐰉𐰍  𐰾𐰓𐰯  𐰴𐰍𐰣𐰍𐰺𐰆  𐰆𐰞  𐰽𐰉𐰍  𐰃𐱃𐰢  𐰴𐰦𐰖𐰤  𐰽𐰉𐰍  𐰖𐰣𐰀

Üç  Körüg  Yiyi  Kelti  Sabı  Bir  Kagan  Sü  Taşıkdı  On  Ok  Süsi  Kalısız  Taşıkdı  Tir  Yarış  Yazıda  Tirilelim  Timiş  Ol  Sabıg  Eşidip  Kagangaru  Ol  Sabıg  Itım  Kandayın  Sabıg  Yana

Üç Gözcü Yiyi Geldi. Sav[Lar]I Bir  Kağan Ordu Taşıkdı (Çıkardı) On Ok Ordusu Kalısız (Eksiksiz) Taşıkdı (Yola Çıktı) Der. Yarış Yazında (Ovasında) Dirilelim (Toplanalım) Demiş. O Savı İşitip Kağan’a O Savı İttim Kağan’dan Sava Yanıt

1k10

𐰚𐰠𐱅𐰃  𐰆𐰞𐰺𐰭  𐱅𐰃𐰘𐰤  𐱅𐰢𐰾  𐰘𐰠𐰢𐰀  𐰴𐰺𐰍𐰆  𐰓𐰏𐰇𐱅𐰃  𐰆𐰺𐰍𐰞  𐰉𐰽𐱃𐰢𐰀  𐱅𐰢𐰾  𐰋𐰇𐰏  𐰴𐰍𐰣  𐰉𐰭𐰺𐰆  𐰨𐰀  𐰖𐰃𐰑𐰢𐰾  𐰯𐰀  𐱃𐰺𐰴𐰣𐰍𐰺𐰆  𐰨𐰼𐰀  𐰽𐰉  𐰃𐰑𐰢𐰾  𐰋𐰃𐰠𐰏𐰀  𐱃𐰆𐰪𐰸𐰸  𐰪𐰃𐰍  𐰆𐰞  𐰇𐰔  𐰆𐰞  𐰭𐰞𐰺

Kelti  Oluruŋ  Tiyin  Timiş  Yelme  Kargu  Edgüti  Urgıl  Basıtma  Timiş  Bög  Kagan  Baŋaru  Ança  Yıdmış  Apa  Tarkangaru  İçre  Sab  Idmış  Bilge  Tonyukuk  Anyıg  Ol  Öz  Ol  Aŋılır

Geldi. Oturun Diye Demiş. Yelme[Yi] Karguyu (Elçileri) İyice Irgala. Basıtma (Saldırma) Demiş. Bögü Kağan Bana Anca (Öyle) Ayıdmış (Demiş). Apa Tarkan’a İçere Sav İtmiş (Haber Yollamış)  Bilge Tonyukuk Anyı (Korkak) O Öz[Ü] O Yanılır.

1k11

𐰾𐰇  𐰖𐰆𐰺𐰃𐰞𐰢  𐱅𐰓𐰲𐰃  𐰆𐰣𐰀𐰢𐰭  𐰆𐰞  𐰽𐰉𐰍  𐰾𐰓𐰯  𐰾𐰇  𐰖𐰆𐰺𐱃𐰑𐰢  𐰞𐱃𐰆𐰣  𐰖𐰃𐰽𐰍  𐰖𐰆𐰞𐰾𐰔𐰤  𐰽𐰑𐰢  𐰼𐱅𐰾  𐰇𐰏𐰔𐰏  𐰚𐰲𐰏𐰾𐰔𐰤  𐰚𐰲𐰓𐰢𐰔  𐱅𐰇𐰤  𐰴𐱃𐰑𐰢𐰔  𐰉𐰆𐰞𐰲𐰆𐰴𐰀  𐱃𐰭  𐰇𐰤𐱅𐰼𐰇  𐱅𐰏𐰓𐰢𐰔

Sü  Yorılım  Tidiçi  Onamaŋ  Ol  Sabıg  Eşidip  Sü  Yorıtdım  Altun  Yışıg  Yolsuzun  Aşdım  İrtiş  Ögüzüg  Keçigsizin  Keçdimiz  Tün  Katdımız  Bolçuka  Taŋ  Öntürü  Tegdimiz

Sü (Ordu) Yürütelim Dediyse Onamayın. O Savı İşitip Sü Yörüttüm. Altun Yış’ı Yolsuzun Aştım. İrtiş Ögüzü (Irmağını) Geçitsizin Geçtik, Tün Gittik. Bolçu’ya Tan Öncesi Değdik.

 

İKİNCİ TAŞ

2b1

𐱃𐰞𐰍  𐰚𐰠𐰇𐰼𐱅𐰃  𐰽𐰉𐰃  𐰦𐰍  𐰖𐰺𐰽  𐰖𐰔𐰃𐰑𐰀  𐰆𐰣  𐱅𐰇𐰢𐰤  𐰾𐰇  𐱅𐰼𐰠𐱅𐰃  𐱅𐰃𐰼  𐰆𐰞  𐰽𐰉𐰍  𐰾𐰓𐰯  𐰋𐰏𐰠𐰼  𐰸𐰆𐰯

Tılıg  Kelürti  Sabı  Andag  Yarış  Yazıda  On  Tümen  Sü  Tirilti  Tir  Ol  Sabıg  Eşidip  Begler  Kopun

Tılı Geldi. Savı Andag; Yarış Yazında On Tümen Sü Dirildi Der. O Savı İşitip Beğlerin Hep[S]İ

2b2

𐰖𐰣𐰞𐰢  𐰺𐰃𐰍  𐰆𐰉𐱃𐰃  𐰘𐰏  𐱅𐰓𐰃  𐰋𐰤  𐰨𐰀  𐱅𐰼  𐰢𐰤  𐰋𐰤  𐰋𐰃𐰠𐰏𐰀  𐱃𐰆𐰪𐰸𐰸  𐰞𐱃𐰆𐰣  𐰖𐰃𐰽𐰍  𐰽𐰀  𐰚𐰠𐱅𐰢𐰔  𐰼𐱅𐰾  𐰇𐰏𐰔𐰏

Yanalım  Arıg  Ubutı  Yig  Tidi  Ben  Ança  Tir  Men  Ben  Bilge  Tonyukuk  Altun  Yışıg  Aşa  Keltimiz  İrtiş  Ögüzüg

Yanalım Arı Ubutlu [Olmak] Yeğ Dedi[Ler] Ben Anca Der[İm] Ben Ben Bilge Tonyukuk, Altun Yış’ı Aşıp Geldik, İrtiş Ögüzü

2b3

𐰚𐰲𐰀  𐰚𐰠𐱅𐰢𐰔  𐰚𐰠𐰢𐰾𐰃  𐰞𐰯  𐱅𐰃𐰓𐰃  𐱃𐰆𐰖𐰢𐰑𐰃  𐱅𐰭𐰼𐰃  𐰆𐰢𐰖  𐰃𐰑𐰸  𐰘𐰼  𐰾𐰆𐰉  𐰉𐰽𐰀  𐰋𐰼𐱅𐰃  𐰼𐰨  𐰤𐰚𐰀  𐱅𐰔𐰼  𐰋𐰃𐰔

Keçe  Keltimiz  Kelmişi  Alp  Tidi  Tuymadı  Teŋri  Umay  Iduk  Yir  Sub  Basa  Birti  Erinç  Neke  Tezer  Biz

Geçip Geldik, Gelmiş[Ler]İ Alp Dedi, Duymadı. Tanrı, Umay, Iduk Yer, Su Basa Verdi Erinç, Neki Tezer[İz] Biz?

2b4

𐰰𐰇𐰾  𐱅𐰘𐰤  𐰤𐰚𐰀  𐰸𐰆𐰺𐰸𐰆𐰺  𐰋𐰃𐰔  𐰔  𐱅𐰘𐰤  𐰤𐰀  𐰉𐰽𐰣𐰞𐰢  𐱅𐰏𐰠𐰢  𐱅𐰃𐰓𐰢  𐱅𐰏𐰓𐰢𐰔  𐰖𐰖𐰃𐰑𐰢𐰔  𐰚𐰃𐰤𐱅𐰃  𐰰𐰇𐰾  𐰚𐰠𐱅𐰃

Öküş  Tiyin  Neke  Korkur  Biz  Az  Tiyin  Ne  Basınalım  Tegelim  Tidim  Tegdimiz  Yayıdımız  İkinti  Öküş  Kelti

[Düşman] Öküş Diye Neki Korkar[Iz] Biz? Az[Iz] Diye Ne[Den] Basmayalım? Değelim Dedim, Değdik, Yaydık. İkinci Gün Öküş Geldi[Ler]

2b5

𐰇𐰼𐱅𐰲𐰀  𐰶𐰃𐰔𐰯  𐰚𐰠𐱅𐰃  𐰾𐰇𐰭𐰾𐰓𐰢𐰔  𐰋𐰃𐰔𐰤𐱅𐰀  𐰚𐰃  𐰆𐰲𐰃  𐰾𐰃𐰭𐰺𐰲𐰀  𐰺𐱃𐰸  𐰼𐱅𐰃  𐱅𐰭𐰼𐰃  𐰖𐰺𐰞𐰴𐰑𐰸  𐰇𐰲𐰤  𐰰𐰇𐰾  𐱅𐰘𐰤  𐰋𐰃𐰔

Örtçe  Kızıp  Kelti  Süŋüşdümüz  Bizinte  İki  Uçı  Sıŋarça  Artuk  Erti  Teŋri  Yarlıkaduk  Üçün  Öküş  Tiyin  Biz

Örtçe Kızıp Geldi[Ler]. Süngüşdük. Bizden İki Üç Sıngarca Artı İdi[Ler]. Tanrı Yarlıkadığı İçin, Öküş Diye Biz

2b6

𐰸𐰆𐰺𐰴𐰢𐰑𐰢𐰔  𐰾𐰇𐰭𐰾𐰓𐰢𐰔  𐱃𐰺𐰑𐰆𐰾  𐰽𐰑𐰺𐰀  𐰆𐰑𐰃  𐰖𐰖𐰑𐰢𐰔  𐰴𐰍𐰣𐰃𐰤  𐱃𐰆𐱃𐰑𐰢𐰔  𐰖𐰉𐰍𐰆𐰾𐰃𐰤  𐰽𐰑𐰃𐰤

Korkmadımız  Süŋüşdümüz  Tarduş  Şadra  Udı  Yaydımız  Kaganın  Tutdumuz  Yabgusın  Şadın

Korkmadık, Süngüşdük. Tarduş Şadar’a [Kadar] Udup Yaydık. Kağanını Tuttuk. Yabgusunu Şadını

2b7

𐰦𐰀  𐰇𐰠𐰼𐱅𐰃  𐰠𐰏𐰲𐰀  𐰼  𐱃𐰆𐱃𐰑𐰢𐰔  𐰆𐰞  𐰸  𐱅𐰇𐰤  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰃𐰤  𐰽𐰖𐰆  𐰃𐱃𐰢𐰔  𐰆𐰞  𐰽𐰉𐰍  𐰾𐰓𐰯  𐰆𐰣  𐰸  𐰋𐰏𐰠𐰼𐰃  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰃  𐰸𐰆𐰯

Anda  Ölürti  Eligçe  Er  Tutdumuz  Ol  Ok  Tün  Bodunın  Sayu  Itımız  Ol  Sabıg  Eşidip  On  Ok  Begleri  Bodunı  Kop

Anda Öldürdük. Elli’ce Er Tuttuk. O Ok Tün Bodunu Sayı İttik . O Savı İşitip On Ok Beğleri, Bodunu Hep

2b8

𐰚𐰠𐱅𐰃  𐰘𐰇𐰝𐰤𐱅𐰃  𐰚𐰠𐰏𐰢𐰀  𐰋𐰏𐰼𐰠𐰃𐰤  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰃𐰤  𐰃𐱅𐰯  𐰖𐰃𐰍𐰯  𐰔𐰲𐰀  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐱅𐰔𐰢𐰾  𐰼𐱅𐰃  𐰆𐰣  𐰸  𐰾𐰇𐰾𐰃𐰤  𐰾𐰇𐰠𐱅𐰓𐰢

Kelti  Yükünti  Keligme  Begrelin  Bodunın  İtip  Yıgıp  Azça  Bodun  Tezmiş  Erti  On  Ok  Süsin  Sületdim

Geldi, Yükündü Gelen Beğlerini, Bodunu Eğitip Yığdım, Azca Bodunu Tezmiş İdi, On Ok Süsünü Sületdim.

2b9

𐰋𐰃𐰔  𐰘𐰢𐰀  𐰾𐰇𐰠𐰓𐰢𐰔  𐰣𐰃  𐰼𐱅𐰢𐰔  𐰘𐰨𐰇  𐰏𐰔𐰏  𐰚𐰲𐰀  𐱅𐰃𐰤𐰾𐰃  𐰆𐰍𐰞𐰃  𐰖𐱃𐰍𐰢𐰀  𐰋𐰭𐰠𐰏  𐰚  𐱃𐰍𐰍  𐰼𐱅𐰇𐰼𐱅𐰢

Biz  Yime  Süledimiz  Anı  Ertimiz  Yinçü  Ögüzüg  Keçe  Tinsi  Oglı  Yatıgma  Beŋilig  Ek  Tagag  Ertürtüm

Biz [De] Yine Süledik, On[Lar]A Erdik. Yinçü Ögüzü Geçip Tinsi Oğlu [Denilen] Bengili Ek Dağına Erdirdim.

2g1

𐱅𐰢𐰼  𐰴𐰯𐰍𐰴𐰀  𐱅𐰏𐰃  𐰃𐰼𐱅𐰢𐰔  𐰦𐰀  𐰖𐰦𐰆𐰺𐱃𐰢𐰔  𐰃𐰤𐰠  𐰴𐰯𐰍𐰴𐰀  —-𐰆𐰯  𐱃𐰍𐰴𐰀  𐱅𐰔𐰃𐰚  𐱃𐰸𐰺𐰽𐰃𐰤—-

Temir  Kapıgka  Tegi  İrtimiz  Anda  Yandurtumuz  İnel  Kapıgka  —-Up  Tagka  Tezik  Tokursın.

Temir Kapı’ya Değin Erdik. Anda Yan Durduk. İnel Kapı’ya, —- Dağa Tezik —- Dokunsun

2g2

𐰦𐰀  𐰘𐰼𐰝𐰃  𐰽𐰀  𐰉𐰽𐰞𐰍𐰺𐰆  𐰺𐰑𐰴  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰸𐰆𐰯  𐰚𐰠𐱅𐰃  𐰆𐰞  𐰚𐰇𐰤𐱅𐰀  𐱅𐰏𐱅𐰃  𐱅𐰇𐰼𐰝  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐱅𐰢𐰼  𐰴𐰯𐰍𐰴𐰀  𐱅𐰃𐰤𐰾𐰃  𐰆𐰍𐰞𐰃

Anda  Yirüki  Aşa  Başalgaru  Ardak  Bodun  Kop  Kelti  Ol  Künte  Tegti  Türk  Bodun  Temir  Kapıgka  Tinsi  Oglı

Anda Yirük’i Aşıp Başalda Ardak Bodunu Hep Geldi, O Günde Değdi. Türk Bodunu Demir Kapı’ya, Tinsi Oğlu

2g3

𐱅𐰃𐰤𐰾𐰃  𐰆𐰍𐰞𐰃  𐰖𐱃𐰍𐰢𐰀  𐱃𐰍𐰴𐰀  𐱅𐰏𐰢𐰾  𐰃𐰓𐰃  𐰖𐰸  𐰼𐰢𐰾  𐰆𐰞  𐰘𐰼𐱅𐰀  𐰋𐰤  𐰋𐰃𐰠𐰏𐰀  𐱃𐰆𐰪𐰸𐰸  𐱅𐰏𐰇𐰼𐱅𐰝  𐰇𐰲𐰤  —-

Tinsi  Oglı  Yatıgma  Tagka  Tegmiş  İdi  Yok  Ermiş  Ol  Yirte  Ben  Bilge  Tonyukuk  Tegürtük  Üçün  —-

Tinsi Oğlu Denilen Dağa Değmiş [Liği] İyi Yok İmiş. O Yerde Ben Bilge Tonyukuk Değirdiğim İçin —-

2g4

𐰶𐰃𐰔𐰞  𐰞𐱃𐰆𐰣  𐰇𐰼𐰭  𐰝𐰇𐰢𐰾  𐰶𐰃𐰔𐰞  𐰆𐰑𐰔  𐰏𐰼𐰃𐱅  𐰽𐰃𐰍𐰃  𐰉𐰆𐰭𐰾𐰔  𐰚𐰠𐰇𐰼𐱅𐰃  𐰃𐰠𐱅𐰼𐰾  𐰴𐰍𐰣  𐰋𐰃𐰠𐰏𐰀𐰾𐰃

Kızıl  Altun  Ürüŋ  Kümüş  Kızıl  Uduz  Gerit  Asıgı  Buŋsuz  Kelürti  İlteriş  Kagan  Bilgesi

Kızıl Altını, Ak Gümüşü, Kızıl Uduzu Asığı Bungsuz Getirdi. İlteriş Kağan Bilgesi

2g5

𐰃𐰠𐰃𐰤  𐰇𐰲𐰤  𐱃𐰉𐰍𐰲𐰴𐰀  𐰘𐱅𐰃  𐰘𐰏𐰃𐰼𐰢𐰃  𐰾𐰇𐰭𐰾𐰓𐰃  𐰶𐰃𐱃𐰪𐰴𐰀  𐰘𐱅𐰃  𐰾𐰇𐰭𐰾𐰓𐰃  𐰆𐰍𐰔𐰴𐰀  𐰋𐰾  𐰾𐰇𐰭𐰾𐰓𐰃  𐰦𐰀  𐰖𐰍𐰆𐰲𐰃

İlin  Üçün  Tabgaçka  Yiti  Yigirmi  Süŋüşdi  Kıtaynka  Yiti  Süŋüşdi  Oguzka  Beş  Süŋüşdi  Anda  Ayguçı

İli İçin Tabgaç’a Yedi Yirmi Süngüşdü. Kıtay [İle] Yedi [Kez] Süngüşdü. Oğuz İle Beş [Kez] Süngüşdü, Anda Aygıçı

2g6

𐰘𐰢𐰀  𐰋𐰤  𐰝  𐰼𐱅𐰢  𐰖𐰍𐰃𐰑𐰃  𐰘𐰢𐰀  𐰋𐰤  𐰝  𐰼𐱅𐰢  𐰃𐰠𐱅𐰼𐰾  𐰴𐰍𐰣  𐰆𐰲𐰑𐰃  𐱅𐰇𐰼𐰝  𐰋𐰏𐰃  𐰴𐰍𐰣𐰴𐰀  𐱅𐰇𐰼𐰝  𐰋𐰃𐰠𐰏𐰀  𐰴𐰍𐰣𐰴𐰀

Yime  Ben  Ök  Ertim  Aygıdı  Yime  Ben  Ök  Ertim  İlteriş  Kagan  Uçdı  Türk  Bögi  Kaganka  Türk  Bilge  Kaganka

Yine Ben Ök İdim, Aygıdığı Yine Ben Ök İdim. İlteriş Kağan Uçdu. Türk Bögi Kağan’a, Türk Bilge Kağan’a

2d1

𐰴𐰯𐰍𐰣  𐰴𐰍𐰣  𐰘𐱅𐰃  𐰆𐱃𐰔  𐰖𐰾𐰴𐰀  —-  𐰼𐱅𐰃  𐰴𐰯𐰍𐰣  𐰴𐰍𐰣  𐰆𐰞𐰺𐰑𐰢  𐱅𐰇𐰤  𐰆𐰑𐰢𐱃𐰃

Kapagan  Kagan  Yiti  Otuz  Yaşka  —-  İrti  Kapagan  Kagan  Olurdum  Tün  Udumatı

Kapağan Kağan Yedi Otuz Yaşında —- İdi. Kapağan Kağan Oturdu. Tün Uyumadım,

2d2

𐰝𐰇𐰤𐱅𐰔  𐰆𐰞𐰺𐰢𐱃𐰃  𐰶𐰃𐰔𐰞  𐰴𐰣𐰢  𐱅𐰝𐱅𐰃  𐰴𐰺𐰀  𐱅𐰼𐰢  𐰘𐰇𐰏𐰼𐱅𐰃  𐰾𐰏  𐰝𐰇𐰲𐰃𐰏  𐰋𐰼𐱅𐰢  𐰝  𐰆𐰔𐰣  𐰘𐰠𐰢𐰏  𐰘𐰢𐰀  𐰃𐱃𐰢  𐰸

Küntüz  Olurmatı  Kızıl  Kanım  Tökti  Kara  Terim  Yögrti  İşig  Küçig  Bertim  Ök  Uzun  Yelmeg  Yeme  Itım  Ok

Gündüz Oturmadım, Kızıl Kanımı Döktü, Kara Terimi Yöğürdü, İşi Gücü [Ona] Verdim Ök. Uzun Yelme Yine Ettim Ok,

2d3

𐰺𐰴𐰆𐰖  𐰴𐰺𐰍𐰆𐰍  𐰆𐰞𐰍𐰺𐱃𐰑𐰢  𐰸  𐰉𐰣𐰍𐰢𐰀  𐰖𐰍𐰃𐰴𐰀  𐰚𐰠𐰇𐰼𐰃𐰼  𐰼𐱅𐰢  𐰴𐰍𐰣𐰢𐰣  𐰾𐰇𐰠𐱅𐰓𐰢𐰔  𐱅𐰭𐰼𐰃  𐰖𐰺𐰞𐰴𐰔𐰆

Arkuy  Kargug  Ulgartdım  Ok  Bangıma  Yagıka  Kelürir  Ertim  Kaganımın  Sületdimiz  Teŋri  Yarlıkazu

Arkuyu, Karguyu Ulugatdım Ok. Bağırdığımda Yağıyı Getirir İdim. Kağanımla [Birlikte] Süledik Tanrı Yarlıkadı

2d4

𐰉𐰆  𐱅𐰇𐰼𐰰  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰴𐰀  𐰖𐰺𐰴𐰞𐰍  𐰖𐰍𐰃𐰍  𐰚𐰠𐱅𐰇𐰼𐰢𐰓𐰢  𐱅𐰇𐰏𐰤𐰠𐰏  𐱃𐰍  𐰘𐰇𐰏𐰼𐱅𐰢𐰓𐰢  𐰃𐰠𐱅𐰼𐰾  𐰴𐰍𐰣  𐰴𐰔𐰍𐰣𐰢𐰽𐰺

Bu  Türk  Bodunka  Yaraklıg  Yagıg  Keltürmedim  Tögünlüg  Atıg  Yügürtmedim  İlteriş  Kagan  Kazganmasar

Bu Türk Bodunu’na Yaraklı Yağıyı Getirmedim, Töğünlü Atı Yügürtmedim. İlteriş Kağan Kazanmasa

2d5

𐰆𐰑𐰆  𐰋𐰤  𐰇𐰔𐰢  𐰴𐰔𐰍𐰣𐰢𐰽𐰺  𐰃𐰠  𐰘𐰢𐰀  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰘𐰢𐰀  𐰖𐰸  𐰼𐱅𐰲𐰃  𐰼𐱅𐰃  𐰴𐰔𐰍𐰦𐰸𐰃𐰣  𐰆𐰑𐰆  𐰇𐰔𐰢  𐰴𐰔𐰍𐰦𐰸𐰢  𐰇𐰲𐰤

Udu  Ben  Özüm  Kazganmasar  İl  Yime  Bodun  Yime  Yok  Erteçi  Erti  Kazgandukın  Udu  Özüm  Kazgandukım  Üçün

Udu, Ben Öz’üm Kazanmasam İl Yine, Boylar Yine Yok Edecek İdi. [O] Kazandığı [İçin] Udu Öz’üm Kazandığım İçin

2d6

𐰃𐰠  𐰘𐰢𐰀  𐰃𐰠  𐰉𐰆𐰡𐰃  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰘𐰢𐰀  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰉𐰆𐰡𐰃  𐰇𐰔𐰢  𐰴𐰺𐰃  𐰉𐰆𐰡𐰢  𐰆𐰞𐰍  𐰉𐰆𐰡𐰢  𐰤𐰭  𐰘𐰼𐰓𐰚𐰃  𐰴𐰍𐰣𐰞𐰍  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰴𐰀

İl  Yime  İl  Boldı  Bodun  Yime  Bodun  Boldı  Özüm  Karı  Boldum  Ulug  Boldum  Neŋ  Yirdeki  Kaganlıg  Bodunka

İl Yine İl Oldu, Boy Yine Boy Oldu. Öz’üm Karı Oldum, Ulu Oldum. Ne Yerdeki Kağanlı Boyuna

2d7

—-  𐰋𐰃𐰤𐱅𐰏𐰃  𐰉𐰺  𐰼𐰾𐰼  𐰤𐰀  𐰉𐰆𐰭𐰃  𐰉𐰺  𐰼𐱅𐰲𐰃  𐰼𐰢𐰾

—-  Bintegi  Bar  Erser  Ne  Buŋı  Bar  Erteçi  Ermiş

—- Ben Deği Var İse Ne Bungu Var Edecek İmiş.

2d8

—-  𐱅𐰇𐰼𐰝  𐰋𐰃𐰠𐰏𐰀  𐰴𐰍𐰣  𐰃𐰠𐰭𐰀  𐰋𐰃𐱅𐰃𐱅𐰓𐰢  𐰋𐰤  𐰋𐰃𐰠𐰏𐰀  𐱃𐰆𐰣𐰪𐰸𐰸

—-  Türk  Bilge  Kagan  İliŋe  Bititdim  Ben  Bilge  Tonyukuk

—- Türk Bilge Kağan İlinde Bititdim, Ben Bilge Tonyukuk.

2k1

𐰃𐰠𐱅𐰼𐰃𐰾  𐰴𐰍𐰣  𐰴𐰔𐰍𐰣𐰢𐰽𐰺  𐰖𐰸  𐰼𐱅𐰃  𐰼𐰾𐰼  𐰋𐰤  𐰇𐰔𐰢  𐰋𐰃𐰠𐰏𐰀  𐱃𐰆𐰪𐰸𐰸  𐰴𐰔𐰍𐰣𐰢𐰽𐰺  𐰋𐰤  𐰖𐰸  𐰼𐱅𐰃  𐰼𐰾𐰼

İlteriş  Kagan  Kazganmasar  Yok  Erti  Erser  Ben  Özüm  Bilge  Tonyukuk  Kazganmasar  Ben  Yok  Ertim  Erser

İlteriş Kağan Kazanmasa, Yok İdi İse, Ben Öz’üm Bilge Tonyukuk Kazanmasam, Ben Yok İdim İse,

2k2

𐰴𐰯𐰍𐰣  𐰴𐰍𐰣  𐱅𐰇𐰼𐰝  𐰾𐰃𐰼  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰘𐰼𐰃𐰤𐱅𐰀  𐰉𐰆𐰑  𐰘𐰢𐰀  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰘𐰢𐰀  𐰚𐰃𐰾𐰃  𐰘𐰢𐰀  𐰃𐰓𐰃  𐰖𐰸  𐰼𐱅𐰲𐰃  𐰼𐱅𐰃

Kapagan  Kagan  Türk  Sir  Bodun  Yirinte  Bod  Yime  Bodun  Yime  Kişi  Yime  İdi  Yok  Erteçi  Erti

Kapağan Kağan’ın Türk Sir Bodunu Yerinde Bod Yine, Boylar Yine, Kişi Yine İyi[Ce] Yok Edecek İdi.

2k3

𐰃𐰠𐱅𐰼𐰾  𐰴𐰍𐰣  𐰋𐰃𐰠𐰏𐰀  𐱃𐰆𐰣𐰪𐰸𐰸  𐰴𐰔𐰍𐰦𐰸  𐰇𐰲𐰤  𐰴𐰯𐰍𐰣  𐰴𐰍𐰣  𐱅𐰇𐰼𐰝  𐰾𐰃𐰼  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰖𐰆𐰺𐰃𐰑𐰸𐰃  𐰉𐰆

İlteriş  Kagan  Bilge  Tonyukuk  Kazganduk  Üçün  Kapagan  Kagan  Türk  Sir  Bodun  Yorıdukı  Bu

İlteriş Kağan, Bilge Tonyukuk Kazandığı İçin, Kapağan Kağan’ın Türk Sir Bodunu Yürüdüğü Bu[Ndandır].

2k4

𐱅𐰇𐰼𐰝  𐰋𐰃𐰠𐰏𐰀  𐰴𐰍𐰣  𐱅𐰇𐰼𐰝  𐰾𐰃𐰼  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰍  𐰆𐰍𐰔  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰍  𐰃𐰏𐰓𐰇  𐰆𐰞𐰺𐰆𐰺

Türk  Bilge  Kagan  Türk  Sir  Bodunug  Oguz  Bodunug  İgidü  Olurur

Türk Bilge Kağan’ı, Türk Sir Bodunu, Oğuz Bodunu Yedirip Oturur.

 

https://www.turkbitig.com/p/tonyukuk.html

  

 TONYUKUK  SÖZLÜĞÜ

 

“Sözcüm ol!” dedi; sözcüsü ben idim, Bilge Tunyukuk. ”   

Tonyukuk Yazıtı 5.satır            

 

Nehirler-Göl (8):

• Ak Termal Irmağı (Rusya, Tuva Cumhuriyeti).
• Anı Irmağı (Rusya, Hakasya).
• Bolçu (Çin, Altay İli). İnci Irmağı ( Özbekistan ).
• İngek Gölcüğü ( İnekler Gölü, Moğolistan).
• İrtiş Irmağı (Rusya).
• Kök Öng Irmağı (Moğolistan).
• Tola Irmağı (Moğolistan).

 

Dağlar (5):

•  Altay Dağları (Rusya).
• Çuğay Dağları (Çin).
• Ek Dağı (Tanrı Oğlu) (Tacikistan).
• Köğmen Dağları (Moğolistan).
• Ötüken (Moğolistan)

 

Yerleşmeler (2):

• Bulçu (Çin).
• Şantung (Çin)

 

Ova ve Çöl  (2):

• Karakum (Moğolistan).
• Yarış Ovası (Çin, Şincan)

 

Boğaz ve Geçitler (1):

• Demir Kapı  (Özbekistan)

 

Deniz (1):

• Taloy  (Çin)

 

Türk Boyları

• Az’lar
• Dokuz Oğuz Halkı
• Kırgız
• Oğuz’lar
• On-Ok
• Saka’lar
• Sir
• Tarduşlar
• Türgiş
• Türk
• Türk (Sir) Halkı

 

Diğer Halklar

• Çinliler
• Kıtay’lar
• Mançud’lar
• Soğdak
• Tacik’ler
• Tohar’lar

 

Kişi Referansları (A-Z):

• Bögü Kağan (Kapgan Kağan)
• İlteriş Kağan
• İnel Kağan
• Kültigin
• Türk Bilge Kağan

*******************************************************************

a ünlem

äb ev, yurt, karargâh

äbir- evirmek, dolanmak

aç– açmak

ädgüti iyice, sıkıca

adrıl- 1. ayrılmak 2. (kagan, beg, yer sub sözleri ve bodun adlarının bulunma-ayrılma durumuyla) belirli bir siyasal oluşumdan kopmak 3. (at, tabar, kagan vb. sözlerin bulunma-ayrılma durumuyla) ölmek, vefat etmek.

agı ipekli kumaş

ägri eğri

agtor– tırmandırmak

Äk dağ adı

ak termel Hanghai ve Tannu Ula silsilesi arasındaki ırmaklardan biri

akıt– akın etmek/ettirmek

al- 1. almak 2. (bodun, il, törü sözleriyle veya bodun adlarıyla) ele geçirmek, fethetmek, zaptetmek 3. ganimet almak, ele geçirmek, tutsak etmek 4. kız almak, evlendirmek 5. (sab sözüyle) bilgi almak, mesaj almak

älig elli, “50”

alkın – tükenmek, mahvolmak, yok olmak

alp yiğit, cesur; zor

altı altı

altun 1. altın 2. altın para 3. altından yapılmış (araç gereç, eşya)

Altun Yış yer adı (Altay dağları)

anar ona

anaru ona doğru

ança öyle(ce), şöyle(ce)

ançıp öylece

anı  Batı Sayan’ın kuzey yamaçlarından doğup Abakan’la birleşerek Yenisey’i besleyen ırmaklardan biri.

anı onu

anın onun ile

anta 1. oraya, orada, oradan, o sırada 2. o sıradan, o zamandan, ondan, o zaman

antag öyle, şöyle

anyıg kötü, fena

apa 1.  ata, ecdat 2. baba, amca, ağabey, dede, abla, anne, nine 3. bir unvan niteleyici.

Apa Tarkan büyük tarkan, başkumandan

är er, erkek, asker

är- olmak, mevcut olmak

ara arasına, içine

arıg temiz, saf

ärinç galiba, büyük olasılıkla

ärkli olan; iken

arkuy müstahkem mevki

ärt- geçmek

Ärtiş ırmak adı (İrtiş)

artuk 1. artık, geriye kalan, artan 2. -den çok, -i aşkın 3. çok fazla. fazla, sayıca çok

asın tırmanmak

aş aş, yemek, yiyecek

aş- aşmak

Aşok kişi adı (Sogdların lideri Aşoka), Soğut kaviminin lideri

at at

atlat ata bindirmek, atlandırmak

atlıg atlı, süvari

ay- 1. demek, söylemek, açıklamak 2. talimat vermek, buyurmak 3. yol göstermek, öğütlemek, danışmanlık yapmak 4. (kıyın sözüyle) ceza tebliğ etmek 5. (tenri ve yer sözleriyle) egemen olmak, hükmetmek 6. (bodun sözüyle) egemenlik altına almak 7. sözcülük etmek, beyan etmek

ayguçı kağanın sözcüsü, danışman, sözcü

ayıgma sözcü

ayt- 1. söylemek, demek 2. ad vermek.

aytıgma denen, denilen

az (I) Az kavmi

az az

 

B

 

ba- 1. bağlamak 2. (hayvan) bağlamak.

bäg bey

baga Tarkan unvanını niteleyen bir sıfat

balık 1. çamur, bataklık 2. şehir

bän ben

bana bana

banaru bana doğru, benden yana

bänlig benli, beyaz lekeli (= karlı)

bar var

bar- varmak, gitmek

bärüki beriki, berideki

bas- 1. bastırmak 2. hükümranlık etmek 3. baskın vermek 4. feryat etmek 5. (tenri, umay vb.) zarara yol açacak bir olayı önlemek 6. sıkıştırmak, tazyik etmek 7. (tenri sözüyle) kıyamet kopmak 8.basmak, baskın yapmak; yardım etmek

basın- çekinmek, baskı altında olduğunu hissetmek, yenilmek, ezilmek

basıt- 1. bastırmak 2. baskına uğratmak, düşman saldırısına maruz bırakmak, baskına uğramak

baş 1. baş, kafa 2. bir kavim, boy topluluk veya ordunun lideri 3. tepe, zirve, doruk, ırmak başı 4.  zaman, sıra, yer, önem vb. bakımlardan önce gelen, başlangıç, ilk.

ber- vermek

beş beş

bın bin

bil- 1. bilmek, bilgi sahibi olmak 2. öğrenmek, bilgi edinmek 3. tanımak, bilip ayırmak, seçmek, idrak etmek, ayırt etmek

bilgä akıllı, akıl veren, danışman

Bilgä Kagan kağan adı/ünvanı, İlteriş Kağan’ın büyük oğlu, II. Köktürk Devleti kağanı.

Bilgä Tunyukuk kişi adı/ünvanı

bilge / bilige 1. bilge 2. bir unvan niteleyicisi.

bilig bilgi, hikmet, akıl, zihin.

bin- ata binmek

bin bin

bini bän zamirinin nesne durumu

bintür- ata bindirmek, bindirmek

bir- / ber- 1. vermek 2. düşmana teslim etmek 3. (iş sözüyle) hizmet etmek 4. (yabgu, şad vb.) bir göreve atamak 5. ad veya unvan vermek 6.  evlendirmek 7.  yardımcı fiil

bir 1. bir, tek 2. aynı 3. birinci, ilk.

bir din güney, güneyden

bir yäki güneydeki

birlä ile, birlikte

biryä güneyde

bitit- yazdırmak, yazı yazdırmak

biz 1. biz 2. fiil çekimi ögesi

biz biz

bizintä biz zamirinin bulunma-çıkma durumu

bod boy, kabile

bodun boylar, kabile, halk, maiyet

boguz boğaz

boguzlan- boğazlanmak, öldürülmek

bol- 1. olmak, varlık kazanmak 2. olmak, yaratılmak, vücuda gelmek 3. yardımcı fiil, 4. mevcut olmak, var olmak

bolçu İrtiş Irmağı’nın güneydeki kollarından biri, yer adı

bögü kagan Kapgan Kağan,

Bögü kağan adı/ünvanı

bu bu

bu: kan boğa

buçägü bu üçü birlikte

buka boğa

bul- 1. bulmak, temin etmek 2.  (kan sözüyle) kağan önderliğinde siyasal örgütlenme kurmak, il ve bodunu yönetecek bir lider bulmak 3. (er at sözleriyle) erlik, kahramanlık adını veya unvanını almak 4.  tanrı lutfuna erişmek, kutsanmak.

bulganç kargaşalı, anarşi içinde, kaotik, karışık

bun / bunu 1. sıkıntı 2. vah, heyhat, ne yazık

bun dert, sıkıntı

bunad- sıkılmak, sıkıntı içinde olmak

bunsız, bunsuz 1.  sıkıntısız 2. çok sayıda, çok miktarda 3. eksiksiz, fazlasiyle

buntut- saptırmak, azdırtmak, kaçırtmak

buyla unvan

büçegü bu üçü birlikte.

büntâgi böylesi

 

Ç

çabış başkumandan

çogay Sarı Irmak’ın (Huang-ho) büyük dirseğinin kuzey yakasındaki dağ silsilesi. yeradı (Yin-Shan dağları)

çöl bozkır

 

E

 

eb çadır, konut, karargâh

ebçi eş, karı, zevce

edi hiç, asla tamamiyle

egri 1. eğri, 2. hörgüçlü (deve)

ek tag Altay Dağlarının batı bölümünde bir silsile, Tinsi Oglı Dağı

eki iki

ekinti ikinci

elät- iletmek

elt- / ilt 1. iletmek, alıp götürmek, taşımak 2. ordu sevk etmek 3. (gebe kadın) bebek taşımak

er 1.  adam, erkek 2. yiğit, kahraman 3. asker 4. erklik, erdem.

er- 1. ermek, oluşmak, olgunlaşmak 2. (el / il bodun sözleriyle) kalkınmak, müreffeh düzeye ulaşmak, ekonomik ve siyasal bağımsızlık içinde olmak 3. yardımcı fiil.

eşid- işitmek

Eşim kişi adı

 

I

ıd- / yıd- / 1. göndermek 2. (yetkili) göndermek 3. (il, yer sub vb. sözlerle) farklı bir etnik kimliğe geçmek 4. (sab sözüyle) mesaj göndermek 5. (törü sözüyle) Türk töresine uymamak 6. yardımcı fiil.

ıd- yollak

ıduk kutsal, mübarek

ıgaç ağaç

ırak ırak, uzak

ıt- göndermek, yollamak

 

İ

 

iç 1. iç 2. has, hassa, kağana bağlı, siyasal merkez, merkez 3. mide

içik- 1. girmek 2. tâbi olmak, bağımlı olmak, katılmak, iltihak etmek, sığınmak, iltica etmek

içre 1. gizli 2. devlet, savaş vs. sırrı içeren (bilgi) 3. siyasal merkez, yönetim merkezi

idi / edi 1. hiç, asla, tamamen 2. bütünüyle, hepten.

igid– / egit- 1. beslemek, doyurmak, bakmak 2. (yılkı sözüyle) hayvan beslemek 3.  (kagan) bodunu korumak, himaye etmek, kalkındırmak 4. (tenri ve yer) himaye etmek.

il / el 1.  ülke, yurt, vatan, memleket, halk 2. devlet, yönetim 3. bir unvan niteleyicisi.

ilk ilk, önce

ilteriş / elteriş II. Köktürk Devleti kurucusu kağanının unvan niteliyicisi.

ilteriş / elteriş kagan Kutluğ Kağan.

İlteriş Kutluğ’un unvanı

in- inmek

İnäl velihat (Kapgan kağanın oğlunun unvanı)

İnigäk göl adı

ir- ermek, erişmek, varmak

iş iş

it- / et- 1. etmek. 2. bodun ve törü düzeni kurmak 3. asker konuşlandırmak 4.  mimari yapı kurmak 5. takdir etmek 6. (tenri) nizam vermek, düzenlemek, düzene sokmak, tanzim etmek

 

K

 

kabış- 1. toplanmak, bir araya gelmek, birleşmek 2. politik ve askeri ittifak yapmak

kabış- birleşmek, ittifak etmek

käç- geçmek

kaç kaç

kaçan ne zaman

käçig geçit

kagan hakan, hükümdar

kaganlıg kendi hakanı olan, bağımsız

käl- gelmek, kalmak; çaresiz kalmak, hiçbir şey yapamamak

kalın 1. kalın, yoğun 2. kalabalık, çok sayıda

kalısız tümüyle, tamamiyle

kalıt- bırakmak, (ugur sözüyle) yolu bırakmak, gidilen istikameti değiştirmek, bıraktırmak

käligmä gelen

kalmiş (sağ) kalmış olanlar, gelme, geliş

kältäçi gelecek (olan)lar

kälür getirmek

kan han, hükümdar

kanlan- (bodun) kağan önderliğinde siyasal örgütlenme kurmak, bir başı, lideri olmak.

kanlan- han sahibi olmak

Kapgan Bögü kağanın unvanı, İlteriş Kağan’dan sonra tahta geçen II. Köktürk Devleti kağanının unvanının niteliyicisi

kapıg kapı

kar kar

kara kara

kara kum İlteriş’in kışlık ordugâhı, Yinshan’ın (Çogay Yış) kuzeyinde, Çin kaynaklarında Hei-sha-ch’eng olarak geçen bölge, yer adı (Gobi çölü)

kargu gözetleme kulesi

karı yaşlı, ihtiyar

katun 1. kadın 2. kağan eşlerin unvanı 3. Katun Irmağı 4. Hatun, hakanın eşi

kazgan- 1.  kazanmak, kazanç elde etmek, elde etmek, ganimet sağlamak 2. (il, bodun, törü sözleriyle) kazanmak, elde etmek, edinmek, fethetmek, çalışıp başarmak

keyik av hayvanı, geyik

kılın- yaratılmak, doğmak, vücuda gelmek

kırkız Kögmen Dağlarının ardında yurt tutan, bugünkü Hakasların (Yenisey Kırgızlarının) atası olan Türk boyu, Kırgız

kış- birlikte yapmak, etmek, kılmak

kıtan X. yüzyılda Çin’de Liao sülalesini kuran, sonraki yüzyıllarda batıya yönelerek Katahıtayları oluşturan proto Moğol halkı, etnik ad (Hıtaylar)

kıyın ceza

kız- 1. sıcaklığı artmak, çok ısınmak 2. kızmak, öfkelenmek, hiddetlenmek

kız kız

kızıl kızıl

kisrä sonra

kisräki ön taraftaki, doğudaki; öndeki, öncü

kişi kişi, insan

kod- / kot- 1. koymak, bırakmak 2. (kan sözüyle) kağan önderliğindeki siyasal örgütlenmeyi bırakmak

koduz kadın, dul, kocasız kadın

kon- (bir yere) yerleşmek, (bir yeri) mesken tutmak, konmak

kop tümüyle, tamamiyle

kopın hepsi, hep birlikte, hepsi birden

kögmen Sayan (Tannu-Tuva) Dağları, yer adı

kök mavi (ırmak adında)

kök pekiştirme edatı

köläk gölek, küçük göl, bataklık

kön(ü)l gönül, arzu, dilek, (insanın) iç dünyası

kör- 1.  görmek 2. (yönelme-bulunma durumuyla) itaat etmek 3. (yügerü zarfıyla) esenlik ve huzura kavuşmak 4.  (emgek) çekmek 5. aldırış etmek 6. (edgü/beni sözüleriyle) huzur içinde yaşamak 7.  görüp geçirmek 8. yardımcı fiil 9. bağımlı olmak, tabi olmak; (tasviri fiil: çabuk!)

Ku kişi adı

kubran- 1. toplanmak, bir araya gelmek 2. siyasal teşekkül oluşturmak amacıyla toplanmak

kudı aşağısına doğru, (akıntısı) boyunca

kum — Kara-Kum

kurıdın batı

kurya batıda

kuryakı batıdaki

kuz kuz, (dağın) kuzey yamacı

küç güç, kuvvet

küçlüg güçlü, kuvvetli

kümüş gümüş

kün gün, gündüz

küntüz gündüz

küräg kaçak

män ben (kişi eki olarak)

Mançud etnik ad (Mançular)

mu soru edatı

nä ne

näkä niye, niçin

nän herhangi, herhangi bir; her

 

O

oçuk ocak

og(u)l oğul

ogul 1. evlat, çocuk 2. bir unvan niteleyicisi

Oguz etnik ad

ok — On-Ok

ok pekiştirme edatı

ol o, onlar; isim cümlesinde bağ-fiil

olgurt – 1. oturmak, yerleştirmek 2. (bina, yapı, konut vb.) kurdurmak, tesis ettirmek. 3.diktirmek, diktirtmek

olur- 1. olurmak 2. varlığını sürdürmek, hayat geçirmek 3. (kagan, yabgu, şad vb.) tahta çıkmak, hüküm sürmek, hükmetmek 4. konuşlanmak, mevzilenmek 5. ikamet etmek, yerleşmek, yurt tutmak, oturmak, yaşamak; tahtta oturmak, hüküm sürmek

olurt- 1. oturtmak, yerleştirmek 2. tahta çıkarmak, kağan yapmak 3. (bediz sözüyle) motif, oyma vb.yi yerleştirmek, süsletmek, bezetmek 3. tahta oturtmak

on ok Köktürk Kağanlığı’nın batı kanadını oluşturan on kabilelik Türk boyu, etnik ad (Batı Türkleri, Türgişler)

on on

On-Ok oruk yol

otuz otuz

Ö

ög- öğmek, övmek

ök pekiştirme edatı

öl- ölmek

ölür- öldürmek

Ön Irmak adı (Onggi-yin gool; Çince Hun-yi)

öndün doğu; doğudan

önrä ön tarafta, doğuda

ört alev, ateş

ötrü sonra

Ötükan yer adı (Khangay dağlarının doğu etekleri)

ötüken Köktürk Kağanlığı ve Ötüken Uygur Kağanlığı devletlerinin merkezi

ötün- arzetmek, rica etmek

ötünç rica, maruzat

öz 1. kendi 2. (tenri tarafından bahşedilen) benlik, manevi varlık, öz 3. yürekte varsayılan sevgi, bağlılık gibi duyguların kaynağı, gönül 4. bir unvan niteleyicisi

özüm ben, kendim

 

S

 

sab söz, haber, bilgi, mesaj

saka  Orta Asya’daki Hint-Avrupalı kavimlerden biri, etnik ad

sakın- 1. endişelenmek, kaygılanmak 2. düşünmek

sâmiz semiz

sana sen zamirinin verme durumu

sanç- 1. (ucu sivri bir nesneyi bir yere veya birine) batırmak, saplanmak 2. kargıyla yaralamak veya öldürtmek, mızraklamak

sânün General

sarıg sarı

sayu her

sınar yarım, yarı

sini sän zamirinin nesne durumu

Sir etnik ad

Sogdak etnik ad, Soğd halkı, Hint-Avrupa kökenli bir kavim, Soğutlar

sök- sökmek

sub su, Irmak

sü ordu; asker

sülä- ordu sevk etmek, sefer etmek

sülät- ordu sevk ettirmek

sünüg mızrak

sünüş- savaşmak

 

Ş

 

şad / çad yabgu ile birlikte kagandan sonraki en yüksek rütbe olan kağanın erkek kardeşine veya oğluna bizzat ihsan ettiği bir unvan

şantun Taihang Dağlarının doğusunda bulunan toprakların genel adı

Şantun yer adı

 

T

Tabgaç Çin, Çinliler

tabışgan tavşan

täbi deve

tag dağ

täg gibi

täg- hücum etmek, saldırmak; değmek, varmak, erişmek

tägi kadar

tägmiş varmış olma, erişmiş olma, varma, erişme

tägrä çevre, etraf, çepeçevre

tägür- götürmek

taloy Irmak adı

Tämir Kapıg Demir Kapı, Belh ile Semerkand arasındaki geçit

tan tan, şafak

tänri tanrı

tänsi < Çin rien-tzü ‘gögün oğlu’ (yer altında)

tär ter

tarduş Altayların batısında yurt tutan ve Tölis kavmine mensup olan bir Türk boyu

Tarduş etnik ad (Kağanlığın batı boyları)

Tarkan unvan

tarkınç huzursuz

Tärmäl ırmak adı

taş dış, taş, taşlık yer

taşık 1. dışarı çıkmak 2. baş kaldırmak, isyan etmek 3. (ordu) sefere çıkmak

taşık- çıkmak, (ordu) sefere çıkmak

täz- kaçmak

Täzik etnik ad (Tacik)

te- demek, söylemek

teg- 1. (yönelme durumuyla) değmek, ulaşmak, erişmek 2. (savaşta) hücum etmek, saldırmak 3. (yaş sözüyle) yaşı kemale ermek, yaşlanmak 4. (küni sözüyle) yüksek bir unvan almaya hak kazanmak

temir kapıg Sir Derya’nın batısında Belh-Semerkant yolu üzerinde bir geçit, Buzgala geçidi

tenri 1. gökyüzü 2. tanrı 3. kagan / kan unvanının niteliyicisi

teril- derilmek, toplanmak

teril– toplanmak, bir araya gelmek

teyin diye

tıl (düşman hakkında) bilgi; gözcü, haberci

ti- demek, söylemek

tilä- istemek

tinisi / tensi oglı Altay Dağlarının batı bölümünde bir silsile

tinsi < Çin rien-tzü ‘gögün oğlu’ (yer altında)

tiril- / teril- 1. birleşmek, hayata dönmek 2. (ordu) savaşta hezimete uğramaktan kurtulmak, toparlanarak güçlenmek 3. (tün sözüyle) gece olmak 4. derilmek, toplanmak

tiyin diye

Togla Irmak adı (Tola)

tok tok

Tokar etnik ad (Tohar)

tokar Hint-Avrupa kökenli bir kavim, Toharlar

tokuz dokuz (etnik adda)

Tokuz Oguz etnik ad

tonra esim VII. yüzyılın son çeyreğinde Tokuz Oğuz liderinin Kıtay’a gönderdiği Tonra boyundan bir temsilci, etnik ad (kişi adında)

topul- delinmek

toruk zayıf

töküt- dökmek, akıtmak

tu- kapanmak

tug engel, mania

Tunyukuk en yüksek idari unvan, başvezir

tut- 1.  tutmak 2. yurt tutmak 3. (il) varlık sürdürmek 4. denetim altına almak 5. savaşta yakalamak 6. (at sözüyle) adını almak 7. (kü sözüyle) adı duyulmak 8. (Türk tenri) kagan, katun ve kaganın diğer aile bireylerini korumak

tutun- tutunmak

tuy- duymak, hissetmek, fark etmek, algılamak, aldırış etmek

tügriş On Okların Tu-lu koluna mensup Batıdaki Tölis boylarından biri

tügünlüg düğümlü, kuyruğu düğümlü

tümän on bin

tün gece; geceleyin

Türgiş etnik ad

türk 1. Türk 2. bir hükümdarın yönetimindeki halk, teba, reaya

Türük etnik ad

tüş- 1. inmek 2. (yaklaşma-bulunma, yön durumuyla) gitmek, yürümek 3. konaklamak veya mola vermek üzere at, at arabası vb.nden inmek 4.  düşmek, düşüp yaralanmak veya telef olmak 5. (düşman ordusu) ırmağa, denize vb.ne dökülmek 5. düşmek

tüşür- 1. indirmek 2. (ilez sözcüğüyle) acı vermek, kederlendirmek, üzüntü vermek

 

U

u- muktedir olmak; mümkün olmak

u uyku

ubut utanç

uç uç

uçuz kolay

ud- 1. takip etmek, kovalamak 2. (savaşta) takip etmek, kovalamak, peşine düşmek, sürmek

udı- uyumak

udu ve

uduz- 1. takip ettirmek, izletmek 2. komuta etmek, sevk etmek, liderlik etmek

ugur zaman, vakit

ulug 1. büyük, muazzam 2. yaşlı 3. yaşça büyük 4. ileri gelen kimse, ulu, yüce kişi 5. bir unvan niteleyicisi, lider

Umay tanrı adı, Tenrici inanışta kadınları doğum sonrasındaki evrede koruduğuna inanılan tanrıça

una- doğru bulmak, onaylamak, tasvip etmek

unç mümkün, olabilir

ur- 1. varmak 2. okla vurmak, okla vurarak yaralamak 3. (hayvan) vurmak 4. kurmak, tesis etmek 5. yazmak, sert zemin üzerine ucu keskin bir nesneyle harfleri kazıyarak, çizerek yazı yazmak 6. (tugrag sözüyle) mühür vurmak, tuğra çekmek. 7. koymak, yerleştirmek

uzun uzak

 

Ü

 

üç üç

üçägü üçü, üçü birlikte, üçümüz

üçün için

ügüz ırmak

üküş çok

ülüg 1. bölüm, bölük, kısım 2. kısmet, nasip, kader, yazgı

üntür- (tan) atmak, (şafak) sökmek

ürün beyaz, ak

üz aksi, inatçı, başına buyruk

üz- kırmak, koparmak

üzä üzerine, üzerinde

üze 1. yukarı, üst, yukarıda üstte 2. üstüne, üzerine, üstünde, üzerinde.

 

Y

 

yabgu şad ile birlikte kagandan sonraki en yüksek rütbe olan ve kağanın erkek kardeşine veya oğluna bizzat ihsan ettiği bir unvan

yadag yaya, piyade

yagı düşman

yagıçı savaşçı, savunmacı

yäl- (atı) dörtnala sürmek, koşturmak

yälmä öncü, keşif kolu, keşif süvarisi; sefer

yältür- akın ettirmek, koşturmak

yämä dahi, da/de, hem… hem

yan- 1. geri dönmek, dönmek 2. (savaşta) geri çekilmek

yän yan, taraf, -den doğru

yan yan, taraf; -den doğru

yana yine, tekrar

yanıl- yanılmak

yantur- 1. döndürmek 2. (orduyu) geri çekmek 3. (yaş, sıgıt sözleriyle) acıyı içe gömmek, bastırmak

yany- yaymak, dağıtmak, bozguna uğratmak

yanyduk bozguna uğrayan(lar)

yara- yaramak, uygun olmak

yarık zırh

yarıkla- (tenri, yer, tenriken sözleriyle) buyurmak, lütfetmek, esirgemek

yarıklıg zırhlı asker

Yarış yer adı (bugünkü Çarış ovası)

yarlıka- (tanrı) buyumak, esirgemek

yat- 1. yatmak, bir yerde uzanır halde bulunmak 2. (kemikler) yığılmak 3. (cenaze) gömülmeden kalmak, ortada kalmak.

yazı ova

ye- yemek

yeg daha iyi

Yençü ırmak adı (Sır Derya, Jaxartes)

yer yer

yerçi kılavuz

yet- yedmek, yedekte götürmek

yeti yedi

yıd- göndermek

yıg- yığmak, derleyip toplamak

yırdın kuzey

yırya kuzeyde

yıryakı kuzeydeki

yış dağ, ormanlı dağ

yi- yemek

yigirmi yirmi

yinçgä ince

yinçü ögüz Sir Derya (Seyhun) Irmağı

yir yer

yoglat- cenaze töreni yaptırmak

yogun yoğun, kalın

yogur- geçmek (ırmak vb.)

yok yok

yokaru yukarı

yol yol

yorı- 1. adım atarak ilerlemek, gitmek, yürümek, yol almak, ilerlemek 2. isyan etmek, başkaldırmak 3. ilerlemek, gelişmek, kalkınmak 4. ordu sevk etmek, akın etmek, düşman topraklarına saldırmak, baskın yapmak 5. ordu ile sefere çıkmak; gelişmek

yorıt- 1. yürütmek, ilerlemek 2. orduyu sefere çıkarmak 3.  kalkındırmak, ilerletmek, geliştirmek, gönenç içinde yaşamak 4. atı dörtnala sürmek 5. (orduyu) yürütmek, sefere çıkarmak

yubul- yuvarlanmak

yugur- yoğurmak

yulı- yağmalamak

yurt 1. yurt, kamp yeri, konaklama yeri 2. cenaze çadırı 3. karargah, merkez

yuyka yufka, ince

yügürt- 1. koşturmak 2. (atı) hızla koşturmak 3. (ter sözüyle) emek sarf etmek, büyük gayret göstermek, çok çalışmak, ter dökmek 4. akıtmak; akın ettirmek

yükün- 1. saymak, saygı göstermek, hürmet etmek 2. boyun eğmek, biat etmek, bir kimsenin veya bir yönetimin egemenliğini tanımak 3. ibadet etmek.

yüküntür- 1. saydırmak, hürmet ettirmek, sözünü dinletmek 2. baş eğdirmek, boyun eğdirmek, biat ettirmek.

yüz yüz (100)

Kaynak: [1]

 

[1] Tonyukuk Yazıtı İnceleme, Talat Tekin, 1994, sayfa 53-72. Eski Türk Yazıtları Söz Varlığı İncelenmesi, Hatice Şirin, Türk Dil Kurumu

Bilge Kağan Yazıtı

https://www.turkbitig.com/p/bilgekagan.html

Orhun Yazıtları, Bilge Kağan Anıtı — 735 Yılında Dikilen Bilge Kağan Anıtı’nın Yüksekliği 3.80 Metredir. Yazıları Toplam 82 Dizedir. Göktürk Alfabesi Sağdan Okunur. Çizgiler (—-) Taşlardaki Silinmiş Yerlerdir. Çeviride Kolay Anlaşılması İçin Bazen (Açıklama) Ve [Eklemeler] Yapılmıştır.

D1

𐱅𐰭𐰼𐰃  𐱅𐰏  𐱅𐰭𐰼𐰃  𐰖𐰺𐱃𐰢𐱁  𐱅𐰇𐰼𐰜  𐰋𐰃𐰠𐰏𐰀  𐰴𐰍𐰣  𐰽𐰉𐰢  𐰴𐰭𐰢  𐱅𐰇𐰼𐰜  𐰋𐰃𐰠𐰏𐰀  —-𐰦𐰀  𐰞—-𐱃𐰃  𐰾𐰃𐰼  𐱃𐰆𐰴𐰔  𐰆𐰍𐰔  𐰘𐰃  𐰓𐰔  𐰚𐰼𐰚𐰇𐰠𐰏  𐰋𐰏𐰠𐰼𐰃  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰃  —-  𐱅𐰇𐰼𐰜  𐱅𐰭𐰼𐰃—-

Teŋri  Teg  Teŋri  Yaratmış  TÜRK  BİLGE  Kagan  Sabım  Kaŋım  TÜRK  BİLGE  —-NDA  Al—-TI  SİR  Tokuz  Oguz  İyi  Ediz  Kerekülüg  Begleri  Bodunı  —-  TÜRK  Teŋri—-

Tanrı Dek Tanrı Yaratmış Türk Bilge Kağan[I]; Savım  Kangım Türk Bilge —-Nda Al—-Tı Sir, Dokuz Oğuz, Yeğ Ediz Kerekü’lü Beğleri, Bodunu, —- Türk Tanrı[Sı]—-

D2

𐰇𐰔𐰀  𐰴𐰍𐰣  𐰆𐰞𐰺𐱃𐰢  𐰆𐰞𐰺𐱃𐰸𐰢𐰀  𐰇𐰠𐱅𐰲𐰃𐰲𐰀  𐰽𐰴𐰣𐰍𐰢𐰀  𐱅𐰇𐰼𐰜  𐰋𐰏𐰠𐰼  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰏𐰼𐰯  𐰾𐰋𐰤𐰯  𐱃𐰆𐰭𐱃𐰢𐱁  𐰚𐰇𐰔𐰃  𐰘𐰇𐰏𐰼𐰚𐰇𐰼𐱅𐰃  𐰋𐰇𐰓𐰚𐰀  𐰇𐰔𐰢  𐰆𐰞𐰺𐰯  𐰉𐰆𐰨𐰀  𐰍𐰺  𐱅𐰇𐰼𐰏  𐱅𐰇𐰼𐱅  𐰉𐰆𐰞𐰭𐰑𐰴𐰃  —-  𐰃𐱅𐰓𐰢  𐰇𐰔𐰀  𐰚𐰇𐰚  𐱅𐰭𐰼𐰃  𐰽𐰺𐰀  𐰖𐰍𐰔  𐰘𐰺  𐰴𐰃𐰞𐰦𐰸𐰑𐰀  𐰚𐰃𐰤  𐰺𐰀  𐰚𐰃𐰾𐰃  𐰆𐰍𐰞𐰃  𐰴𐰃𐰞𐰣𐰢𐰾

ÜZE  Kagan  Olurtum  Olurtukuma  Ölteçiçe  Sakınıgma  TÜRK  Begler  Bodun  Ögirip  Sebinip  Toŋtamış  GÖZİ  Yügeri KÖRTİ  BÖDKE  Özüm  Olırıp  BUNÇA  Agır  Törüg  TÖRT  Boluŋdakı  —-  İtdim  ÜZE  KÖK  Teŋri  Asra  Yagız  Yer  Kılındukda  İkin  Ara  KİŞİ  OGLI  Kılınmış

Üzerine Kağan Oturdum, Oturduğumda Öleceğini Sakınan Türk Beğleri, Bodunu, Öğirip Sevinip Tongtamış Gözü Yukarı Gördü, Bödge Öz’üm Oturup Bunca Ağır Töreyi Dört Bolungdaki —-  [Düzen] Etdim. Üstte Kök Tanrı, Altta Yağız Yer Kılındığında İkisi Arasında Kişi Oğlu Kılınmış,

D3

𐰚𐰃𐰾𐰃  𐰆𐰍𐰞𐰃𐰦𐰀  𐰇𐰔𐰀  𐰲𐰇𐰢  𐰯𐰀𐰢  𐰉𐰆𐰢𐰣  𐰴𐰍𐰣  𐰃𐰾𐱅𐰢𐰃  𐰴𐰍𐰣  𐰆𐰞𐰺𐰢𐱁  𐰆𐰞𐰺𐰯𐰣  𐱅𐰇𐰼𐰜  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰭  𐰃𐰠𐰃𐰤  𐱅𐰇𐰼𐰇𐰾𐰃𐰤  𐱃𐰆𐱃𐰀  𐰋𐰃𐰼𐰢𐰾  𐰃𐱅𐰃  𐰋𐰃𐰼𐰢𐰾  𐱅𐰇𐰼𐱅  𐰉𐰆𐰞𐰭  𐰴𐰆𐰯  𐰖𐰍𐰃  𐰼𐰢𐰾  𐰾𐰇  𐰾𐰇𐰠𐰯𐰤  𐱅𐰇𐰼𐱅  𐰉𐰆𐰞𐰭𐰑𐰴𐰃  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰍  𐰴𐰆𐰯  𐰞𐰢𐰾  𐰚𐰆𐰯  𐰉𐰔  𐰴𐰃𐰞𐰢𐰾  𐰉𐱁𐰞𐰍𐰍  𐰘𐰜𐰦𐰼𐰢𐰾  𐱅𐰃𐰔𐰲𐰏𐰏  𐰾𐰇𐰚𐰇𐰼𐰢𐰾  𐰃𐰠𐰏𐰠𐰇  𐰴𐰑𐰺𐰴𐰣  𐰘𐰃𐱁𐰴𐰀  𐱅𐰏𐰃  𐰚𐰃𐰼𐰇

KİŞİ  OGLINDA  ÜZE  Eçüm  Apam  Bumın  Kagan  İstemi  Kagan  Olurmış  Olurıpan  TÜRK  Bodunıŋ  İLİN  TÖRÜSÜN  TUTA  Birmiş  İTİ  Birmiş  TÖRT  Bulıŋ  KOP  Yagı  Ermiş  SÜ  Sülepen  TÖRT  Boluŋdakı  Bodunıg  KOP  Almış  KOP  Baz  Kılmış  Başlıgıg  Yükündürmiş  Tizligig  Sökürmiş  İlgerü  Kadırkan  YIŞKA  Tegi  KİRÜ

Kişi Oğlunun Da Üzerine Eçüm, Apam Bumın Kağan, İstemi Kağan Oturmuş. Oturup Da Türk Bodunun İlini, Töresini Tutu Vermiş, [Düzen] Edi Vermiş. Dört Bolung Hep Yağı İmiş. Sü Süleyip Dört Bolungdaki Bodunu Hep Almış, Hep Baz Kılmış. Başlıyı Yükündürmüş Dizliyi Çöktürmüş. İleri Kadırkan Yış’a Değin, Geri

D4

𐱅𐰢𐰼𐰴𐰯𐰍𐰴𐰀  𐱅𐰏𐰃  𐰸𐰆𐰦𐰺𐰢𐰾  𐰚𐰃𐰤  𐰺𐰀  𐰃𐰓𐰃  𐰆𐰴𐰽𐰔  𐰜𐰇𐰚  𐱅𐰇𐰼𐰜  𐰨𐰀  𐰆𐰞𐰺𐰆𐰺  𐰼𐰢𐰾  𐰋𐰃𐰠𐰏𐰀  𐰴𐰍𐰣  𐰼𐰢𐰾  𐰞𐰯  𐰴𐰍𐰣  𐰼𐰢𐰾  𐰉𐰆𐰖𐰺𐰸𐰃  𐰘𐰢𐰀  𐰋𐰃𐰠𐰏𐰀  𐰼𐰢𐰾  𐰼𐰨  𐰞𐰯  𐰼𐰢𐰾  𐰼𐰨  𐰋𐰏𐰠𐰼𐰃  𐰘𐰢𐰀  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰃  𐰘𐰢𐰀  𐱅𐰇𐰔  𐰼𐰢𐰾  𐰣𐰃  𐰇𐰲𐰇𐰤  𐰃𐰠𐰏  𐰨𐰀  𐱃𐰆𐱃𐰢𐰾  𐰼𐰨  𐰃𐰠𐰏  𐱃𐰆𐱃𐰯  𐱅𐰇𐰼𐰇𐰏  𐰃𐱅𐰢𐰾  𐰇𐰔𐰃  𐰨𐰀  𐰚𐰼𐰏𐰚  𐰉𐰆𐰞𐰢𐰾

Temirkapıgka  Tegi  Kondurmış  İkin  Ara  İDİ  Oksuz  KÖK  TÜRK  Ança  Olurur  Ermiş  BİLGE  Kagan  Ermiş  Alp  Kagan  Ermiş  BUYRUKI  Yime  BİLGE  Ermiş  Erinç  Alp  Ermiş  Erinç  Begleri  Yime  Bodunı  Yime  TÜZ  Ermiş  Anı  ÜÇÜN  İlig  Ança  Tutmış  Erinç  İlig  Tutıp  TÖRÜG  İtmiş  ÖZİ  Ança  Kergek  Bolmış

Demirkapı’ya Değin Kondurmuş. İkisi Arasında İdi Uksuz Gök Türk Anca Oturur İmiş. Bilge Kağan İmiş. Alp Kağan İmiş. Buyruğu Yime Bilge İmiş Erinç, Alp İmiş Erinç, Beğleri Yime Bodunu Yime Düz İmiş. Onu[N] İçin İli Anca Tutmuş Erinç. İli Tutup Töre [Düzen] Etmiş. Özü Anca Kergek Olmuş.

D5

𐰖𐰆𐰍𐰲𐰃  𐰾𐰃𐰍𐱃𐰲𐰃  𐰇𐰭𐰼𐰃  𐰜𐰇𐰤  𐱃𐰆𐰍𐰽𐰴𐰑𐰃  𐰋𐰇𐰚𐰲𐰃  𐰲𐰇𐰠𐰏𐰠  𐱃𐰉𐰍𐰲  𐱅𐰇𐰯𐰇𐱅  𐰯𐰺  𐰯𐰆𐰺𐰢  𐰶𐰃𐰺𐰴𐰔  𐰇𐰲𐰸𐰆𐰺𐰃𐰴𐰣  𐰆𐱃𐰔𐱃𐱃𐰺  𐰶𐰃𐱃𐰪  𐱃𐱃𐰉𐰃  𐰉𐰆𐰨𐰀  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰚𐰠𐰯𐰤  𐰽𐰃𐰍𐱃𐰀𐰢𐰾  𐰖𐰆𐰍𐰞𐰀𐰢𐰾  𐰦𐰍  𐰚𐰇𐰠𐰏  𐰴𐰍𐰣  𐰼𐰢𐰾  𐰦𐰀  𐰚𐰃𐰾𐰼𐰀  𐰃𐰤𐰃𐰾𐰃  𐰴𐰍𐰣  𐰉𐰆𐰞𐰢𐰾  𐰼𐰨  𐰆𐰍𐰞𐰃𐱃𐰃  𐰴𐰍𐰣  𐰉𐰆𐰞𐰢𐰾  𐰼𐰨  𐰦𐰀  𐰚𐰃𐰾𐰼𐰀  𐰃𐰤𐰃𐰾𐰃  𐰲𐰃𐰾𐰃𐰤  𐱅𐰏

YUGÇI  Sıgıtçı  ÖŊRE  KÜN  Togsıkda  BÖKLİ  Çölügil  Tabgaç  TÜPÜT  Apar  Purum  Kırkız  Üçkurıkan  Otuztatar  Kıtayn  Tatabı  BUNÇA  Budon  Kelipen  Sıgtamış  Yuglamış  Antag  Külüg  Kagan  Ermiş  Anda  KİSRE  İNİSİ  Kagan  Bolmış  Erinç  OGLITI  Kagan  Bolmış  Erinç  Anda  KİSRE  İNİSİ  Eçisin  Teg

Yuğcu Sığıtçı Önde Gün Doğusunda Böklü Çöl’lü İl, Tabgaç, Tibet, Apar, Rum, Kırgız, Üç Kurıkan, Otuz Tatar, Kıtay, Tatabı, Bunca Bodunu Gelip Sıgtamış Yuğlamış Antag Kü’lü Kağan İmiş. Ondan Kisre İni’si Kağan Olmuş Erinç, Oğulları Kağan Olmuş Erinç, Anda Kisre İni’si Eçisi Dek

D6

𐰴𐰃𐰞𐰣𐰢𐰑𐰸  𐰼𐰨  𐰆𐰍𐰞𐰃  𐰴𐰭𐰃𐰤  𐱅𐰏  𐰴𐰃𐰞𐰣𐰢𐰑𐰸  𐰼𐰨  𐰋𐰃𐰠𐰏𐰾𐰃𐰔  𐰴𐰍𐰣  𐰆𐰞𐰺𐰢𐰾  𐰼𐰨  𐰖𐰉𐰞𐰴  𐰴𐰍𐰣  𐰆𐰞𐰺𐰢𐰾  𐰼𐰨  𐰉𐰆𐰖𐰴𐰸𐰃  𐰘𐰢𐰀  𐰋𐰃𐰠𐰏𐰾𐰔  𐰼𐰨  𐰖𐰉𐰞𐰴  𐰼𐰢𐰾  𐰼𐰨  𐰋𐰏𐰠𐰼𐰃  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰃  𐱅𐰇𐰔𐰾𐰔  𐰇𐰲𐰇𐰤  𐱃𐰉𐰍𐰲  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐱅𐰋𐰠𐰏𐰃𐰤  𐰚𐰇𐰼𐰠𐰏  𐰇𐰲𐰇𐰤  𐰺𐰢𐰴𐰲𐰃𐰾𐰃𐰤  𐰇𐰲𐰇𐰤  𐰃𐰤𐰠𐰃  𐰲𐰃𐰠𐰃  𐰚𐰃𐰭𐰾𐰇𐰼𐱅𐰜𐰃𐰤  𐰇𐰲𐰇𐰤  𐰋𐰏𐰠𐰃  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰞𐰃𐰍

Kılınmaduk  Erinç  OGLI  Kangın  Teg  Kılınmaduk  Erinç  Biligsiz  Kagan  Olurmış  Erinç  Yablak  Kagan  Olurmış  Erinç  BUYRUKI  Yime  Biligsiz  Erinç  Yablak  Ermiş  Erinç  Begleri  Bodunı  Tüzsüz  ÜÇÜN  Tabgaç  Bodun  Tebligin  Kürlüg  ÜÇÜN  Armakçısın  ÜÇÜN  İnili  Eçili  KİŊŞÜRTÜKİN  ÜÇÜN  Begli  Bodunlıg

Kılınmadığı Erinç, Oğlu Kangı Dek Kılınmadığı Erinç, Bilgisiz Kağan Oturmuş Erinç, Yavlak Kağan Oturmuş Erinç, Buyruğu Yime Bilgisiz [İmiş] Erinç, Yavlak İmiş Erinç, Beğleri, Bodunu Düzsüz [Olduğu] İçin, Tabgaç Bodunu Tebli Gür [Olduğu] İçin, Armakçı [Olduğu] İçin, İniyi Eçiyi Kinleştirdiği İçin, Beğle, Bodunu

D7

𐰖𐰆𐰭𐱁𐰆𐰺𐱃𐰸𐰃𐰤  𐰇𐰲𐰇𐰤  𐱅𐰇𐰼𐰜  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰃𐰠𐰠𐰓𐰜  𐰃𐰠𐰃𐰤  𐰃𐰲𐰍𐰣𐰆  𐰃𐰑𐰢𐰾  𐰴𐰍𐰣𐰞𐰑𐰸  𐰴𐰍𐰣𐰃𐰣  𐰘𐰃𐱅𐰼𐰇  𐰃𐰑𐰢𐰾  𐱃𐰉𐰍𐰲  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰴𐰀  𐰋𐰏𐰠𐰚  𐰆𐰺𐰃  𐰆𐰍𐰞𐰃𐰤  𐰴𐰆𐰞  𐰉𐰆𐰡𐰃  𐰾𐰃𐰠𐰚  𐰶𐰃𐰔  𐰆𐰍𐰞𐰤  𐰚𐰇𐰭  𐰉𐰆𐰡𐰃  𐱅𐰇𐰼𐰜  𐰋𐰏𐰠𐰼  𐱅𐰇𐰼𐰜  𐰀𐱃𐰃𐰤  𐰃𐱃𐰃  𐱃𐰉𐰍𐰲𐰍𐰃  𐰋𐰏𐰠𐰼  𐱃𐰉𐰍𐰲  𐰀𐱃𐰃𐰤  𐱃𐰆𐱃𐰯𐰣  𐱃𐰉𐰍𐰲  𐰴𐰍𐰣𐰴𐰀  𐰚𐰇𐰼𐰢𐰾  𐰠𐰏  𐰘𐰃𐰞

YOŊŞURTUKIN  ÜÇÜN  TÜRK  Bodun  İlledük  İLİN  Içgınu  Idmış  Kaganladuk  Kaganın  Yitürü  Idmış  Tabgaç  Bodunka  Beglik  URI  OGLIN  KUL  BOLDI  İşilik  KIZ  Oglın  KÜŊ  BOLDI  TÜRK  Begler  TÜRK  ATIN  ITI  Tabgaçgı  Begler  Tabgaç  ATIN  Tutupan  Tabgaç  Kaganka  Körmiş  Elig  YIL

Yongşurduğu İçin, Türk Bodunu, İllediği İlini Içgın Etmiş, Kağanladığı Kağanını Yitiri Etmiş. Tabgaç Bodunu’na Beğlik Urı Oğlanı Kul Oldu, İşilik Kız Oğlanı Küng Oldu, Türk Beğleri Türk Adını Attı, Tabgaç Beğleri [Gibi] Tabgaç Adını Tutup, Tabgaç Kağanına Görmüş Elli Yıl.

D8

𐰃𐰾𐰏  𐰚𐰇𐰲𐰏  𐰋𐰃𐰼𐰢𐰾  𐰃𐰠𐰏𐰼𐰇  𐰜𐰇𐰤  𐱃𐰆𐰍𐰽𐰴𐰑𐰀  𐰋𐰇𐰚𐰠𐰃  𐰴𐰍𐰣𐰴𐰀  𐱅𐰏𐰃  𐰾𐰇𐰠𐰘𐰇  𐰋𐰃𐰼𐰢𐰾  𐰸𐰆𐰺𐰍𐰺𐰆  𐱅𐰢𐰼𐰴𐰯𐰍𐰴𐰀  𐱅𐰏𐰃  𐰾𐰇𐰠𐰘𐰇  𐰋𐰃𐰼𐰢𐰾  𐱃𐰉𐰍𐰲  𐰴𐰍𐰣𐰴𐰀  𐰃𐰠𐰃𐰤  𐱅𐰇𐰼𐰇𐰾𐰃𐰤  𐰞𐰃  𐰋𐰃𐰼𐰢𐰾  𐱅𐰇𐰼𐰜  𐰴𐰺𐰀  𐰴𐰢𐰍  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰨𐰀  𐱅𐰃𐰢𐰾  𐰃𐰠𐰠𐰏  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰼𐱅𐰢  𐰃𐰠𐰢  𐰢𐱃𐰃  𐰴𐰣𐰃  𐰚𐰢𐰚𐰀  𐰃𐰠𐰏  𐰴𐰔𐰍𐰣𐰆𐰺𐰢𐰤  𐱅𐰃𐰼  𐰼𐰢𐰾

İşig  Küçig  Birmiş  İlgerü  KÜN  Togsukda  BÖKLİ  Kaganka  Tegi  Süleyü  Birmiş  Kurıgaru  Temirkapıgka  Tegi  Süleyü  Birmiş  Tabgaç  Kaganka  İLİN  TÖRÜSİN  Alı  Birmiş  TÜRK  Kara  Kamag  Bodun  Ança  Timiş  İllig  Bodun  Ertim  İlim  Imtı  Kanı  Kimke  İlig  Kazganurmen  TİR  Ermiş

İşi Gücü [Tabgaç’a] Vermiş, İleri Gün Doğusunda Bökli Kağana Değin Süleyi Vermiş, Geride Demirkapı’ya Değin Süleyi Vermiş. Tabgaç Kağana İlini, Töresini Alı Vermiş. Türk Kara Kamag Bodunu Anca Demiş[Ki]  İlli Boylar İdim, İlim [Ş]İmdi Hani? Kime İli Kazanırım Ben Der İmiş.

D9

𐰴𐰍𐰣𐰞𐰍  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰼𐱅𐰢  𐰴𐰍𐰣𐰢  𐰴𐰣𐰃  𐰤𐰀  𐰴𐰍𐰣𐰴𐰀  𐰃𐰾𐰏  𐰚𐰇𐰲𐰏  𐰋𐰃𐰼𐰇𐰼𐰢𐰤  𐱅𐰃𐰼  𐰼𐰢𐰾  𐰨𐰀  𐱅𐰃𐰯  𐱃𐰉𐰍𐰲  𐰴𐰍𐰣𐰴𐰀  𐰖𐰍𐰃  𐰉𐰆𐰞𐰢𐰾  𐰖𐰍𐰃  𐰉𐰆𐰞𐰯  𐰃𐱅𐰤𐰇  𐰖𐰺𐱃𐰆𐰣𐰆  𐰆𐰢𐰑𐰸  𐰖𐰣  𐰃𐰲𐰚𐰢𐰾  𐰉𐰆𐰨𐰀  𐰃𐰾𐰏  𐰚𐰇𐰲𐰏  𐰋𐰃𐰼𐱅𐰜𐰏𐰼𐰇  𐰽𐰴𐰣𐰢𐱃𐰃  𐱅𐰇𐰼𐰜  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰇𐰠𐰇𐰼𐰘𐰃𐰤  𐰆𐰺𐰍𐰽𐰺𐱃𐰖𐰃𐰤  𐱅𐰃𐰼  𐰼𐰢𐰾  𐰖𐰆𐰴𐰑𐰆  𐰉𐰺𐰃𐰺  𐰼𐰢𐰾  𐰇𐰔𐰀

Kaganlıg  Bodun  Ertim  Kaganım  Kanı  NE  Kaganka  İşig  Küçüg  Berürmen  TİR  Ermiş  Ança  TİP  Tabgaç  Kaganka  Yagı  Bolmış  Yagı  Bolup  İtinü  Yaratunu  Umaduk  Yana  İçikmiş  BUNÇA  İşig  Küçüg  Birtükgerü  Sakınmatı  TÜRK  Bodun  Ölüreyin  Urugsıratayın  TİR  Ermiş  Yukadu  Barır  Ermiş  ÜZE

Kağanlı Boylar İdim, Kağanım Hani? Ne Kağana İşi Güçü Veririm Ben? Der İmiş. Anca Deyip Tabgaç Kağanına Yağı Olmuş. Yağı Olup, İtine, Yaratına Madığından Yana İçikmiş. [Tabgaç] Bunca İşi Güçü Verdiğini Sakınmadan Türk Bodunu Öldüreyim, Urugsıratayım Der İmiş. [Türk] Yokolmaya Varır İmiş. Üstte

D10

𐱅𐰇𐰼𐰜  𐱅𐰭𐰼𐰃𐰾𐰃  𐱅𐰇𐰺𐰜  𐰃𐰑𐰸  𐰘𐰃𐰼𐰃  𐰽𐰆𐰉𐰃  𐰨𐰀  𐱅𐰢𐰾  𐱅𐰇𐰼𐰜  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰖𐰆𐰸  𐰉𐰆𐰞𐰢𐰔𐰆𐰣  𐱅𐰃𐰘𐰤  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰉𐰆𐰞𐰲𐰆𐰣  𐱅𐰃𐰘𐰤  𐰴𐰭𐰢  𐰃𐰠𐱅𐰼𐰾  𐰴𐰍𐰣𐰍  𐰇𐰏𐰢  𐰃𐰠𐰋𐰃𐰠𐰏𐰀  𐰴𐱃𐰆𐰣𐰍  𐱅𐰭𐰼𐰃  𐱅𐰇𐰯𐰾𐰃𐰦𐰀  𐱃𐰆𐱃𐰯  𐰘𐰇𐰏𐰼𐰇  𐰚𐰇𐱅𐰇𐰼𐰢𐰾  𐰼𐰨  𐰴𐰭𐰢  𐰴𐰍𐰣  𐰘𐰃𐱅𐰃𐰘𐰏𐰼𐰢𐰃  𐰼𐰤  𐱃𐱁𐰚𐰢𐰾  𐱃𐱁𐰺𐰀  𐰖𐰆𐰺𐰖𐰆𐰺  𐱅𐰃𐰘𐰤  𐰚𐰇  𐰾𐰓𐰯  𐰉𐰞𐰶𐰑𐰴𐰃  𐱃𐰍𐰶𐰢𐰾  𐱃𐰍𐰑𐰴𐰃

TÜRK  Teŋrisi  TÜRK  IDUK  YİRİ  SUBI  Ança  İtmiş  TÜRK  Bodun  YOK  Bolmazun  Tiyin  Bodun  BOLÇUN  Tiyin  Kaŋım  İlteriş  Kaganıg  Ögüm  İLBİLGE  Katunıg  Teŋri  Töpüsinde  Tutup  Yügerü  Kötürmiş  Erinç  Kaŋım  Kagan  Yitiyigirmi  Erin  Taşıkmış  Taşra  Yoruyor  Tiyin  KÜ  Eşidip  Balıkdakı  Tagıkmış  Tagdakı

Türk Tanrısı, Türk Iduk Yeri, Suyu, Anca [Düzen] Etmiş. Türk Bodunu Yok Olmasın Diye, Boylar Olsun Diye, Kangım İlteriş Kağanı, Öğüm İlbilge Kadını Tanrı [Göğün] Tepesinde Tutup Yukarı Götürmüş Erinç. Kangım Kağan Yediyirmi Erini Taşıkmış. Dışarı Yürüyor Diye Kü İşitip Balıkdakı Takınmış, Dağdakı

D11

𐰃𐰤𐰢𐰾  𐱅𐰃𐰼𐰠𐰯  𐰘𐱅𐰢𐰾  𐰼  𐰉𐰆𐰞𐰢𐰾  𐱅𐰭𐰼𐰃  𐰜𐰇𐰲  𐰋𐰃𐰼𐱅𐰜  𐰇𐰲𐰤  𐰴𐰭𐰢  𐰴𐰍𐰣  𐰾𐰇𐰾𐰃  𐰋𐰇𐰼𐰃  𐱅𐰏  𐰼𐰢𐰾  𐰖𐰍𐰃𐰾𐰃  𐰸𐰆𐰪  𐱅𐰏  𐰼𐰢𐰾  𐰃𐰠𐰏𐰼𐰇  𐰸𐰆𐰺𐰍𐰺𐰆  𐰾𐰇𐰠𐰯  𐱅𐰃𐰼𐰢𐱁  𐰴𐰆𐰉𐰺𐱃𐰢𐱁  𐰴𐰢𐰍𐰃  𐰘𐱅𐰃𐰘𐰔  𐰼  𐰉𐰆𐰞𐰢𐰾  𐰘𐱅𐰃𐰘𐰔  𐰼  𐰉𐰆𐰞𐰯  𐰠𐰾𐰼𐰢𐰾  𐰚𐰍𐰣𐰽𐰺𐰢𐰾  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰍  𐰚𐰇𐰭𐰓𐰢𐰾  𐰸𐰆𐰞𐰑𐰢𐰾  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰍  𐱅𐰇𐰼𐰜  𐱅𐰇𐰼𐰇𐰾𐰇𐰤  𐰃𐰲𐰍𐰣𐰢𐰾

İnmiş  Tirilip  Yetmiş  Er  Bolmış  Teŋri  KÜÇ  BİRTÜK  Üçin  Kaŋım  Kagan  SÜSİ  BÖRİ  Teg  Ermiş  Yagısı  KOYN  Teg  Ermiş  İlgerü  Kurıgaru  Sülep  Tirmiş  Kubratmış  Kamagı  Yetiyüz  Er  Bolmış  Yetiyüz  Er  Bolıp  İlsiremiş  Kagansıramış  Bodunıg  Küŋedmiş  Kuladmış  Bodunıg  TÜRK  TÖRÜSÜN  Içgınmış

İnmiş. Dirilip Yetmiş Er Olmuş. Tanrı Güç Verdiği İçin, Kangım Kağanın Sü’si Börü Dek İmiş, Yağısı Koyun Dek İmiş. İleri Geri Süleyip Derlemiş Kubratmış Kamağı Yediyüz Er Olmuş. Yediyüz Er Olup İlsiremiş Kağansıramış Bodunu, Küng Edilmiş Kul Edilmiş Bodunu, Türk Töresi’ni Içgınmış

D12

𐰉𐰆𐰑𐰣𐰍  𐰲𐰇𐰢  𐰯𐰀𐰢  𐱅𐰇𐰼𐰇𐰾𐰃𐰨𐰀  𐰖𐰺𐱃𐰢𐰾  𐰉𐰆𐱁𐰍𐰆𐰺𐰢𐰾  𐱅𐰇𐰠𐰃𐰾  𐱃𐰺𐰑𐰆𐱁  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰍  𐰦𐰀  𐱅𐰢𐰾  𐰖𐰉𐰍𐰆𐰍  𐱁𐰑𐰍  𐰦𐰀  𐰋𐰼𐰢𐰾  𐰋𐰼𐰘𐰀  𐱃𐰉𐰍𐰲  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰖𐰍𐰃  𐰼𐰢𐰾  𐰘𐰃𐰺𐰖𐰀  𐰉𐰔  𐰴𐰍𐰣  𐱃𐰸𐰆𐰔𐰆𐰍𐰔  𐰉𐰆𐰑𐰆𐰣  𐰖𐰍𐰃  𐰼𐰢𐰾  𐰶𐰃𐰺𐰴𐰔  𐰸𐰆𐰺𐰃𐰴𐰣  𐰆𐱃𐰔𐱃𐱃𐰺  𐰶𐰃𐱃𐰪  𐱃𐱃𐰉𐰃  𐰸𐰆𐰯  𐰖𐰍𐰃  𐰼𐰢𐰾  𐰴𐰭𐰢  𐰶𐰃𐰺𐰴  𐰺𐱃𐰸𐰃

Bodunıg  Eçüm  Apam  TÖRÜSİNÇE  Yaratmış  Boşgurmış  TÖLİS  Tarduş  Bodunıg  Anda  İtmiş  Yabgug  Şadıg  Anda  Birmiş  Biriye  Tabgaç  Bodun  Yagı  Ermiş  Yırıya  Baz  Kagan  Tokuzoguz  BODUN  Yagı  Ermiş  Kırkız  Kurıkan  Otuztatar  Kıtayn  Tatabı  KOP  Yagı  Ermiş  Kaŋım  Kagan  BUNÇA—-  KIRK  Artukı

Bodunu, Eçüm, Apam, Töresince Yaratmış, Boşgurmuş. Tölis Tarduş Bodunu Anda [Düzen] Etmiş. Yabguyu, Şadı, Anda [Görev] Vermiş. Beride Tabgaç Bodunu Yağı İmiş, Yırıda Baz Kağan, Dokuz Oğuz Bodunu Yağı İmiş. Kırgız, Kurıkan, Otuz Tatar, Kıtay, Tatabı, Hep Yağı İmiş. Kangım Kağan Bunca—- Kırk Artı

D13

𐰘𐱅𐰃  𐰖𐰆𐰞𐰃  𐰾𐰇𐰠𐰢𐰾  𐰘𐰏𐰼𐰢𐰃  𐰾𐰇𐰭𐰾  𐰾𐰇𐰭𐰾𐰢𐰾  𐱅𐰭𐰼𐰃  𐰖𐰺𐰞𐰴𐰑𐰸  𐰇𐰲𐰇𐰢  𐰃𐰠𐰠𐰏𐰏  𐰠𐰾𐰼𐱅𐰢𐰾  𐰴𐰍𐰣𐰞𐰍𐰍  𐰴𐰍𐰣𐰽𐰺𐱃𐰢𐰾  𐰖𐰍𐰃𐰍  𐰉𐰔  𐰚𐰃𐰠𐰢𐰾  𐱅𐰃𐰔𐰠𐰏𐰏  𐰾𐰇𐰚𐰇𐰼𐰢𐰾  𐰉𐱁𐰞𐰍𐰍  𐰘𐰇𐰚𐰦𐰇𐰼𐰢𐰾  𐰴𐰭𐰢  𐰴𐰍𐰣  𐰨𐰀  𐰃𐰠𐰏  𐱅𐰇𐰼𐰇𐰏  𐰴𐰔𐰍𐰣𐰯  𐰆𐰲𐰀  𐰉𐰺𐰢𐰾  𐰴𐰭𐰢  𐰴𐰍𐰣𐰴𐰀  𐰉𐱁𐰞𐰖𐰆  𐰉𐰔  𐰴𐰍𐰣𐰍  𐰉𐰞𐰉𐰞  𐱅𐰃𐰚𐰢𐰾  𐰴𐰭𐰢

Yeti  YOLI  Sülemiş  Yigirmi  Süŋüş  Süŋüşmiş  Teŋri  Yarlıkaduk  ÜÇÜN  İlligig  İlsiretmiş  Kaganlıgıg  Kagansıratmış  Yagıg  Baz  Kılmış  Tizligig  Sökürmiş  Başlıgıg  Yükündürmiş  Kaŋım  Kagan  Ança  İlig  TÖRÜG  Kazganıp  UÇA  Barmış  Kaŋım  Kaganka  Başlayu  Baz  Kaganıg  Balbal  Tikmiş  Kaŋım

Yedi Yolu Sülemiş, Yirmi Süngüş Süngüşmüş. Tanrı Yarlıkadığı İçin İlliyi İlsiretmiş, Kağanlıyı Kağansıratmış. Yağıyı Baz Kılmış. Dizliyi Çöktürmüş, Başlıyı Yükündürmüş. Kangım Kağan Anca İli Töreyi Kazanıp Uça Varmış. Kangım Kağanın Başına Baz Kağanı Balbal Dikmiş. Kangım

D14

𐰴𐰍𐰣  𐰆𐰲𐰑𐰸𐰑𐰀  𐰇𐰔𐰢  𐰾𐰚𐰃𐰔  𐰖𐱁𐰑𐰀  𐰴𐰞𐱃𐰢  𐰆𐰞  𐱅𐰇𐰼𐰇𐰓𐰀  𐰇𐰔𐰀  𐰲𐰃𐰢  𐰴𐰍𐰣  𐰆𐰞𐰺𐱃𐰃  𐰆𐰞𐰺𐰯𐰣  𐱅𐰇𐰼𐰜  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰍  𐰘𐰃𐰲𐰀  𐰃𐱅𐰓𐰃  𐰃𐰏𐱅𐰃  𐰲𐰃𐰍𐰪𐰍  𐰉𐰖  𐰶𐰡𐰃  𐰔𐰃𐰍  𐰜𐰇𐱁  𐰶𐰡𐰃  𐰲𐰃𐰢  𐰴𐰍𐰣  𐰆𐰞𐰺𐱃𐰸𐰑𐰀  𐰇𐰔𐰢  𐱅𐰃𐰏𐰤  𐰚𐰼—-  𐰃𐰘—-  𐱅𐰭𐰼𐰃  𐰖𐰺𐰞𐰴𐰑𐰸  𐰇𐰲𐰇𐰢

Kagan  UÇDUKDA  Özüm  Sekiz  Yaşda  Kaltım  OL  TÖRÜDE  ÜZE  Eçim  Kagan  Olurtı  Olurıpan  TÜRK  Bodunıg  YİÇE  İTDİ  İgiti  Çıganyıg  Bay  KILDI  Azıg  ÖKÜŞ  KILDI  Eçim  Kagan  Olurtukda  Özüm  Tigin  Erk—-  İY—-  Teŋri  Yarlıkaduk  ÜÇÜN

Kağan Uçtuğunda Öz’üm Sekiz Yaşında Kaldım. O Töre Üzerine Eçüm Kağan Oturdu. Oturupda Türk Bodunu Yine [Düzen] Etdi, Yedirdi, Çığanyı Bay Kıldı. Azı Öküş Kıldı. Eçüm Kağan Oturduğunda Öz’üm Tigin Erk—- İy—- Tanrı Yarlıkadığı İçin

D15

𐱅𐰇𐰼𐱅𐰘𐰏𐰼𐰢𐰃  𐰖𐱁𐰃𐰢𐰴𐰀  𐱃𐰺𐰑𐰆𐱁  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰇𐰔𐰀  𐱁𐰑  𐰆𐰞𐰺𐱃𐰢  𐰲𐰃𐰢  𐰴𐰍𐰣  𐰋𐰃𐰼𐰠𐰀  𐰃𐰠𐰏𐰼𐰇  𐰖𐱁𐰞  𐰇𐰏𐰔  𐱁𐰦𐰆𐰭  𐰖𐰔𐰃𐰴𐰀  𐱅𐰏𐰃  𐰾𐰇𐰠𐰓𐰢𐰔  𐰸𐰆𐰺𐰍𐰺𐰆  𐱅𐰢𐰼  𐰴𐰯𐰍𐰴𐰀  𐱅𐰏𐰃  𐰾𐰇𐰠𐰓𐰢𐰔  𐰚𐰇𐰏𐰢𐰤  𐱁𐰀  𐰶𐰃𐰺𐰴𐰔  𐰘𐰃𐰼𐰃𐰭𐰀  𐱅𐰏𐰃  𐰾𐰇𐰠𐰓𐰢𐰔  𐰴𐰢𐰍𐰃  𐰋𐰃𐱁𐰆𐱃𐰔  𐰾𐰇𐰠𐰓𐰢𐰔  𐰇𐰲𐰘𐰏𐰼𐰢𐰃  𐰾𐰇𐰭𐱁𐰓𐰢𐰔  𐰃𐰠𐰠𐰏𐰏  𐰃𐰠𐰾𐰼𐱅𐰓𐰢𐰔  𐰴𐰍𐰣𐰞𐰍𐰍  𐰴𐰍𐰣𐰽𐰺𐱃𐰑𐰢𐰔  𐱅𐰃𐰔𐰠𐰏𐰏

Törtyigirmi  Yaşımka  Tarduş  Bodun  ÜZE  Şad  Olurtım  Eçim  Kagan  BİRLE  İlgerü  Yaşıl  Ögüz  Şantuŋ  Yazıka  Tegi  Süledimiz  Kurıgaru  Temir  Kapıgka  Tegi  Süledimiz  Kögmen  Aşa  Kırkız  YİRİŊE  Tegi  Süledimiz  Kamagı  Bişotuz  Süledimiz  Üçyigirmi  Süŋüşdümiz  İlligig  İlsiretdimiz  Kaganlıgıg  Kagansıratdımız  Tizligig

Dört Yirmi Yaşımda Tarduş Bodunu Üzerine Şad Oturdum. Eçüm Kağan İle İleri Yeşil Ögüz Şantung Ovasına Değin Süledik. Geride Demir Kapı’ya Değin Süledik. Kögmeni Aşıp Kırgız Yerine Değin Süledik. Kamağı Beş Otuz [Defa] Süledik. Üç Yirmi [Defa] Süngüşdük. İlliyi İlsirettik , Kağanlıyı Kağansırattık. Dizliyi

D16

𐰾𐰇𐰚𐰼𐱅𐰢𐰔  𐰉𐱁𐰞𐰍𐰍  𐰘𐰜𐰇𐰦𐰼𐱅𐰢𐰔  𐱅𐰇𐰼𐰏𐰾  𐰴𐰍𐰣  𐱅𐰇𐰼𐰜𐰢  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰃𐰢  𐰼𐱅𐰃  𐰋𐰃𐰠𐰢𐰓𐰇𐰚𐰤  𐰇𐰲𐰇𐰤  𐰋𐰃𐰔𐰭𐰀  𐰖𐰭𐰞𐰑𐰸𐰃𐰤  𐰖𐰔𐰃𐰦𐰸𐰃𐰤  𐰇𐰲𐰇𐰤  𐰴𐰍𐰣𐰃  𐰇𐰠𐱅𐰃  𐰉𐰆𐰖𐰺𐰸𐰃  𐰋𐰏𐰠𐰼𐰃  𐰘𐰢𐰀  𐰇𐰠𐱅𐰃  𐰆𐰣  𐰸  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰢𐰏𐰚  𐰚𐰇𐰼𐱅𐰃  𐰲𐰇𐰢𐰔  𐰯𐰀𐰢𐰔  𐱃𐰆𐱃𐰢𐰾  𐰘𐰃𐰼  𐰽𐰆𐰉  𐰃𐰓𐰾𐰔  𐰴𐰞𐰢𐰔𐰆𐰣  𐱅𐰃𐰘𐰤  𐰔  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰍  𐰃𐱅𐰯  𐰖𐰺𐱃𐰯  —-  𐰉𐰺𐰽  𐰋𐰏

Sökürtümiz  Başlıgıg  Yükündürtümiz  Türgiş  Kagan  Türüküm  Bodunım  Erti  Bilmedükin  ÜÇÜN  Biziŋe  Yaŋıldukın  Yazındukın  ÜÇÜN  Kaganı  ÖLTİ  BUYRUKI  Begleri  Yime  ÖLTİ  ON  OK  Bodun  Emgek  KÖRTİ  Eçümiz  Apamız  Tutmış  YİR  SUB  İdisiz  Kalmazun  Tiyin  Az  Bodunıg  İtip  Yaratıp  —-  Bars  Beg

Çöktürdük, Başlıyı Yükündürdük. Türgiş Kağanı Türk’üm Bodunum İdi. Bilemediği İçin, Bize Yanıldığı, Yazındığı İçin Kağanı Öldü. Buyruğu, Beğleri Yine Öldü. On Ok Bodunu Emek Gördü. Eçümüzün Apamızın Tutmuş [Olduğu] Yer Su Issız Kalmasın Diye Az Bodunu Eğitip, Yaratıp —- Bars Beğ

D17

𐰼𐱅𐰃  𐰴𐰍𐰣  𐱃𐰍  𐰉𐰆𐰦𐰀  𐰋𐰃𐰔  𐰋𐰃𐰼𐱅𐰢𐰔  𐰾𐰃𐰭𐰠𐰢  𐰸𐰆𐰨𐰖𐰆𐰍  𐰋𐰃𐰼𐱅𐰢𐰔  𐰇𐰔𐰃  𐰖𐰔𐰦𐰃  𐰴𐰍𐰣𐰃  𐰇𐰠𐱅𐰃  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰃  𐰚𐰇𐰭  𐰸𐰆𐰞  𐰉𐰆𐰡𐰃  𐰚𐰇𐰏𐰢𐰤  𐰘𐰃𐰼  𐰽𐰆𐰉  𐰃𐰓𐰾𐰔  𐰴𐰞𐰢𐰔𐰆𐰣  𐱅𐰃𐰘𐰤  𐰔  𐰴𐰃𐰺𐰴𐰔  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰍  𐰃𐱅𐰯  𐰃𐱅𐰯  𐰖𐰺𐱃𐰯  𐰚𐰠𐱅𐰢𐰔  𐰾𐰇𐰭𐱁𐰓𐰢𐰔  —-  𐰃𐰠𐰃𐰤  𐰖𐰣𐰀  𐰋𐰃𐰼𐱅𐰢𐰔  𐰠𐰏𐰼𐰇  𐰴𐰑𐰺𐰴𐰣  𐰘𐱁𐰍  𐱁𐰀  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰍  𐰨𐰀  𐰸𐰆𐰦𐰆𐰺𐱃𐰢𐰔  𐰨𐰀  𐰃𐱅𐰓𐰢𐰔  𐰸𐰆𐰺𐰍𐰺𐰆

Erti  Kagan  Atıg  BUNDA  BİZ  Birtimiz  Siŋilim  Konçuyug  Birtimiz  ÖZİ  Yazındı  Kaganı  ÖLTİ  Bodunı  KÜŊ  KUL  BOLDI  Kögmen  YİR  SUB  İdisiz  Kalmazun  Tiyin  Az  Kırkız  Bodunıg  İtip  İtip  Yaratıp  Keltimiz  Süŋüşdümüz  —-  İLİN  Yana  Birtimiz  İlgerü  Kadırkan  Yışıg  Aşa  Bodunıg  Ança  Kondurtumız  Ança  İtdimiz  Kurıgaru

İdi. Kağan Adını Bundan Biz Verdik. Singilim Konçuyu Verdik. Özü Yazındı, Kağanı Öldü. Bodunu Küng, Kul Oldu. Kögmen Yeri, Suyu Issız Kalmasın Diye Az Kırgız Bodunu Eğitip, Eğitip, Yaratıp Geldik. Süngüşdük. —- İlini Yana Verdik. İleri Kadırkan Yış’ı Aşıp Bodunu Anca Kondurduk, Anca Eğittik. Geride

D18

𐰚𐰭𐰇  𐱃𐰺𐰉𐰣𐰴𐰀  𐱅𐰏𐰃  𐱅𐰇𐰼𐰜  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰍  𐰨𐰀  𐰸𐰆𐰦𐰺𐱃𐰢𐰔  𐰨𐰀  𐱅𐰓𐰢𐰔  𐰆𐰞  𐰇𐰓𐰚𐰀  𐰸𐰆𐰞  𐰸𐰆𐰞𐰞𐰍  𐰚𐰇𐰭  𐰚𐰇𐰭𐰠𐰍  𐰉𐰆𐰞𐰢𐰾  𐰼𐱅𐰃  𐰃𐰤𐰃𐰾𐰃  𐰲𐰃𐰾𐰃𐰤  𐰋𐰃𐰠𐰢𐰔  𐰼𐱅𐰃  𐰆𐰍𐰞𐰃  𐰴𐰭𐰃𐰤  𐰋𐰃𐰠𐰢𐰔  𐰼𐱅𐰃  𐰨𐰀  𐰴𐰔𐰍𐰣𐰢𐰾  𐰨𐰀  𐰃𐱅𐰢𐰾  𐰠𐰢𐰔  𐱅𐰇𐰼𐰇𐰢𐰔  𐰼𐱅𐰃  𐱅𐰇𐰼𐰜  𐰆𐰍𐰔  𐰋𐰏𐰠𐰼𐰃  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰾𐰓  𐰇𐰔𐰀  𐱅𐰭𐰼𐰃  𐰉𐰽𐰢𐰽𐰺  𐰽𐰺𐰀  𐰘𐰃𐰼  𐱅𐰠𐰤𐰢𐰾𐰼

Keŋü  Tarbanka  Tegi  TÜRK  Bodunıg  Ança  Kondurtumız  Ança  İtdimiz  OL  ÖDKE  KUL  Kullug  KÜŊ  Küŋlig  Bolmış  Erti  İNİSİ  Eçisin  Bilmez  Erti  OGLI  Kaŋın  Bilmez  Erti  Ança  Kazganmış  Ança  İtmiş  İlimiz  Törümiz  Erti  TÜRK  Oguz  Begleri  Bodun  Eşid  ÜZE  Teŋri  Basmasar  Asra  YİR  Telinmeser

Kengü Tarman’a Değin Türk Bodunu Anca Kondurduk, Anca [Düzen] Etdik. O Ödde Kul Kullu, Küng Künglü Olmuş İdi. İnisi Eçisini Bilmez İdi, Oğlu Kangını Bilmez İdi, Anca Kazanılmış, Anca Edilmiş İlimiz, Töremiz [Var] İdi. Türk Oğuz Beğleri, Bodunu, İşit  Üstte Tanrı Basmasa, Altta Yer Delinmese,

D19

𐱅𐰇𐰼𐰜  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰠𐰭𐰤  𐱅𐰇𐰼𐰇𐰭𐰤  𐰚𐰢  𐰺𐱃𐱃𐰃  𐰆𐰑𐰀𐰲𐰃  𐰼𐱅𐰃  𐱅𐰇𐰼𐰜  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰼𐱅𐰤  𐰇𐰚𐰇𐰤  𐰚𐰇𐰼𐰏𐰇𐰭𐰤  𐰇𐰲𐰇𐰤  𐰃𐰏𐰓𐰢𐰾  𐰋𐰃𐰠𐰏𐰀  𐰴𐰍𐰣𐰭𐰀  𐰼𐰢𐰾  𐰉𐰺𐰢𐰾  𐰓𐰏𐰇  𐰠𐰭𐰀  𐰚𐰦𐰇  𐰖𐰭𐰡𐰍  𐰖𐰉𐰞𐰴  𐰚𐰃𐰏𐰇𐰼𐱅𐰏  𐰖𐰺𐰴𐰞𐰍  𐰴𐰦𐰣  𐰚𐰠𐰯  𐰖𐰪𐰀  𐰠𐱅𐰓𐰃  𐰾𐰇𐰭𐰏𐰠𐰏  𐰴𐰦𐰣  𐰚𐰠𐰯𐰤  𐰾𐰇𐰼𐰀  𐰠𐱅𐰓𐰃  𐰃𐰑𐰸  𐰇𐱅𐰜𐰤  𐰖𐰃𐱁  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰉𐰺𐰑𐰍  𐰃𐰠𐰏𐰼𐰇  𐰉𐰺𐰃𐰍𐰢𐰀  𐰉𐰺𐰑𐰍  𐰸𐰆𐰴𐰃𐰍𐰺𐰆

TÜRK  Bodun  İliŋin  Törüŋin  Kim  Artatı  UDAÇI  Erti  TÜRK  Bodun  Ertin  ÖKÜN  Küregüŋin  ÜÇÜN  İgidmiş  BİLGE  Kaganıŋa  Ermiş  Barmış  Edgü  İliŋe  Kentü  Yaŋıldıg  Yablak  Kigürtüg  Yaraklıg  Kandın  Kelip  Yanya  İltdi  Süŋüglüg  Kandın  Kelipen  SÜRE  İltdi  IDUK  Ötüken  YIŞ  Bodun  Bardıg  İlgerü  Barıgma  Bardıg  Kurıgaru

Türk Bodunu, İlini, Töreni Kim Artatıp Uyacak İdi? Türk Bodunu, İdin Ökün. Gürlüğün İçin. Yedirmiş Bilge Kağanına, Ermiş, Varmış İyi İline Kendin Yanıldın, Yavlak[Lık] Ettin. Yaraklı Nereden Gelip Yanya İtdi? Süngülü Nereden Gelip [Seni] Sürüp İtti? Kutlu Ötüken Yış’ın Bodunu, Vardı. İleri Varan Vardı, Geri

D20

𐰉𐰺𐰃𐰍𐰢𐰀  𐰉𐰺𐰑𐰍  𐰉𐰺𐰑𐰸  𐰘𐰃𐰼𐰓𐰀  𐰓𐰏𐰇𐰏  𐰆𐰞  𐰼𐰨  𐰴𐰣𐰍  𐰇𐰏𐰔𐰲𐰀  𐰘𐰇𐰏𐰼𐱅𐰃  𐰾𐰇𐰭𐰜𐰇𐰭  𐱃𐰍𐰲𐰀  𐰖𐱃𐰑𐰃  𐰋𐰏𐰠𐰚  𐰆𐰺𐰃  𐰆𐰍𐰞𐰭𐰤  𐰸𐰆𐰞  𐰶𐰃𐰡𐰍  𐰾𐰠𐰚  𐰴𐰃𐰔  𐰆𐰍𐰞𐰭𐰤  𐰚𐰇𐰭  𐰶𐰃𐰡𐰍  𐰆𐰞  𐰋𐰃𐰠𐰢𐰓𐰜𐰇𐰏𐰤  𐰇𐰲𐰇𐰤  𐰖𐰉𐰞𐰴𐰃𐰭𐰣  𐰇𐰲𐰇𐰤  𐰲𐰃𐰢  𐰴𐰍𐰣  𐰆𐰲𐰀  𐰉𐰺𐰑𐰃  𐰉𐱁𐰞𐰖𐰆  𐰶𐰃𐰺𐰴𐰔  𐰴𐰍𐰣𐰍  𐰉𐰞𐰉𐰞  𐱅𐰃𐰚𐰓𐰢  𐱅𐰇𐰼𐰜  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐱃𐰃  𐰚𐰇𐰾𐰃  𐰖𐰸  𐰉𐰆𐰞𐰢𐰔𐰆𐰤  𐱅𐰃𐰘𐰤  𐰴𐰭𐰢  𐰴𐰍𐰣𐰍

Barıgma  Bardıg  Barduk  YİRDE  Edgüg  OL  Erinç  Kanın  Ögüzçe  Yügürti  SÜŊÜKÜŊ  Tagça  Yatdı  Beglik  URI  Ogluŋun  KUL  KILDIG  İşilik  KIZ  Ogluŋun  KÜŊ  KILDIG  OL  Bilmedükügin  ÜÇÜN  Yablakıŋın  ÜÇÜN  Eçim  Kagan  UÇA  Bardı  Başlayu  Kırkız  Kaganıg  Balbal  Tikdim  TÜRK  Bodun  Atı  KÜSİ  YOK  Bolmazun  Tiyin  Kaŋım  Kaganıg

Varan Vardı. Vardığın Yerde İyi[Ce] O Erinç, Kanın Özügçe Yüğürdü, Süngün Dağca Yatdı. Beğlik Urı Oğlunu Kul Kıldı[Lar]. İşilik Kız Oğlunu Küng Kıldı[Lar]. O Bilmediğin İçin, Yavlaklığın İçin Eçüm Kağan Uça Vardı. Başına Kırkız Kağanını Balbal Diktim. Türk Bodunun Adı Sanı Yok Olmasın Diye Kangım Kağanı,

D21

𐰇𐰏𐰢  𐰴𐱃𐰆𐰣𐰍  𐰚𐰇𐱅𐰼𐰏𐰢𐰀  𐱅𐰭𐰼𐰃  𐰃𐰠  𐰋𐰃𐰼𐰏𐰢𐰀  𐱅𐰭𐰼𐰃  𐱅𐰇𐰼𐰜  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐱃𐰃  𐰚𐰇𐰾𐰃  𐰖𐰸  𐰉𐰆𐰞𐰢𐰔𐰆𐰤  𐱅𐰃𐰘𐰤  𐰇𐰔𐰢𐰤  𐰆𐰞  𐱅𐰭𐰼𐰃  𐰴𐰍𐰣  𐰆𐰞𐰺𐱃𐰑𐰃  𐰼𐰨  𐰤𐰭  𐰘𐰃𐰞𐰾𐰍  𐰉𐰆𐰑𐰦𐰀  𐰆𐰞𐰺𐰢𐰑𐰢  𐰃𐰲𐰼𐰀  𐱁𐰽𐰔  𐱃𐱁𐰺𐰀  𐱃𐰆𐰣𐰽𐰔  𐰖𐰉𐰔  𐰖𐰉𐰞𐰴  𐰉𐰆𐰑𐰦𐰀  𐰇𐰔𐰀  𐰆𐰞𐰺𐱃𐰢  𐰃𐰤𐰢  𐰚𐰇𐰠𐱅𐰃𐰏𐰤  𐰚𐰃  𐱁𐰑  𐰃𐰤𐰢  𐰚𐰇𐰠𐱅𐰃𐰏𐰤  𐰋𐰃𐰼𐰠𐰀  𐰾𐰇𐰔𐰠𐱁𐰓𐰢𐰔  𐰴𐰭𐰢𐰔

Ögüm  Katunug  Kötürügme  Teŋri  İL  Birigme  Teŋri  TÜRK  Bodun  Atı  KÜSİ  YOK  Bolmazun  Tiyin  Özümün  OL  Teŋri  Kagan  Olurtdı  Erinç  Neŋ  Yılsıg  Bodunda  Olurmadım  İÇRE  Aşsız  Taşra  Tonsuz  Yabız  Yablak  Bodunda  ÜZE  Olurtum  İnim  Költigin  İki  Şad  İnim  Költigin  BİRLE  Sözleşdimiz  Kaŋımız

Öğüm Kadını [Göğe] Götüren Tanrı, İl Veren Tanrı, Türk Bodunun Adı, Kü’si Yok Olmasın Diye, Özümü O Tanrı Kağan Oturttu Erinç. Ne[Ce] Yılsı Boylarda Oturmadım. İçi Aşsız Dışı Donsuz, Yavuz, Yavlak Bodunun Üzerine Oturdum. İnim Kültiğin, İki Şad İnim Kültiğin İle Sözleşdik. Kangımızın,

D22

𐰲𐰢𐰔  𐰴𐰔𐰍𐰣𐰢𐰾  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐱃𐰃  𐰚𐰇𐰾𐰃  𐰖𐰸  𐰉𐰆𐰞𐰢𐰔𐰆𐰤  𐱅𐰃𐰘𐰤  𐱅𐰇𐰼𐰜  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰇𐰲𐰇𐰤  𐱅𐰇𐰤  𐰆𐰑𐰢𐰑𐰢  𐰚𐰇𐰤𐱅𐰔  𐰆𐰞𐰺𐰢𐰑𐰢  𐰃𐰤𐰢  𐰚𐰇𐰠𐱅𐰃𐰏𐰤  𐰋𐰃𐰼𐰠𐰀  𐰚𐰃  𐱁𐰑  𐰋𐰃𐰼𐰠𐰀  𐰇𐰠𐰇  𐰘𐰃𐱅𐰇  𐰴𐰔𐰍𐰦𐰢  𐰨𐰀  𐰴𐰔𐰍𐰣𐰯  𐰋𐰃𐰼𐰚𐰃  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰍  𐰆𐱃  𐰽𐰆𐰉  𐰴𐰃𐰞𐰢𐰑𐰢  𐰢𐰤  𐰇𐰔𐰢  𐰴𐰍𐰣  𐰆𐰞𐰺𐱃𐰸𐰢𐰀  𐰘𐰃𐰼  𐰽𐰖𐰆  𐰉𐰺𐰢𐱁  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰇𐰠𐰇  𐰘𐰃𐱅𐰇  𐰖𐰑𐰍𐰣  𐰖𐰞𐰭𐰣  𐰖𐰣𐰀

Eçimiz  Kazganmış  Bodun  Atı  KÜSİ  YOK  Bolmazun  Tiyin  TÜRK  Bodun  ÜÇÜN  TÜN  Udumadım  Küntüz  Olurmadım  İnim  Költigin  BİRLE  İki  Şad  BİRLE  ÖLÜ  YİTÜ  Kazgandım  Ança  Kazganıp  Biriki  Bodunug  OT  SUB  Kılmadım  Men  Özüm  Kagan  Olurtukuma  YİR  Sayu  Barmış  Bodun  ÖLÜ  YİTÜ  Yadagın  Yalıŋın  Yana

Eçümüzün Kazandığı Bodunun Adı Kü’si Yok Olmasın Diye, Türk Bodunu İçin Tün Uyumadım, Gündüz Oturmadım. İnim Kültiğin İle, İki Şad İle Öle Yite Kazandım. Anca Kazanıp Bütün Bodunu Ateş Su Kılmadım. Ben Öz’üm Kağan Oturduğumda [Her] Yere Sayu Varmış Boylar Öle Yite Yaya Yalın, Yana

D23

𐰚𐰠𐱅𐰃  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰍  𐰃𐰏𐰓𐰘𐰃𐰤  𐱅𐰃𐰘𐰤  𐰘𐰃𐰺𐰍𐰺𐰆  𐰆𐰍𐰔  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐱃𐰯𐰀  𐰃𐰠𐰏𐰼𐰇  𐰶𐰃𐱃𐰪  𐱃𐱃𐰉𐰃  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐱃𐰯𐰀  𐰋𐰃𐰼𐰏𐰼𐰇  𐱃𐰉𐰍𐰲  𐱃𐰯𐰀  𐰚𐰃  𐰘𐰏𐰼𐰢𐰃  𐰾𐰇𐰠𐰓𐰢  𐰾𐰇𐰭𐰾𐰓𐰢  𐰦𐰀  𐰚𐰃𐰾𐰼𐰀  𐱅𐰭𐰼𐰃  𐰖𐰺𐰞𐰴𐰑𐰸  𐰇𐰲𐰇𐰤  𐰸𐰆𐱃𐰢  𐰇𐰠𐰇𐰏𐰢  𐰉𐰺  𐰇𐰲𐰇𐰤  𐰇𐰠𐱅𐰲𐰃  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰍  𐱅𐰃𐰼𐰏𐰼𐰇  𐰃𐰏𐱅𐰢  𐰖𐰞𐰭  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰍  𐱃𐰆𐰣𐰞𐰍  𐰴𐰃𐰡𐰢  𐰲𐰃𐰍𐰪  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰍  𐰉𐰖  𐰴𐰃𐰡𐰢

Kelti  Bodunıg  İgideyin  Tiyin  Yırıgaru  Oguz  Bodun  Tapa  İlgerü  Kıtayn  Tatabı  Bodun  Tapa  Birigerü  Tabgaç  Tapa  İki  Yigirmi  Süledim  Süŋüşdüm  Anda  KİSRE  Teŋri  Yarlıkaduk  ÜÇÜN  Kutum  Ülügüm  Bar  ÜÇÜN  Ölteçi  Bodunug  Tirgürü  İgitim  Yalıŋ  Bodunug  Tonlıg  Kıldım  Çıgayn  Bodunug  Bay  Kıldım

Geldi. Bodunu Yedireyim Diye Yırıya Oğuz Bodunu Tapa İleri Kıtay, Tatabı Bodunu Tapa Beriye Tabgaç Tapa İki Yirmi [Defa] Süledim. Süngüşdüm. Anda Kirse Tanrı Yarlıkadığı İçin, Kutum, Ülüğüm Var [Olduğu] İçin Ölecek Bodunu Tirgürüp Yedirdim. Yalın Bodunu Donlu Kıldım. Yoksul Bodunu Bay Kıldım.

D24

𐰔  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰍  𐰇𐰚𐱁  𐰴𐰃𐰡𐰢  𐰃𐰍𐰺  𐰠𐰠𐰏𐰓𐰀  𐰃𐰍𐰺  𐰴𐰍𐰣𐰞𐰍𐰑𐰀  𐰘𐰃𐰏  𐰴𐰃𐰡𐰢  𐱅𐰇𐰼𐱅  𐰉𐰆𐰞𐰭𐰑𐰴𐰃  𐰴𐰍𐰣𐰞𐰍𐰑𐰀  𐰴𐰆𐰯  𐰉𐰔  𐰴𐰃𐰡𐰢  𐰖𐰍𐰾𐰃𐰔  𐰴𐰃𐰡𐰢  𐰸𐰆𐰯  𐰢𐰭𐰀  𐰚𐰇𐰼𐱅𐰃  𐰘𐱅𐰃  𐰘𐰏𐰼𐰢𐰃  𐰖𐱁𐰢𐰀  𐱃𐰭𐰆𐱃  𐱃𐰯𐰀  𐰾𐰇𐰠𐰓𐰢  𐱃𐰭𐰆𐱃  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰍  𐰉𐰆𐰔𐰑𐰢  𐰆𐰍𐰞𐰃𐰤  𐰖𐰆𐱃𐰔𐰃𐰤  𐰘𐰃𐰞𐰴𐰃𐰾𐰃𐰤  𐰉𐰺𐰢𐰃𐰤  𐰦𐰀  𐰞𐱃𐰢  𐰾𐰚𐰔  𐰘𐰏𐰼𐰢𐰃  𐰖𐱁𐰢𐰀  𐰞𐱃𐰃  𐰲𐰆𐰉  𐰽𐰆𐰍𐰑𐰴

Az  Bodunug  Öküş  Kıltım  Igar  İlligde  Igar  Kaganlıgda  YİG  Kıldım  TÖRT  Buluŋdakı  Kaganlıgda  KOP  Baz  Kıldım  Yagısız  Kıldım  KOP  Maŋa  KÖRTİ  Yiti  Yegirmi  Yaşıma  Taŋut  Tapa  Süledim  Taŋut  Bodunug  Bozdum  OGLIN  Yotuzın  YILKISIN  Barımın  Anda  Altım  Sekiz  Yegirmi  Yaşıma  Altı  ÇUB  Sogdak

Az Bodunu Öküş Kıldım. Iğar İlliden, Iğar Kağanlıdan Yeğ Kıldım. Dört Bolungdakı Kağanlıkları Da Hep Baz Kıldım, [Türkleri] Yağısız Kıldım. Hep Bana Gördü[Ler]. Yedi Yirmi Yaşımda Tangut Tapa Süledim. Tangut Bodunu Bozdum. Oğlunu, Yutuzunu, Yılkısını Varını Anda Aldım. Sekiz Yirmi Yaşımda Altı Çub Soğdak

D25

𐱃𐰯𐰀  𐰾𐰇𐰠𐰓𐰢  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰍  𐰦𐰀  𐰉𐰆𐰔𐰑𐰢  𐱃𐰉𐰍𐰲  𐰆𐰭  𐱃𐰆𐱃𐰸  𐰋𐰾  𐱅𐰇𐰢𐰤  𐰾𐰇  𐰚𐰠𐱅𐰃  𐰃𐰑𐰸  𐰉𐱁𐰑𐰀  𐰾𐰇𐰭𐱁𐰓𐰢  𐰆𐰞  𐰾𐰇𐰏  𐰦𐰀  𐰖𐰆𐰸  𐰴𐰃𐱁𐰑𐰢  𐰘𐰏𐰼𐰢𐰃  𐰖𐱁𐰢𐰀  𐰉𐰽𐰢𐰞  𐰃𐰑𐰸𐱃  𐰆𐰍𐱁𐰢  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐱅𐰼𐰃  𐰺𐰴𐱁  𐰃𐰑𐰢𐰔  𐱅𐰃𐰘𐰤  𐰾𐰇𐰠𐰓𐰢  𐰚—-  —-𐱅  𐰱𐰏𐰼𐱅𐰢  𐰴𐰞𐰭𐰤  𐰋𐰼𐰇  𐰚𐰠𐰇𐰼𐱅𐰢  𐰚𐰃  𐰆𐱃𐰔  𐰖𐱁𐰃𐰢𐰀  𐱃𐰉𐰍𐰲

Tapa  Süledim  Bodunug  Anda  Bozdum  Tabgaç  OŊ  TUTUK  Biş  Tümen  SÜ  Kelti  IDUK  Başda  Süŋüşdüm  OL  SÜG  Anda  YOK  Kıldım  Yigirmi  Yaşıma  Basmıl  Idıkut  Oguşum  Bodun  Erti  Arkış  Idmaz  Tiyin  Süledim  K—-  —-T  İçgertim  Kalıŋın  Birü  Kelürtüm  İki  Otuz  Yaşıma  Tabgaç

Tapa Süledim. Bodunu Anda Bozdum. Tabgaç Ong Paşa Beş Tümen Sü [İle] Geldi. Iduk Baş’da Süngüşdüm. O Sü’yü Anda Yok Kıldım. Yirmi Yaşımda, Basmıl Idıkut Oğuşum Boyum İdi, Arkış İdmez Diye Süledim. —- —- İçgerttim Kalıngını Beri Getirdim. İki Otuz Yaşımda Tabgaç

D26

𐱃𐰯𐰀  𐰾𐰇𐰘𐰓𐰢  𐰲𐰲𐰀  𐰾𐰭𐰇𐰤  𐰾𐰚𐰔  𐱅𐰇𐰢𐰤  𐰾𐰇  𐰋𐰃𐰼𐰠𐰀  𐰾𐰇𐰭𐱁𐰓𐰢  𐰾𐰇𐰾𐰃𐰤  𐰦𐰀  𐰇𐰠𐰼𐱅𐰢  𐰞𐱃𐰃  𐰆𐱃𐰜  𐰖𐱁𐰢𐰀  𐰲𐰃𐰚  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰶𐰃𐰺𐰴𐰔  𐰋𐰃𐰼𐰠𐰀  𐰖𐰍𐰃  𐰉𐰆𐰡𐰃  𐰚𐰢  𐰚𐰲𐰀  𐰲𐰃𐰚  𐱃𐰃𐰀  𐰾𐰇𐰠𐰓𐰢  𐰇𐰼𐰯𐰤𐱅𐰀  𐰾𐰇𐰭𐱁𐰓𐰢  𐰾𐰇𐰾𐰃𐰤  𐰽𐰨𐰑𐰢  𐰔  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰍  𐰞𐱃𐰢  —-𐰠𐰏𐰼𐱅𐰢  𐰘𐱅𐰃  𐰆𐱃𐰔  𐰖𐱁𐰃𐰢𐰀  𐰶𐰃𐰺𐰴𐰔  𐱃𐰯𐰀  𐰾𐰇𐰠𐰓𐰢  𐰾𐰇𐰭𐰏  𐰉𐱃𐰢𐰃

Tapa  Süledim  Çaça  SEŊÜN  Sekiz  Tümen  SÜ  BİRLE  Süŋüşdüm  SÜSİN  Anda  Ölürtüm  Altı  Otuz  Yaşıma  ÇİK  Bodun  Kırkız  BİRLE  Yagı  BOLTI  Kem  Keçe  ÇİK  Tapa  Süledim  Örpente  Süŋüşdüm  SÜSİN  Sançdım  Az  Bodunug  Altım  —-İlgertim  Yiti  Otuz  Yaşıma  Kırkız  Tapa  Süledim  Süŋüg  Batımı

Tapa Süledim. Çaça Sengün Sekiz Tümen Sü İle Süngüşdüm, Süsünü Anda Öldürdüm. Altı Otuz Yaşımda Çik Bodunu Kırgız İle [Birleşip Bize] Yağı Oldu. Kem [Irmağını] Geçip Çik Tapa Süledim. Örpen’de Süngüşdüm, Süsünü Sançtıma Az Bodunu Aldım. —-İlgertdim Yedi Otuz Yaşımda Kırgız Tapa Süledim. Süngü Batımı [Derinlikte]

D27

𐰴𐰺𐰍  𐰾𐰇𐰚𐰯𐰤  𐰚𐰇𐰏𐰢𐰤  𐰘𐰃𐱁𐰍  𐱃𐰆𐰍𐰀  𐰖𐰆𐰺𐰃𐰯  𐰶𐰃𐰺𐰴𐰔  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰍  𐰆𐰑𐰀  𐰉𐰽𐰑𐰢  𐰴𐰍𐰣𐰃𐰤  𐰋𐰃𐰼𐰠𐰀  𐰽𐰆𐰭𐰀  𐰘𐰃𐱁𐰑𐰀  𐰾𐰇𐰭𐱁𐰓𐰢  𐰴𐰍𐰣𐰃𐰤  𐰇𐰠𐰼𐱅𐰢  𐰃𐰠𐰤  𐰦𐰀  𐰞𐱃𐰢  𐰆𐰞  𐰘𐰞𐰴𐰀  𐱅𐰇𐰼𐰏𐰾  𐱃𐰯𐰀  𐰞𐱃𐰆𐰣  𐰘𐰃𐱁𐰍  𐱁𐰀  𐰼𐱅𐰾  𐰇𐰏𐰔𐰏  𐰚𐰲𐰀  𐰖𐰆𐰺𐰃𐰑𐰢  𐱅𐰇𐰼𐰏𐰾  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰍  𐰆𐰑𐰀  𐰉𐰽𐰑𐰢  𐱅𐰇𐰼𐰏𐰾  𐰴𐰍𐰣  𐰾𐰇𐰾𐰃  𐰆𐱃𐰲𐰀  𐰉𐰆𐰺𐰲𐰀  𐰚𐰠𐱅𐰃

Karıg  Söküpen  Kögmen  Yışıg  TOGA  YORIP  Kırkız  Bodunug  UDA  Basdım  Kaganın  BİRLE  SOŊA  YIŞDA  Süŋüşdüm  Kaganın  Ölürtüm  İlin  Anda  Altım  LO  Yılka  Türgiş  Tapa  Altun  Yışıg  Aşa  İrtiş  Ögüzüg  Keçe  Yorıdım  Türgiş  Bodunug  UDA  Basdım  Türgiş  Kagan  SÜSİ  OTÇA  BORÇA  Kelti

Karı Söküp, Kögmen Yış’ı Doğa Yörüyüp Kırgız Bodunu Uykuda Bastım. Kağanı İle Songa Yış’da Süngüşdüm, Kağanını Öldürdüm, İlini Anda Aldım. O Yılda Türgiş Tapa Altun Yış’ı Aşıp, İrtiş Öğüzünü Geçip Yürüdüm. Türgiş Bodunu Uykuda Bastım. Türgiş Kağanının Sü’si Ateşce, Boraca [Üstümüze] Geldi.

D28

𐰉𐰆𐰞𐰲𐰆𐰑𐰀  𐰾𐰇𐰭𐱁𐰓𐰢𐰔  𐰴𐰍𐰣𐰃𐰤  𐰖𐰉𐰍𐰆𐰾𐰃𐰤  𐱁𐰑𐰃𐰤  𐰦𐰀  𐰇𐰠𐰼𐱅𐰢  𐰃𐰠𐰤  𐰦𐰀  𐰞𐱃𐰢  𐰆𐱃𐰔  𐰖𐱁𐰢𐰀  𐰋𐰾  𐰉𐰞𐰶  𐱃𐰯𐰀  𐰾𐰇𐰠𐰓𐰢  𐰞𐱃𐰃  𐰖𐰆𐰞𐰃  𐰾𐰇𐰭𐱁𐰓𐰢  —-  𐰾𐰇𐰾𐰃𐰤  𐰸𐰆𐰯  𐰇𐰠𐰼𐱅𐰢  𐰋𐰾  𐰉𐰞𐰶  𐰃𐰲𐰼𐰚𐰃𐰤𐰀  𐰚𐰃𐱁𐰃𐱅𐰃𐰤  —-𐰜  𐰖𐰆𐰸  𐰇𐰲𐰤  𐰚𐰃𐰾𐰃  𐰉𐰞𐰶𐰑𐰀  𐰢𐰀𐰭𐰀  𐰆𐰴𐰍𐰞𐰃  𐰚𐰠𐱅𐰃  𐰋𐰾  𐰉𐰞𐰶  𐰣𐰃  𐰇𐰲𐰤  𐰆𐰔𐰑𐰃  𐰆𐱃𐰔  𐰺𐱃𐰸𐰃

BOLÇUDA  Süŋüşdümüz  Kaganın  Yabgusın  Şadın  Anda  Ölürtüm  İlin  Anda  Altım  Otuz  Yaşıma  Biş  Balık  Tapa  Süledim  Altı  YOLI  Süŋüşdüm  —-  Süsin  KOP  Ölürtüm  Biş  Balık  İçrekine  KİŞİTİN  —-ÜK  YOK  Üçün  KİŞİ  Balıkda  MAŊA  Okıglı  Kelti  Biş  Balık  Anı  Üçün  OZDI  Otuz  Artukı

Bolçu’da Süngüşdük. Kağanını, Yabgusunu, Şadını, Anda Öldürdüm. İlini Anda Aldım. Otuz Yaşımda Beş Balık Tapa Süledim. Altı Yol Süngüşdüm. —-Sü’sünü Hep Öldürdüm. Beş Balık İçinde [Çok] Kişi —- Yok [Olacağı] İçin, Kişi[Ler] Balıkdan Bana Akıla Geldi. Beş Balık Onun İçin Kurtuldu. Otuz Artı

D29

𐰋𐰃𐰼  𐰖𐱁𐰢𐰀  𐰴𐰺𐰞𐰸  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰉𐰆𐰍𐰽𐰔  𐰼𐰇𐰼  𐰉𐰺𐰆𐰺  𐰼𐰚𐰠𐰃  𐰖𐰍𐰃  𐰉𐰆𐰡𐰃  𐱃𐰢𐰍  𐰃𐰑𐰸  𐰉𐱁𐰑𐰀  𐰾𐰇𐰭𐱁𐰓𐰢  𐰴𐰺𐰞𐰸  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰍  𐰇𐰠𐰼𐱅𐰢  𐰦𐰀  𐰞𐱃𐰢  —-𐰑𐰢  𐰉𐰽𐰢𐰞  𐰴𐰺𐰀  —-𐰓𐰇𐰓—-  𐰴𐰺𐰞𐰸  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐱅𐰃𐰼𐰠𐰯  𐰚𐰠𐱅𐰃  𐰽𐰨𐱃𐰢  𐰇𐰠𐰼𐱅𐰢  𐱃𐰸𐰆𐰔  𐰆𐰍𐰔  𐰢𐰤𐰤  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰢  𐰼𐱅𐰃  𐱅𐰭𐰼𐰃  𐰘𐰼  𐰉𐰆𐰞𐰍𐰴𐰃𐰤  𐰇𐰲𐰤  𐰇𐰓𐰃𐰭𐰀  —-

BİR  YAŞIMA  KARLUK  Bodun  BUŊSUZ  ERÜR  BARUR  ERKLİ  YAGI  BOLDI  TAMAG  IDUK  BAŞDA  SÜŊÜŞDÜM  KARLUK  BODUNUG  ÖLÜRTÜM  Anda  ALTIM  —-DIM  BASMIL  KARA  —-DÜD—-  KARLUK  BODUN  TİRİLİP  KELTİ  SANÇTIM  ÖLÜRTÜM  TOKUZ  OGUZ  MENİŊ  BODUNUM  ERTİ  TEŊRİ  YİR  BULGAKIN  ÜÇÜN  ÖDİŊE  —-

Bir Yaşımda Karluk Bodunu Bungsuz Erir, Varır, Erkli Yağı Oldu. Tamag Iduk Baş’da Süngüşdüm. Karluk Bodunu Öldürdüm, Anda Aldım, —-Dım Basmıl Kara —-Düd—- Karluk Bodunu Dirilip Geldi. Sançtım, Öldürdüm. Dokuz Oğuz Benim Bodunum İdi. Tanrı Yer Bulandığı İçin, Ödüne —-

D30

𐰚𐰇𐰤𐰃  𐱅𐰏𐰓𐰜  𐰇𐰲𐰤  𐰖𐰍𐰃  𐰉𐰆𐰡𐰃  𐰋𐰃𐰼  𐰖𐰃𐰞𐰴𐰀  𐱅𐰇𐰼𐱅  𐰖𐰆𐰞𐰃  𐰾𐰇𐰭𐱁𐰓𐰢  𐰭  𐰃𐰚𐰠𐰃  𐱃𐰆𐰍𐰆  𐰉𐰞𐰶𐰑𐰀  𐰾𐰇𐰭𐱁𐰓𐰢  𐱃𐰆𐰍𐰞𐰀  𐰇𐰏𐰔𐰏  𐰘𐰇𐰔𐱅𐰃  𐰚𐰲𐰯  𐰾𐰇𐰾𐰃  —-  𐰚𐰃𐰦𐰃  𐰦𐰺𐰍𐰆𐰑𐰀  𐰾𐰇𐰭𐱁𐰓𐰢  𐰾𐰇𐰾𐰃𐰤  𐰽𐰨𐰑𐰢  𐰃𐰠𐰃𐰤  𐰞𐱃𐰢  𐰇𐰲𐰨  𐰲𐰆𐱁  𐰉𐱁𐰃𐰦𐰀  𐰾𐰇𐰭𐱁𐰓𐰢  𐱅𐰇𐰼𐰜  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰑𐰴  𐰴𐰢𐱁𐱃𐰃  𐰖𐰉𐰞𐰴

KÜNİ  Tegdük  Üçün  Yagı  BOLDI  BİR  YILKA  TÖRT  YOLI  Süŋüşdüm  Eŋ  İLKİ  TOGU  Balıkda  Süŋüşdüm  TOGLA  Ögüzüg  Yüzüti  Keçip  SÜSİ  —-  İkinti  Andırguda  Süŋüşdüm  SÜSİN  Sançdım  İLİN  Altım  Üçünç  ÇUŞ  Başında  Süŋüşdüm  TÜRK  Bodun  Adak  Kamşattı  Yablak

Kin Değdiği İçin [Bize] Yağı Oldu. Bir Yılda Dört Yol Süngüşdüm. En İlki Toğu Balık’ta Süngüşdüm. Toğla Özüğünü Yüzüp Geçip Sü’si —-. İkinci Andırgu’da Süngüşdüm, Sü’sünü Sançtım, İlini Aldım. Üçüncü Çuş Başı’nda Süngüşdüm. Türk Bodunu Ayak Kamşattı. Yavlak

D31

𐰉𐰆𐰞𐱃𐰲𐰃  𐰼𐰓𐰃  𐰆𐰔𐰀  𐰖𐰪𐰀  𐰚𐰠𐰏𐰢𐰀  𐰾𐰇𐰾𐰃𐰤  𐰍𐱃𐰢  𐰇𐰚𐱁  𐰇𐰠𐱅𐰲𐰃  𐰦𐰀  𐱅𐰃𐰼𐰠𐱅𐰃  𐰦𐰀  𐱃𐰆𐰭𐰺𐰀  𐰘𐰃𐰞𐰯𐰍𐰆𐱃𐰃  𐰋𐰃𐰼  𐰆𐰍𐱁𐰍  𐱃𐰆𐰭𐰀  𐱅𐰃𐰏𐰤  𐰖𐰆𐰍𐰃𐰦𐰀  𐰏𐰼𐰀  𐱃𐰆𐰴𐰃𐰑𐰢  𐱅𐰇𐰼𐱅𐰨  𐰔𐰏𐰦𐰃  𐰴𐰑𐰔𐰑𐰀  𐰾𐰇𐰭𐱁𐰓𐰢  𐰾𐰇𐰾𐰃𐰤  𐰦𐰀  𐰽𐰨𐰑𐰢  𐰖𐰉𐰺𐰃𐱃𐰑𐰢  —-𐰉𐰺𐰢—-  —-  𐰴𐰃𐰺𐰴  𐰖𐱁𐰢𐰀  𐰢𐰍𐰃  𐰴𐰆𐰺𐰍𐰣  𐰶𐰃𐱁𐰞𐰑𐰸𐰑𐰀  𐰖𐰆𐱃  𐰉𐰆𐰡𐰃  𐰖𐰔𐰭𐰀

Boltaçı  Erti  UZA  Yayna  Keligme  SÜSİN  Agıttım  Öküş  Ölteçi  Anda  Tirildi  Anda  TOŊRA  Yılpagutı  BİR  Oguşug  TOŊA  Tigin  Yogında  Egire  Tokıdım  Törtünç  Ezginti  Kadızda  Süŋüşdüm  SÜSİN  Anda  Sançdım  Yabrıtdım  —-Barım—-  —-  KIRK  Yaşıma  Amgı  Kurgan  Kışladukda  YUT  BOLDI  Yazıŋa

Olacak İdi. Uzanıp Yayılıp Gelen Erini Ağıttım Öküş [Kişi] Ölecekti Anda Dirildi, Anda Tongra Yılpagut’un Bir Oğuşu[Nu] Tonga Tigin Yuğunda Eğirip Dokundum. Dördüncü Ezginti Kadız’da Süngüşdüm. Sü’sünü Anda Sançtım, Yıprattım. —-Barım—- —- Kırk Yaşımda Amgı Kurgan’da Kışladığımızda Yut Oldu. Yazına

D32

𐰆𐰍𐰔  𐱃𐰯𐰀  𐰾𐰇𐰠𐰓𐰢  𐰃𐰠𐰚𐰃  𐰾𐰇  𐱃𐱁𐰶𐰢𐱁  𐰼𐱅𐰃  𐰚𐰃𐰤  𐰾𐰇  𐰋𐰓𐰀  𐰼𐱅𐰃  𐰇𐰲  𐰆𐰍𐰔  𐰾𐰇𐰾𐰃  𐰉𐰽𐰀  𐰚𐰠𐱅𐰃  𐰖𐰑𐰍  𐰖𐰉𐰔  𐰉𐰆𐰡𐰃  𐱅𐰃𐰯  𐰞𐰍𐰞𐰃  𐰚𐰠𐱅𐰃  𐰾𐰃𐰭𐰺  𐰾𐰇𐰾𐰃  𐰋𐰏  𐰉𐰺𐰴𐰍  𐰖𐰆𐰞𐰍𐰞𐰃  𐰉𐰺𐰑𐰃  𐰾𐰃𐰭𐰺  𐰾𐰇𐰾𐰃  𐰾𐰇𐰭𐱁𐰏𐰠𐰃  𐰚𐰠𐱅𐰃  𐰋𐰃𐰔  𐰔  𐰼𐱅𐰢𐰔  𐰖𐰉𐰔  𐰼𐱅𐰢𐰔  𐰆𐰍𐰆𐰔  —-𐱃  𐰖𐰍𐰃  —-  𐱅𐰭𐰼𐰃  𐰚𐰇𐰲  𐰋𐰃𐰼𐱅𐰜  𐰇𐰲𐰤  𐰦𐰀  𐰽𐰨𐰑𐰢

Oguz  Tapa  Süledim  İLKİ  SÜ  Taşıkmış  Erti  İkin  SÜ  Ebde  Erti  ÜÇ  Oguz  SÜSİ  Basa  Kelti  Yadag  Yabız  BOLDI  TİP  Alıgalı  Kelti  Sıŋar  SÜSİ  Ebig  Barkıg  Yolıgalı  Bardı  Sıŋar  SÜSİ  Süŋüşgeli  Kelti  BİZ  Az  Ertimiz  Yabız  Ertimiz  OGUZ  —-T  Yagı  —-  Teŋri  KÜÇ  BİRTÜK  Üçün  Anda  Sançdım

Oğuz Tapa Süledim. İlk Sü Taşıkmış İdi. İkinci Sü Evde İdi. Üç Oğuz Sü’si Basıp Geldi. Yaya, Yavuz Oldu Deyip Algalı Geldi. Sıngar Sü’si Evi Barkı Yağmalamaya Vardı. Sıngar Sü’si Süngüşmeye Geldi. Biz Az İdik, Yavuz İdik. Oğuz —-T Yağı —- Tanrı Güç Verdiği İçin Anda Sançtım.

D33

𐰖𐰪𐰑𐰢  𐱅𐰭𐰼𐰃  𐰖𐰺𐰞𐰴𐰑𐰸  𐰇𐰲𐰤  𐰢𐰤  𐰴𐰔𐰍𐰦𐰸  𐰇𐰲𐰤  𐱅𐰇𐰼𐰜  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰴𐰔𐰍𐰣𐰢𐱁  𐰼𐰨  𐰢𐰤  𐰃𐰤𐰠𐰏𐰇  𐰉𐰆𐰨𐰀  𐰉𐱁𐰞𐰖𐰆  𐰴𐰔𐰍𐰣𐰢𐰽𐰺  𐱅𐰇𐰼𐰜  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰇𐰠𐱅𐰲𐰃  𐰼𐱅𐰃  𐰖𐰸  𐰉𐰆𐰡𐰲𐰃  𐰼𐱅𐰃  𐱅𐰇𐰼𐰜  𐰋𐰏𐰠𐰼  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰨𐰀  𐰽𐰴𐰣𐰭  𐰨𐰀  𐰋𐰃𐰠𐰭  —-  𐰆𐰍𐰔  𐰉𐰆𐰑𐰣  —-𐰑—-  —-  𐰃𐰑𐰢𐰖𐰃𐰤  𐱅𐰃𐰘𐰤  𐰾𐰇𐰠𐰓𐰢

Yaynıdım  Teŋri  Yarlukaduk  Üçün  Men  Kazganduk  Üçün  TÜRK  Bodun  Kazganmış  Erinç  Men  İniligü  BUNÇA  Başlayu  Kazganmasar  TÜRK  Bodun  Ölteçi  Erti  YOK  Boltaçı  Erti  TÜRK  Begler  Bodun  Ança  Sakınıŋ  Ança  Biliŋ  —-  Oguz  Bodun  —-D—-  —-  Idmayın  Tiyin  Süledim

Yaydım. Tanrı Yarlıkadığı İçin Ben Kazandığım İçin Türk Bodunu Kazanmış Erinç Ben İnimle Bunca Başlayıp Kazanmasam Türk Bodunu Ölecek İdi, Yok Olacak İdi. Türk Beğleri, Bodunu Anca Sakının, Anca Bilin. —- Oğuz Bodunu —-D—- —- İdmesin Diye Süledim.

D34

𐰋𐰃𐰤  𐰉𐰺𐰴𐰃𐰤  𐰉𐰆𐰔𐰑𐰢  𐰆𐰍𐰔  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐱃𐰸𐰔  𐱃𐱃𐰺  𐰋𐰃𐰼𐰠𐰀  𐱅𐰃𐰼𐰃𐰠𐰯  𐰚𐰠𐱅𐰃  𐰍𐰆𐰑𐰀  𐰚𐰃  𐰆𐰞𐰍  𐰾𐰇𐰭𐱁  𐰾𐰇𐰭𐱁𐰓𐰢  𐰾𐰇𐰾𐰃𐰤  𐰉𐰆𐰔𐰑𐰢  𐰃𐰠𐰤  𐰦𐰀  𐰞𐱃𐰢  𐰨𐰀  𐰴𐰔𐰍𐰣𐰯  —-  𐱅𐰭𐰼𐰃  𐰖𐰺𐰞𐰴𐰑𐰸  𐰇𐰲𐰤  𐰢𐰤  𐰆𐱃𐰔  𐰺𐱃𐰸𐰃  𐰇𐰲  𐰖𐱁𐰢𐰀  —-𐰸  𐰼𐱅𐰃  𐰇𐰓𐰾𐰏  𐰇𐱅  𐰇𐰠𐰏  𐰚𐰇𐰲  —-

Ebin  Barkın  Bozdum  Oguz  Bodun  Tokuz  Tatar  BİRLE  Tirilip  Kelti  Aguda  İki  Ulug  Süŋüş  Süŋüşdüm  SÜSİN  Bozdum  İlin  Anda  Altım  Ança  Kazganıp  —-  Teŋri  Yarlukaduk  Üçün  Men  Otuz  Artukı  ÜÇ  Yaşıma  —-UK  Erti  Ödsig  ÖT  Ülüg  KÜÇ  —-

Evini, Barkını Bozdum. Oğuz Bodunu Dokuz Tatar İle Dirilip Geldi. Ağu’da İki Ulu Süngüş Süngüşdüm, Sü’sünü Bozdum, İlini Anda Aldım. Anca Kazanıp —- Tanrı Yarlıkadığı İçin Ben Otuz Artı Üç Yaşımda —-Uk İdi. Ödde Öğüt, Ülü Güç —-

D35

𐰃𐰏𐰓𐰢𐱁  𐰞𐰯  𐰴𐰍𐰣𐰭𐰀  𐰖𐰭𐰞𐰑𐰃  𐰇𐰔𐰀  𐱅𐰭𐰼𐰃  𐰃𐰑𐰸  𐰘𐰼  𐰽𐰆𐰉  —-  𐰲𐰃𐰢  𐰴𐰍𐰣  𐰸𐰆𐱃𐰃  𐱃𐰯𐰶𐰞𐰢𐰑𐰃  𐰼𐰨  𐱃𐰸𐰆𐰔  𐰆𐰍𐰔  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰘𐰼𐰤  𐰽𐰆𐰉𐰃𐰤  𐰃𐰑𐰯  𐱃𐰉𐰍𐰲𐰍𐰺𐰆  𐰉𐰺𐰑𐰃  𐱃𐰉𐰍𐰲  —-  𐰉𐰆𐰑𐰣  —-  𐰉𐰆  𐰘𐰼𐰓𐰀  𐰚𐰠𐱅𐰃  𐰃𐰏𐰓𐰘𐰤  𐱅𐰃𐰘𐰤  𐰽𐰴𐰣𐰯  —-  𐰉𐰆𐰑𐰣  —-

İgidmiş  Alp  Kaganıŋa  Yaŋıldı  ÜZE  Teŋri  IDUK  Yir  SUB  —-  Eçim  Kagan  KUTI  Tapkılmadı  Erinç  TOKUZ  Oguz  Bodun  Yirin  SUBIN  Idıp  Tabgaçgaru  Bardı  Tabgaç  —-  Bodun  —-  BU  Yirde  Kelti  İgideyin  Tiyin  Sakınıp  —-  Bodun  —-

Yedirmiş [Olan] Alp Kağanına Yanıldı. Üstte Tanrı, Iduk Yer, Su —- Eçüm Kağanın Kutunu Tapılmadı Erinç. Dokuz Oğuz Bodunu, Yerini, Suyunu Koyup Tabgaça Vardı. Tabgaç —- Bodunu —- Bu Yerde Geldi. İğideyim Diye Sakınıp —- Bodunu —-

D36

𐰖𐰔𐰸𐰞𐱃—-  𐰋𐰃𐰼𐰘𐰀  𐱃𐰉𐰍𐰲𐰑𐰀  𐱃𐰃  𐰚𐰇𐰾𐰃  𐰖𐰸  𐰉𐰆𐰡𐰃  𐰉𐰆  𐰘𐰼𐰓𐰀  𐰢𐰭𐰀  𐰴𐰆𐰺  𐰉𐰆𐰡𐰃  𐰢𐰤  𐰇𐰔𐰢  𐰴𐰍𐰣  𐰆𐰞𐰺𐱃𐰸𐰢  𐰇𐰲𐰤  𐱅𐰇𐰼𐰜  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰍  —-𐰇—-  𐰴𐰞𐰢𐰑𐰢  𐰃𐰠𐰏  𐱅𐰇𐰼𐰇𐰏  𐰘𐰏𐰓𐰃  𐰴𐰔𐰍𐰦𐰢  𐰃𐰑—-  —-𐱅𐰃𐰼𐰠𐰯  𐰘—-

Yazuklat—-  Biriye  Tabgaçda  Atı  KÜSİ  YOK  BOLDI  BU  Yirde  Maŋa  KUR  BOLDI  Men  Özüm  Kagan  Olurtukum  Üçün  TÜRK  Bodunug  —-Ü—-  Kılmadım  İlig  TÖRÜG  Yigdi  Kazgandım  ID—-  Tirilip  Yi—-

Yazlıklat —- Beride Tabgaçda Adı Sanı Yok Oldu. Bu Yerde Bana Kur Oldu. Ben Öz’üm Kağan Oturduğum İçin, Türk Bodunu —-Ü—- Kılmadım. İli, Töreyi İyice Kazandım. —- Dirilip Yi—-

D37

𐰦𐰀  𐰾𐰇𐰤𐱁𐰓𐰢  𐰾𐰇𐰾𐰃𐰤  𐰽𐰨𐰑𐰢  𐰃𐰲𐰚𐰏𐰢𐰀  𐰱𐰚𐰓𐰃  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰉𐰆𐰡𐰃  𐰇𐰠𐰏𐰢𐰀  𐰇𐰠𐱅𐰃  𐰾𐰠𐰭𐰀  𐰸𐰆𐰑𐰃  𐰖𐰆𐰺𐰯𐰣  𐰴𐰺𐰍𐰣  𐰶𐰃𐰽𐰞𐱃𐰀  𐰋𐰃𐰤  𐰉𐰺𐰴𐰃𐰤  𐰦𐰀  𐰉𐰆𐰔𐰑𐰢  —-  𐰘𐱁𐰴𐰀  𐰍𐰑𐰃  𐰆𐰖𐰍𐰺  𐰠𐱅𐰋𐰼  𐰘𐰇𐰔𐰲𐰀  𐰼𐰏  𐰃𐰠𐰏𐰼𐰇  𐱅𐰔𐰯  𐰉𐰺𐰑𐰃  —-

Anda  Süŋüşdüm  SÜSİN  Sançdım  İçikigme  İçikdi  Bodun  BOLDI  Ölügme  ÖLTİ  Seleŋe  KODI  Yorıpan  Kargan  Kısılta  Ebin  Barkın  Anda  Bozdum  —-  Yışka  Agdı  Uygur  İlteber  YÜZÇE  Erig  İlgerü  Tezip  Bardı  —-

Anda Süngüşdüm, Sü’sünü Sançtım, İçiken İçikti Boy Oldu, Ölen Öldü. Selenge’den Koyı Yörüyüp Kargan Kısılda Evini, Barkını Anda Bozdum. —- Yış’a Ağdı Uygur İlbaşısı Yüzce Erle İleri Tezip Vardı. —-

D38

—-𐱅𐰃  𐱅𐰇𐰼𐰜  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰀𐰲  𐰼𐱅𐰃  𐰆𐰞  𐰘𐰃𐰞𐰴𐰃𐰍  𐰞𐰯  𐰃𐰏𐱅𐰢  𐰆𐱃𐰔  𐰺𐱃𐰸𐰃  𐱅𐰇𐰼𐱅  𐰖𐱁𐰢𐰀  𐰆𐰍𐰔  𐱅𐰔𐰯  𐱃𐰉𐰍𐰲𐰴𐰀  𐰚𐰃𐰼𐱅𐰃  𐰇𐰚𐰤𐰯  𐰾𐰇𐰠𐰓𐰢  𐰽𐰆𐰴𐰣  —-  𐰆𐰍𐰞𐰃𐰤  𐰖𐰆𐱃𐰔𐰃𐰤  𐰦𐰀  𐰞𐱃𐰢  𐰚𐰃  𐰠𐱅𐰋𐰼𐰠𐰏  𐰉𐰆𐰑𐰣  —-

—-Tİ  TÜRK  Bodun  AÇ  Erti  OL  YILKIG  Alıp  İgittim  Otuz  Artukı  TÖRT  Yaşıma  Oguz  Tezip  Tabgaçka  KİRTİ  Ökünüp  Süledim  Sukun  —-  OGLIN  Yotuzın  Anda  Altım  İki  İlteberlig  Bodun  —-

—-Ti. Türk Bodunu Aç İdi. O Yılkıyı Alıp Yedirdim. Otuz Artı Dört Yaşımda Oğuz Tezip Tabgaça Girdi. Ökünüp Süledim. Soyunu, —-, Oğlunu, Yotuzunu Anda Aldım. İki İlteberli Boylar —-

D39

𐱃𐱃𐰉𐰃  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐱃𐰉𐰍𐰲  𐰴𐰍𐰣𐰴𐰀  𐰚𐰇𐰼𐱅𐰃  𐰖𐰞𐰉𐰲𐰃  𐰓𐰏𐰇  𐰽𐰉𐰃  𐰇𐱅𐰏𐰃  𐰚𐰠𐰢𐰔  𐱅𐰃𐰘𐰤  𐰖𐰖𐰣  𐰾𐰇𐰠𐰓𐰢  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰍  𐰦𐰀  𐰉𐰆𐰔𐰑𐰢  𐰘𐰃𐰞𐰴𐰃𐰽𐰃𐰤  —-  𐰾𐰇𐰾𐰃  𐱅𐰃𐰼𐰠𐰯  𐰚𐰠𐱅𐰃  𐰴𐰑𐰺𐰴𐰣  𐰘𐰃𐱁𐰑𐰀  𐰸𐰆𐰣—-

Tatabı  Bodun  Tabgaç  Kaganka  KÖRTİ  Yalabaçı  Edgü  Sabı  Ötügi  Kelmez  Tiyin  Yayın  Süledim  Bonudug  Anda  Bozdum  YILKISIN  —-  SÜSİ  Tirilip  Kelti  Kadırkan  YIŞDA  KON—-

Tatabı Bodunu, Tabgaç Kağanına Gördü, Yalabaçı İyi Savı, Ötüğü Gelmez Diye Yazın Süledim. Bodunu Anda Bozdum, Yılkısını —- Sü’si Dirilip Geldi, Kadırkan Yış’da Kon—-

D40

—-𐰍𐰴𐰭𐰀  𐰘𐰼𐰭𐰼𐰇  𐰽𐰆𐰉𐰃𐰭𐰺𐰆  𐰸𐰆𐰦𐰃  𐰋𐰃𐰼𐰘𐰀  𐰚𐰼𐰠𐰸  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐱃𐰯𐰀  𐰾𐰇𐰠𐰀  𐱅𐰃𐰯  𐱃𐰆𐰑𐰣  𐰖𐰢𐱃𐰺𐰍  𐰃𐱃𐰢  𐰉𐰺𐰑𐰃  —-  𐰴𐰺𐰞𐰸  𐰠𐱅𐰋𐰼  𐰖𐰸  𐰉𐰆𐰞𐰢𐱁  𐰃𐰤𐰾𐰃  𐰋𐰃𐰼  𐰸𐰆𐰺𐰍𐰣𐰴𐰀  —-

—-Gakıŋa  Yiriŋerü  Subıŋaru  KONTI  Biriye  Karluk  Bodun  Tapa  SÜLE  TİP  Tudun  Yamtarıg  Itım  Bardı  —-  Karluk  İlteber  Yok  Bolmış  İnisi  BİR  Korganka  —-

—-Gakınga, Yerine Suyuna Kondu. Beride Karluk Bodunu Tapa Süle Deyip Tudun Yamtar’ı İttim, Vardı. —- Karluk İlteberi Yok Olmuş, İni’si Bir Kurgana —-

D41

—-  𐰺𐰴𐱁𐰃  𐰚𐰠𐰢𐰓𐰃  𐰣𐰃  𐰪𐱃𐰖𐰤  𐱅𐰃𐰯  𐰾𐰇𐰠𐰓𐰢  𐰸𐰆𐰼𐰍𐰆  𐰚𐰃  𐰇𐰲  𐰚𐰃𐰾𐰠𐰏𐰤  𐱅𐰔𐰯  𐰉𐰺𐰑𐰃  𐰴𐰺𐰀  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰴𐰍𐰣𐰢  𐰚𐰠𐱅𐰃  𐱅𐰃𐰯  𐰇𐰏𐰓𐰃  —-𐰴𐰀  𐰀𐱃  𐰋𐰃𐰼𐱅𐰢  𐰚𐰃𐰲𐰏  𐱃𐰞𐰍—-

—-  Arkışı  Kelmedi  Anı  Aynıtayın  TİP  Süledim  Korıgu  İki  ÜÇ  Kişilgen  Tezip  Bardı  Kara  Bodun  Kaganım  Kelti  TİP  ÖGDİ  —-KA  AT  Birtim  Kiçig  Atlıg—-

—- Arkışı Gelmedi. Onu Anyıtayım Deyip Süledim. Koruğu İki Üç Kişiyle Tezip Vardı. Kara Bodunu Kağanım Geldi Deyip [Beni] Övdü. —-Ka Ad Verdim. Küçük Adlı—-

GD1

—-𐰜𐰇𐰚  𐰇𐰭𐰏  𐰖𐰆𐰍𐰺𐰆  𐰾𐰇  𐰖𐰆𐰺𐰯  𐱅𐰇𐰤𐰠𐰃  𐰚𐰇𐰤𐰠𐰃  𐰘𐰃𐱅𐰃  𐰇𐰓𐱁𐰚𐰀  𐰽𐰆𐰉𐰽𐰔  𐰚𐰲𐰓𐰢  𐰲𐰆𐰺𐰴𐰴𐰀  𐱅𐰏𐰯  𐰖𐰆𐰞𐰍𐰲𐰃  𐰼𐰃𐰏  𐰚—-𐰋𐰾  𐰚𐰲𐰤𐰚𐰀  𐱅𐰏𐰃  —-

—-KÖK  Öŋüg  Yoguru  SÜ  Yorıp  TÜNLİ  KÜNLİ  YİTİ  Ödüşke  Subsuz  Keçdim  Çorakka  Tegip  Yulıgçı  Erig  K—-Bes  Keçinke  Tegi  —-

—-Kök Öng’ü Yoğurup Sü Yörütüp Dünlü Günlü Yedi Ödüşte Susuz’a Geçtim. Çorak’a Değip Yulıgçı Eri K—-Bes Keçin’e Değin —-

G1

—-  𐱃𐰉𐰍𐰲  𐱃𐰞𐰍  𐰾𐰇𐰾𐰃  𐰋𐰃𐰼  𐱅𐰇𐰢𐰤  𐰺𐱃𐰸𐰃  𐰘𐱅𐰃  𐰋𐰃𐰭  𐰾𐰇𐰏  𐰃𐰠𐰚𐰃  𐰚𐰇𐰤  𐰇𐰠𐰼𐱅𐰢  𐰖𐰑𐰍  𐰾𐰇𐰾𐰃𐰤  𐰚𐰦𐰃  𐰚𐰇𐰤  𐰸𐰆𐰯  𐰇𐰠𐰼𐱅𐰢  𐰋𐰃—-  𐰚𐰠𐰯  𐰉𐰺𐰑—-

—-  Tabgaç  Atlıg  SÜSİ  BİR  Tümen  Artukı  Yiti  BİŊ  SÜG  İLKİ  KÜN  Ölürtüm  Yadag  SÜSİN  İkinti  KÜN  KOP  Ölürtüm  Bİ—-  Kelip  Bard—-

—- Tabgaç Atlı Sü’si Bir Tümen Artı Yedi Bin Erini İlk Gün Öldürdüm. Yayasü’sünü İkinci Gün Hep Öldürdüm. Bi—- Gelip Vard—-

G2

—-  𐰖𐰆𐰞𐰃  𐰾𐰇𐰠𐰓𐰢  𐰆𐱃𐰔  𐰺𐱃𐰸𐰃  𐰾𐰚𐰔  𐰖𐱁𐰢𐰀  𐰶𐰃𐱁𐰣  𐰶𐰃𐱃𐰪  𐱃𐰯𐰀  𐰾𐰇𐰠𐰓𐰢  —-  𐰆𐱃𐰔  𐰺𐱃𐰸𐰃  𐱃𐰆𐰴𐰔  𐰖𐱁𐰢𐰃  𐰖𐰔𐰣  𐱃𐱃𐰉𐰃  𐱃𐰯𐰀  𐰾𐰇𐰠𐰓𐰢

—-  YOLI  Süledim  Otuz  Artukı  Sekiz  Yaşıma  Kışın  Kıtayn  Tapa  Süledim  —-  Otuz  Artukı  Tokuz  Yaşıma  Yazın  Tatabı  Tapa  Süledim

—- Yol Süledim. Otuz Artı Sekiz Yaşımda Kışın Kıtay Tapa Süledim. —- Otuz Artı Dokuz Yaşımda Yazın Tatabı Tapa Süledim.

G3

—-𐰢𐰤  𐰇𐰠𐰼𐱅𐰢  𐰆𐰍𐰞𐰃𐰣  𐰖𐰆𐱃𐰔𐰃𐰤  𐰖𐰃𐰞𐰴𐰾𐰃𐰤  𐰉𐰺𐰢𐰤  —-𐰺𐰀  𐰸𐰆—-

—-Men  Ölürtüm  OGLIN  Yotuzın  Yılkısın  Barımın  —-RA  KO—-

—-Ben Öldürdüm. Oğlunu, Yotuzunu, Yılkısını, Varını —-Ar Ko—-

G4

𐰉𐰆𐰑𐰣  —-  𐰖𐰆𐱃𐰔𐰃𐰤  𐰖𐰸  𐰴𐰃𐰡𐰢  —-

Bodun—-  —- Yotuzın  YOK  Kıldım  —-

Bodunu, —- Yotuzunu Yok Kıldım. —-

G5

𐰖𐰆𐰺—-

YOR—-

Yor—-

G6

𐰾𐰇𐰭𐱁𐰓𐰢  —-  —-𐰇𐰲𐰤—-

Süŋüşdüm  —-  —-Üçin—-

Süngüşdüm. —- —-İçin —-

G7

𐰋𐰼𐱅𐰢  𐰞𐰯  𐰼𐰃𐰤  𐰇𐰠𐰼𐰯  𐰉𐰞𐰉𐰞  𐰴𐰃𐰞𐰆  𐰋𐰼𐱅𐰢  𐰠𐰏  𐰖𐱁𐰢𐰀  𐱃𐱃𐰉𐰃  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰶𐰃𐱃𐰪𐰑𐰀  𐰑𐰺𐰍—-  —-𐰴—-  𐱅𐰇𐰭𐰚𐰼  𐱃𐰍𐰴𐰃

Birtim  Alp  Erin  Ölürüp  Balbal  KILU  Birtim  Elig  Yaşıma  Tatabı  Bodun  Kıtaynda  Adkıg—-  —-Ka—-  Töŋüker  Tagka

Verdim. Alp Erini Öldürüp Balbal Kılı Verdim. Elli Yaşımda Tatabı Bodunu Kıtaydan, Ayrıldı —-Ka—- Töngüker Dağına

G8

𐰴𐰆𐰍  𐰾𐰭𐰇𐰤  𐰉𐱁𐰑𐰆  𐱅𐰇𐰼𐱅  𐱅𐰇𐰢𐰤  𐰾𐰇  𐰚𐰠𐱅𐰃  𐱅𐰇𐰭𐰚𐰼  𐱃𐰍𐰑𐰀  𐱅𐰏𐰯  𐱃𐰆𐰴𐰃𐰑𐰢  𐰇𐰲  𐰾𐰇𐰏  𐰇𐰠𐰼𐱅𐰢  𐰋𐰃𐰼  𐱅𐰇𐰢𐰤  —-𐰼𐰾𐰼—-  𐰇𐰚𐱅𐰢  𐱃𐱃𐰉𐰃  —-

KUG  Seŋün  Başadu  TÖRT  Tümen  SÜ  Kelti  Töŋüker  Tagda  Tegip  Tokıdım  ÜÇ [Tümen]  SÜG  Ölürtüm  BİR  Tümen  —-Erser—-  Öktüm  Tatabı  —-

Kuğ Sengün Başında Dört Tümen Sü Geldi. Töngüker Dağında Değip Dokundum. Üç [Tümen] Sü Öldürdüm. Bir Tümen[İni] —-İse —- Öktüm Tatabı —-

G9

𐰇𐰠𐰼𐱅𐰃  𐰆𐰞𐰍  𐰆𐰍𐰞𐰢  𐰍𐰺𐰯  𐰖𐰸  𐰉𐰆𐰞𐰲𐰀  𐰸𐰆𐰍  𐰾𐰭𐰇𐰤𐰏  𐰉𐰞𐰉𐰞  𐱅𐰃𐰚𐰀  𐰋𐰃𐰼𐱅𐰢  𐰢𐰤  𐱃𐰆𐰴𐰔  𐰘𐰏𐰼𐰢𐰃  𐰘𐰃𐰞  𐱁𐰑  𐰆𐰞𐰺𐱃𐰢  𐱃𐰸𐰆𐰔  𐰘𐰃𐰏𐰼𐰢𐰃  𐰘𐰃𐰞  𐰴𐰍𐰣  𐰆𐰞𐰺𐱃𐰢  𐰃𐰠  𐱃𐰆𐱃𐰑𐰢  𐰆𐱃𐰔  𐰺𐱃𐰸𐰃  𐰋𐰃𐰼—-

Ölürti  Ulug  Oglum  Agrıp  YOK  BOLÇA  KUG  Seŋünüg  Balbal  TİKE  Birtim  Men  Tokuz  Yigirmi  YIL  Şad  Olurtum  TOKUZ  Yigirmi  YIL  Kagan  Olurtum  İL  Tutdum  Otuz  Artukı  BİR—-

Öldürdü. Ulu Oğlum Ağrılanıp Yok Olunca Kuğ Sengüyü Balbal Diki Verdim. Ben Dokuz Yirmi Yıl Şad Oturdum. Dokuz Yirmi Yıl Kağan Oturdum. İl Tuttum. Otuz Artı Bir—-

G10

𐱅𐰇𐰼𐰜𐰢𐰀  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰢𐰀  𐰘𐰏𐰤  𐰨𐰀  𐰴𐰔𐰍𐰣𐰆  𐰋𐰃𐰼𐱅𐰢  𐰉𐰆𐰨𐰀  𐰴𐰔𐰍𐰣𐰯  𐰴𐰭𐰢  𐰴𐰍𐰣  𐰃𐱃  𐰘𐰃𐰞  𐰆𐰣𐰨  𐰖  𐰞𐱃𐰃  𐰆𐱃𐰔𐰴𐰀  𐰆𐰲𐰀  𐰉𐰺𐰑𐰃  𐰞𐰍𐰔𐰃𐰤  𐰘𐰃𐰞  𐰋𐰃𐰾𐰨  𐰖  𐰘𐰃𐱅𐰃  𐰆𐱃𐰔𐰴𐰀  𐰖𐰆𐰍  𐰼𐱅𐰇𐰼𐱅𐰢  𐰉𐰆𐰴𐰍  𐱃𐰆𐱃𐰸  —-

Türüküme  Bodunuma  Yigin  Ança  Kazganu  Birtim  BUNÇA  Kazganıp  Kangım  Kagan  IT  YIL  Onunç  Ay  Altı  Otuzka  UÇA  Bardı  Lagzın  YIL  Bişinç  Ay  YİTİ  Otuzka  YUG  Ertürtüm  Bukag  TUTUK  —-

Türk’üme, Bodunuma Yeğini Anca Kazanı Verdim. Bunca Kazanıp Kangım Kağan İt Yılının Onuncu Ayının Altı Otuzda Uça Vardı. Lağzın Yılının Beşinci Ayının Yedi Otuzunda Yuğ Erdirdim. Bukağ Tutuk —-

G11

𐰴𐰭𐰃  𐰠𐰃𐰾𐰇𐰤  𐱃𐰖  𐰾𐰭𐰇𐰤  𐰉𐱁𐰑𐰆  𐰋𐰃𐰾  𐰘𐰇𐰔  𐰼𐰤  𐰚𐰠𐱅𐰃  𐰸𐰆𐰴𐰞𐰴  𐰇—-  𐰞𐱃𐰆𐰣  𐰚𐰇𐰢𐰾  𐰚𐰼𐰏𐰚𐰾𐰔  𐰚𐰠𐰇𐰼𐱅𐰃  𐰖𐰆𐰍  𐰘𐰯𐰺𐰃𐰍  𐰚𐰠𐰇𐰼𐰯  𐱅𐰃𐰚𐰀  𐰋𐰃𐰼𐱅𐰃  𐰲𐰃𐰦𐰣  𐰃𐰍𐰲  𐰚𐰠𐰇𐰼𐰯  𐰇𐰔  𐰖𐰺𐱁—-

Kaŋı  LİSÜN  Tay  Seŋün  Başadu  BİŞ  YÜZ  Eren  Kelti  Kokuluk  Ö—-  Altun  Kümüş  Kergeksiz  Kelürti  YUG  Yıparıg  Kelürüp  TİKE  BİRTİ  Çından  Igaç  Kelürüp  ÖZ  Yaraş—-

Kangı Lisün Tay Senğü Başta, Beş Yüz Eriyle Geldi. Kokuluk Ö—- Altun, Gümüş Gereğinden Getirdi. Yuğ Yıparı Getirip Diki Verdi. Çından Ağacı Getirip Öz Yaraş—-

G12

𐰉𐰆𐰨𐰀  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰽𐰲𐰃𐰤  𐰸𐰆𐰞𐰴𐰴𐰃𐰤  𐰖—-  𐰉𐰃𐰲𐰑𐰃  𐰓𐰏𐰇  𐰇𐰔𐰠𐰚  𐱃𐰃𐰤  𐰴𐰺𐰀  𐰚𐰃𐰾𐰃𐰤  𐰚𐰇𐰚  𐱅𐰘𐰭𐰃𐰤  𐰽𐰣𐰽𐰔  𐰚𐰠𐰇𐰼𐰯  𐰸𐰆𐰯  𐰸𐰆𐱃𐰃

BUNÇA  Bodun  Saçın  Kulkakın  Ya—-  BIÇDI  Edgü  Özlük  ATIN  Kara  KİŞİN  KÖK  Teyeŋin  Sansız  Kelürüp  KOP  KOTI

Bunca Boylar Saçını, Kulağını, Ya[Nağını] Biçti. İyi Özlük Atını, Kara Kişini Gök Teyengini Sansız Getirip Hep Koydu.

G13

𐱅𐰭𐰼𐰃  𐱅𐰏  𐱅𐰏𐰼𐰃  𐰖𐰺𐱃𐰢𐱁  𐱅𐰇𐰼𐰜  𐰋𐰃𐰠𐰏𐰀  𐰴𐰍𐰣  𐰽𐰉𐰢  𐰴𐰭𐰢  𐱅𐰇𐰼𐰜  𐰋𐰃𐰠𐰏𐰀  𐰴𐰍𐰣  𐰆𐰞𐰺𐱃𐰸𐰃𐰦𐰀  𐱅𐰇𐰼𐰜  𐰢𐱃𐰃  𐰋𐰏𐰠𐰼  𐰚𐰃𐰾𐰼𐰀  𐱃𐰺𐰑𐰆𐱁  𐰋𐰏𐰠𐰼  𐰚𐰇𐰠  𐰲𐰆𐰺  𐰉𐱁𐰞𐰖𐰆  𐰆𐰞𐰖𐰆  𐱁𐰑𐰯𐰃𐱃  𐰋𐰏𐰠𐰼  𐰇𐰭𐰼𐰀  𐱅𐰇𐰠𐰾  𐰋𐰏𐰠𐰼  𐰯𐰀  𐱃𐰺𐰴𐰣

Teŋri  Teg  Teŋri  Yaratmış  TÜRK  BİLGE  Kagan  Sabım  Kaŋım  TÜRK  BİLGE  Kagan  Olurtukında  TÜRK  Amtı  Begler  KİSRE  Tarduş  Begler  KÖL  ÇOR  Başlayu  Ulayu  Şadpıt  Begler  ÖŊRE  Tölis  Begler  Apa  Tarkan

Tanrı Dek Tanrı Yaratmış Türk Bilge Kağan[I], Savım Kangım Türk Bilge Kağan Oturduğunda Türk’ün Şimdi[Ki] Beğleri[Nden] Kisre, Tarduş Beğleri, Köl Çor Başta Olarak, Şadpıt Beğleri, Önde Tölis Beğleri, Apa Tarkan

G14

𐰉𐱁𐰞𐰖𐰆  𐰆𐰞𐰖𐰆  𐱁𐰑𐰯𐰃𐱃  𐰋𐰏𐰠𐰼  𐰉𐰆—-  𐱃𐰢𐰣  𐱃𐰺𐰴𐰣  𐱃𐰆𐰣𐰖𐰸𐰸  𐰉𐰆𐰖𐰞𐰀  𐰉𐰍𐰀  𐱃𐰺𐰴𐰣  𐰆𐰞𐰖𐰆  𐰉𐰆𐰖𐰺𐰸  —-𐰃𐰲  𐰉𐰆𐰖𐰺𐰸𐰃  𐰾𐰋𐰏  𐰚𐰇𐰠  𐰃𐰼𐰚𐰤  𐰉𐱁𐰞𐰖𐰆  𐰆𐰞𐰖𐰆  𐰉𐰆𐰖𐰺𐰸  𐰉𐰆𐰨𐰀  𐰢𐱃𐰃  𐰋𐰏𐰠𐰼  𐰴𐰭𐰢  𐰴𐰍𐰣𐰴𐰀  𐰼𐱅𐰭𐰇

Başlayu  Ulayu  Şadpıt  Begler  BU—-  Taman  Tarkan  TONYUKUK  BOYLA  Baga  Tarkan  Ulayu  BUYRUK  —-IÇ  BUYRUKI  Sebig  KÖL  İrkin  Başlayu  Ulayu  BUYRUK  BUNÇA  Amtı  Begler  Kaŋım  Kaganka  Ertiŋü

Başta Olarak Şadpıt Beğleri, Bu—- Taman Tarkan, Tonyukuk Boyla Bağa Tarkan İle Buyruk —-Çı Buyruğu Sebig Köl İrkin Başta Olarak Buyruk[Çu] Bunca Şimdi[Ki] Beğler Kangım Kağanı Ertingü

G15

𐰼𐱅𐰭𐰇  𐱅𐰃  𐰢𐰍  𐰃𐱅𐰓𐰃  𐱅𐰇𐰼𐰜  𐰋𐰏𐰠𐰼𐰃𐰤  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰃𐰤  𐰼𐱅𐰭𐰇  𐱅𐰃  𐰢𐰍  𐰃𐱅𐰓𐰃  𐰇𐰏𐰓𐰃  —-  𐰴𐰭𐰢  𐰴𐰍𐰣  —-𐰲𐰀  𐰍𐰃𐰺  𐱃𐱁𐰃𐰍  𐰖𐰆𐰍𐰣𐰢𐱁  𐱅𐰇𐰼𐰜  𐰋𐰍𐰞𐰼  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰃—-𐰃𐰼𐱅𐰃  𐰇𐰔𐰢𐰀  𐰉𐰆𐰣𐰲𐰀  —-

Ertiŋü  Tİ  Emig  İTDİ  TÜRK  Beglerin  Bodunın  Ertiŋü  Tİ  Emig  İTDİ  ÖGDİ  —-  Kaŋım  Kagan  —-ÇA  Agır  Taşıg  Yogunmış  TÜRK  Begler  Bodun  İ—-İRTİ  Özüme  BUNÇA  —-

Ertingü De, Emi Etti Türk Beğlerini, Boduna Ertingü De, Emi Etti, Övdü. —- Kangım Kağan —-Ça Ağır Taşı Yoğunlaştırmış Türk Beğleri, Bodunu İ—-İrdi. Özüme Bunca —-

K1

𐱅𐰭𐰼𐰃  𐱅𐰏  𐱅𐰭𐰼𐰃𐰓𐰀  𐰉𐰆𐰞𐰢𐱁  𐱅𐰇𐰼𐰜  𐰋𐰃𐰠𐰏𐰀  𐰴𐰍𐰣  𐰋𐰇𐰓𐰚𐰀  𐰆𐰞𐰺𐱃𐰢  𐰽𐰉𐰢𐰣  𐱅𐰇𐰚𐱅𐰃  𐰾𐰃𐰓  𐰆𐰞𐰖𐰆  𐰃𐰤  𐰘𐰏𐰇𐰤𐰢  𐰆𐰍𐰞𐰣𐰢  𐰋𐰃𐰼𐰚𐰃  𐰆𐰍𐱁𐰢  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰢  𐰋𐰃𐰼𐰘𐰀  𐱁𐰑𐰯𐰃𐱃  𐰋𐰏𐰠𐰼  𐰘𐰃𐰺𐰖𐰀  𐱃𐰺𐰴𐱃  𐰉𐰆𐰖𐰺𐰸  𐰋𐰏𐰠𐰼  𐰆𐱃𐰔  𐱃𐱃𐰺  𐱃𐰸𐰆𐰔  𐰆𐰍𐰔  𐰋𐰏𐰠𐰼𐰃  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰃  𐰉𐰆  𐰽𐰉𐰢𐰤  𐰓𐰏𐰇𐱅𐰃  𐰾𐰃𐰓  𐰴𐱃𐰍𐰑𐰃  𐱅𐰃𐰭𐰞𐰀  𐰃𐰠𐰏𐰼𐰇  𐰚𐰇𐰤

Teŋri  Teg  Teŋride  Bolmuş  TÜRK  BİLGE  Kagan  BÖDKE  Olurtım  Sabımın  Tüketi  Eşid  Ulayu  İN  Yegünüm  Oglanım  Biriki  Oguşum  Bodunum  Biriye  Şadpıt  Begler  Yırıya  Tarkat  BUYRUK  Begler  Otuz  Tatar  TOKUZ  Oguz  Begleri  Bodunı  BU  Sabımın  Edgüti  İşid  Katıgdı  TIŊLA  İlgerü  KÜN

Tanrı Dek Tanrıdan Olmuş Türk Bilge Kağan. Bödge [Kağan] Oturdum. Savımı Tüketene [Dek] İşit. Ulayu İn Yeğenim, Oğlum, Beriki Soyum, Bodunum, Beride Şadpıt Beğleri, Yırıda Tarkat Buyruk Beğleri, Otuz Tatar, Dokuz Oğuz Beğleri, Bodunu Bu Savımı İyice İşit, Katıca Dinle. İleri Gün

K2

𐱃𐰆𐰍𐰽𐰴𐰭𐰀  𐰋𐰃𐰼𐰏𐰼𐰇  𐰚𐰇𐰤  𐰆𐰺𐱃𐰆𐰾𐰃𐰭𐰺𐰆  𐰸𐰆𐰺𐰃𐰍𐰺𐰃  𐰚𐰇𐰤  𐰉𐱃𐰾𐰶𐰃𐰭𐰀  𐰘𐰃𐰺𐰍𐰺𐰃  𐱅𐰇𐰤  𐰆𐰺𐱃𐰆𐰾𐰃𐰭𐰺𐰆  𐰦𐰀  𐰃𐰲𐰼𐰚𐰃  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰴𐰆𐰯  𐰢𐰭𐰀  𐰚𐰇𐰼𐰼  𐰉𐰆𐰨𐰀  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰴𐰆𐰯  𐰃𐱅𐰓𐰢  𐰆𐰞  𐰢𐱃𐰃  𐰪𐰍  𐰖𐰸  𐱅𐰇𐰼𐰜  𐰴𐰍𐰣  𐰇𐱅𐰜𐰤  𐰘𐰃𐱁  𐰆𐰞𐰺𐰽𐰺  𐰃𐰠𐱅𐰀  𐰉𐰆𐰭  𐰖𐰸  𐰃𐰠𐰏𐰼𐰇  𐱁𐰦𐰆𐰭  𐰖𐰔𐰃𐰴𐰀  𐱅𐰏𐰃  𐰾𐰇𐰠𐰓𐰢  𐱃𐰞𐰆𐰖𐰴𐰀  𐰚𐰃𐰲𐰏  𐱅𐰏𐰢𐰓𐰢  𐰋𐰃𐰼𐰏𐰼𐰇  𐱃𐰸𐰆𐰔

Togsıkıŋa  Birigerü  KÜN  Ortusıŋaru  Kurıgarı  KÜN  Batsıkıŋa  Yırıgarı  TÜN  Ortusıŋaru  Anda  İçreki  Bodun  KOP  Maŋa  Körür  BUNÇA  Bodun  KOP  İtdim  OL  Amtı  Aynıg  YOK  TÜRK  Kagan  Ötüken  YIŞ  Olursar  İLTE  BUŊ  YOK  İlgerü  Şantuŋ  Yazıka  Tegi  Süledim  Taluyka  Kiçig  Tegmedim  Birigerü  TOKUZ

Doğusuna, Beride Gün Ortasına, Geride Gün Batısına, Yırıda Tün Ortasına, Onlarında İçindeki Boylar Hep Bana Görür. Bunca Bodunu Hep [Düzen] Ettim. O[Nun] Şimdi Anyı Yok. Türk Kağanı Ötüken Yış’da Oturursa İlde Bung Yok. İleri Şantung Ovasına Değin Süledim. Taluy’a Geçip Değmedim. Beride Dokuz

K3

𐰼𐰾𐰤𐰚𐰀  𐱅𐰏𐰃  𐰾𐰇𐰠𐰓𐰢  𐱅𐰇𐰯𐰇𐱅𐰚𐰀  𐰚𐰃𐰲𐰏  𐱅𐰏𐰢𐰓𐰢  𐰸𐰆𐰺𐰃𐰍𐰺𐰃  𐰘𐰨𐰇  𐰇𐰏𐰔—-  𐰚𐰲𐰀  𐱅𐰢𐰼𐰴𐰯𐰍𐰴𐰀  𐱅𐰏𐰃  𐰾𐰇𐰠𐰓𐰢  𐰘𐰃𐰺𐰍𐰺𐰆  𐰘𐰼  𐰉𐰖𐰺𐰸𐰆  𐰘𐰃𐰼𐰃𐰭𐰀  𐱅𐰏𐰃  𐰾𐰇𐰠𐰓𐰢  𐰉𐰆𐰣𐰨𐰀  𐰘𐰃𐰼𐰚𐰀  𐱅𐰏𐰃  𐰖𐰆𐰺𐱃𐰑𐰢  𐰇𐱅𐰜𐰤  𐰘𐰃𐱁𐰑𐰀  𐰘𐰃𐰏  𐰃𐰓𐰃  𐰼𐰢𐱁  𐰃𐰠  𐱃𐰆𐱃𐰽𐰴  𐰘𐰃𐰼  𐰇𐱅𐰜𐰤  𐰘𐰃𐱁  𐰼𐰢𐱁  𐰉𐰆  𐰘𐰃𐰼𐰓𐰃  𐰆𐰞𐰺𐰯  𐱃𐰉𐰍𐰲  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰋𐰃𐰼𐰠𐰀  𐱅𐰇𐰔𐰠𐱅𐰢  𐰞𐱃𐰆𐰣  𐰚𐰇𐰢𐱁  𐰃𐰾𐰏𐱅𐰃

Ersinke  Tegi  Süledim  TÜPÜTKE  Kiçig  Tegmedim  Kurıgarı  Yinçü  Ögüz—-  Keçe  Temirkapıgka  Tegi  Süledim  Yırıgaru  Yir  Bayırku  YİRİŊE  Tegi  Süledim  BUNÇA  YİRKE  Tegi  Yorutdım  Ötüken  YIŞDA  YİG  İDİ  Ermiş  İL  Tutsık  YİR  Ötüken  YIŞ  Ermiş  BU  YİRDE  Olurup  Tabgaç  Bodun  BİRLE  Tüzültüm  Altun  Kümüş  İşgiti

Ersin’e Değin Süledim. Tibet’e Geçip Değmedim. Geride İnci Ögüzü …. Geçip Demirkapı’ya Değin Süledim. Yırıda Yir Bayırku Yerine Değin Süledim. Bunca Yere Değin [Ordu] Yürüttüm. Ötüken Yış Yeğ, İdi İmiş İl Tutulacak Yer Ötüken Yış İmiş. Bu Yerde Oturup Tabgaç Bodunu İle Tüzülttüm. Altını, Gümüşü, İşgiti

K4

𐰸𐰆𐱃𐰖  𐰉𐰆𐰭𐰽𐰔  𐰨𐰀  𐰋𐰃𐰼𐰇𐰼  𐱃𐰉𐰍𐰲  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰽𐰉𐰃  𐰾𐰇𐰲𐰃𐰏  𐰍𐰃𐰾𐰃  𐰘𐰃𐰢𐱁𐰴  𐰼𐰢𐰾  𐰾𐰇𐰲𐰃𐰏  𐰽𐰉𐰣  𐰘𐰃𐰢𐱁𐰴  𐰍𐰃𐰤  𐰺𐰯  𐰃𐰺𐰴  𐰉𐰑𐰣𐰍  𐰨𐰀  𐰖𐰍𐰆𐱃𐰃𐰼  𐰼𐰢𐰾  𐰖𐰍𐰺𐰆  𐰸𐰆𐰦𐰸𐰑𐰀  𐰚𐰃𐰾𐰼𐰀  𐰪𐰍  𐰋𐰃𐰠𐰏𐰤  𐰦𐰀  𐰇𐰘𐰇𐰼  𐰼𐰢𐰾  𐰓𐰏𐰇  𐰋𐰃𐰠𐰏𐰀  𐰚𐰃𐰾𐰃𐰏  𐰓𐰏𐰇  𐰞𐰯  𐰚𐰃𐰾𐰃𐰏  𐰖𐰆𐰺𐱃𐰢𐰔  𐰼𐰢𐰾  𐰋𐰃𐰼  𐰚𐰃𐰾𐰃  𐰖𐰍𐰞𐰽𐰺  𐰆𐰍𐱁𐰃  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰃  𐰋𐰃𐰾𐰜𐰃𐰭𐰀  𐱅𐰏𐰃  𐰶𐰃𐰑𐰢𐰔

Kutay  Buŋsuz  Ança  BİRÜR  Tabgaç  Bodun  Sabı  SÜÇİG  Agısı  Yımşak  Ermiş  SÜÇİG  Sabın  Yımşak  Agın  Arıp  Irak  Bodunug  Ança  Yagutır  Ermiş  Yaguru  KONDUKDA  KİSRE  Aynıg  Biligin  Anda  ÖYÜR  Ermiş  Edgü  BİLGE  KİŞİG  Edgü  Alp  KİŞİG  YORITMAZ  Ermiş  BİR  KİŞİ  Yaŋılsar  Oguşı  BODUNI  BİŞÜKİŊE  Tegi  Kıdmaz

Kutayı Bungsuz Anca Verir. Tabgaç Bodunun Savı Süçi Ağısı Yumuşak İmiş. Süçi Savı, Yumuşak Âğı [İle] Arıp Irak Bodunu Anca Yağutur İmiş. Yağurup Kondurduktan Kisre Anyı Bilgilerini Anda Öyür İmiş. İyi Bilgili Kişiyi, İyi Alp Kişiyi Yürütmez İmiş. Bir Kişi Yanılsa Oğuşuna, Boduna, Beşiğine Değin Kıymaz

K5

𐰼𐰢𐰾  𐰾𐰇𐰲𐰃𐰏  𐰽𐰉𐰃𐰭𐰀  𐰘𐰢𐱁𐰴  𐰍𐰃𐰾𐰃𐰍𐰀  𐰺𐱃𐰆𐰺𐰯  𐰜𐰇𐰾  𐱅𐰇𐰼𐰜  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰇𐰠𐱅𐰏  𐱅𐰇𐰼𐰜  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰇𐰠𐰾𐰚𐰭  𐰋𐰼𐰘𐰀  𐰲𐰆𐰍𐰖  𐰘𐰃𐱁  𐱅𐰇𐰏𐰠𐱅𐰤  𐰖𐰔𐰃  𐰸𐰆𐰣𐰖𐰃𐰤  𐱅𐰃𐰾𐰼  𐱅𐰇𐰼𐰜  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰇𐰠𐰾𐰚𐰏  𐰦𐰀  𐰪𐰍  𐰚𐰃𐰾𐰃  𐰨𐰀  𐰉𐰆𐱁𐰍𐰆𐰺𐰆𐰺  𐰼𐰢𐰾  𐰃𐰺𐰴  𐰼𐰾𐰼  𐰖𐰉𐰞𐰴  𐰍𐰃  𐰋𐰃𐰼𐰇𐰼  𐰖𐰍𐰸  𐰼𐰾𐰼  𐰓𐰏𐰇  𐰍𐰃  𐰋𐰃𐰼𐰇𐰼  𐱅𐰃𐰯  𐰨𐰀  𐰉𐰆𐱁𐰍𐰆𐰺𐰆𐰺  𐰼𐰢𐰾  𐰋𐰃𐰠𐰏

Ermiş  SÜÇİG  Sabıŋa  Yımşak  Agısıŋa  Arturup  ÖKÜŞ  TÜRK  Bodun  Öltüg  TÜRK  Bodun  Ölsikiŋ  Beriye  Çogay  YIŞ  Tögültün  Yazı  Konayın  Tiser  TÜRK  Bodun  Ölsikig  Anda  Aynıg  KİŞİ  Ança  BOŞGURUR  Ermiş  Irak  Erser  Yablak  Agı  BİRÜR  Yaguk  Erser  Edgü  Agı  BİRÜR  TİP  Ança  BOŞGURUR  Ermiş  Bilig

İmiş. Süçi Savına, Yumuşak Ağısına Arturup Çok Türk Bodunu, Öldü. Türk Bodunu Öleceksin. Beride Çoğay Ormanına, Tögültün Yazına Konayım Desen, Türk Bodunu Öleceksin. Anda Anyı Kişi Ança Boşgurur İmiş  Irak İsen Yavlak Ağı Verir, Yakın İsen İyi Ağı Verir. Deyip, Anca Öğretir İmiş. Bilgi

K6

𐰋𐰃𐰠𐰢𐰔  𐰚𐰃𐰾𐰃  𐰆𐰞  𐰽𐰉𐰍  𐰞𐰯  𐰖𐰍𐰺𐰆  𐰉𐰺𐰯  𐰇𐰚𐱁  𐰚𐰃𐱁𐰃  𐰇𐰠𐱅𐰏  𐰆𐰞  𐰘𐰼𐰏𐰼𐰇  𐰉𐰺𐰽𐰺  𐱅𐰇𐰼𐰜  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰇𐰠𐱅𐰲𐰃  𐰾𐰤  𐰇𐱅𐰇𐰚𐰤  𐰘𐰃𐰼  𐰆𐰞𐰺𐰯  𐰺𐰴𐱁  𐱅𐰃𐰼𐰚𐱁  𐰃𐰽𐰺  𐰤𐰭  𐰉𐰆𐰭𐰍  𐰖𐰸  𐰇𐱅𐰜𐰤  𐰘𐰃𐱁  𐰆𐰞𐰺𐰽𐰺  𐰋𐰭𐰏𐰇  𐰃𐰠  𐱃𐰆𐱃𐰀  𐰆𐰞𐰺𐱃𐰲𐰃  𐰾𐰤  𐱅𐰇𐰼𐰜  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐱃𐰸𐰺𐰴𐰴  𐰾𐰤  𐰀𐰲𐰾𐰺  𐱃𐰆𐰽𐰴  𐰇𐰢𐰔  𐰾𐰤  𐰋𐰃𐰼  𐱃𐰆𐰑𐰽𐰺  𐰀𐰲𐰾𐰴  𐰇𐰢𐰔  𐰾𐰤  𐰦𐰍𐰭𐰣  𐰇𐰲𐰇𐰤  𐰃𐰏𐰓𐰢𐱁  𐰴𐰍𐰣𐰭𐰣

Bilmez  KİŞİ  OL  Sabıg  Alıp  Yaguru  Barıp  Öküş  KİŞİ  Öltüg  OL  Yirgerü  Barsar  TÜRK  Bodun  Ölteçi  Sen  Ötüken  YİR  Olurup  Arkış  Tirkiş  Isar  Neŋ  Buŋug  Yok  Ötüken  YIŞ  Olursar  Beŋgü  İL  TUTA  Olurtaçı  Sen  TÜRK  Bodun  Tokurkak  Sen  Açsar  Tosık  Ömez  Sen  BİR  Todsar  Açsık  Ömez  Sen  Antagıŋın  ÜÇÜN  İgidmiş  Kaganıngın

Bilmez Kişi O Savı Alıp Yakına Varıp Öküş Kişi Öldü. O Yerlere Varsan, Türk Bodunu Ölecek[Sin] Sen. Ötüken Yerinde Oturup Arkış Tirkiş [Gönderir] İsen Ne Bung Yok. Ötüken Yış’da Otursan Bengü İl Tutup Oturacak[Sın] Sen. Türk Bodunu, Tok[San] Sen Açlığı, Tokluğu Ömez Sen, Bir Doysan Açlığı Ömez[Sin] Sen Antağının İçin Yedirmiş

K7

𐰽𐰉𐰃𐰤  𐰞𐰢𐱃𐰃𐰤  𐰘𐰃𐰼  𐰽𐰖𐰆  𐰉𐰺𐰑𐰍  𐰴𐰆𐰯  𐰦𐰀  𐰞𐰴𐰦𐰍  𐰺𐰞𐱃𐰍  𐰦𐰀  𐰴𐰞𐰢𐱁𐰃  𐰘𐰃𐰼  𐰽𐰖𐰆  𐰸𐰆𐰯  𐱃𐰆𐰺𐰆  𐰇𐰠𐰇  𐰖𐰆𐰺𐰖𐰆𐰺  𐰼𐱅𐰏  𐱅𐰭𐰼𐰃  𐰖𐰺𐰞𐰴𐰑𐰸𐰃𐰤  𐰇𐰲𐰇𐰤  𐰇𐰔𐰢  𐰸𐰆𐱃𐰢  𐰉𐰺  𐰇𐰲𐰇𐰤  𐰴𐰍𐰣  𐰆𐰞𐰺𐱃𐰢  𐰴𐰍𐰣  𐰆𐰞𐰺𐰯  𐰖𐰸  𐰲𐰃𐰍𐰪  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰍  𐰸𐰆𐰯  𐰸𐰆𐰉𐰺𐱃𐰑𐰢  𐰲𐰃𐰍𐰪  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰍  𐰉𐰖  𐰴𐰃𐰡𐰢  𐰔  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰍  𐰜𐰇𐱁  𐰴𐰃𐰡𐰢  𐰔𐰆  𐰉𐰆

Sabın  Almatın  YİR  Sayu  Bardıg  KOP  Anda  Alkıntıg  Arıltıg  Anda  Kalmışı  YİR  Sayu  KOP  TORU  ÖLÜ  Yorıyur  Ertig  Teŋri  Yarlıkadukın  ÜÇÜN  Özüm  Kutum  Bar  ÜÇÜN  Kagan  Olurtum  Kagan  Olurup  YOK  Çıgayn  Bodunug  KOP  Kubratdım  Çıgayn  Bodunug  Bay  Kıldım  Az  Bodunug  ÖKÜŞ  Kıldım  Azu  BU

Savını Almadın Yere Her Vardın . Hep Anda Alkındın Arıldın Anda Kalmışı Yere Her Hep Torup Ölüp Yürüyor İdi[Ler]. Tanrı Yarlıkadığı İçin, Öz’üm Kutum Var [Olduğu] İçin, Kağan Oturdum. Kağan Oturup Yok Çığany Bodunu Hep Kubrattım Çıgany Bodunu Bay Kıldım. Az Bodunu Öküş Kıldım. Azı Bu

K8

𐰽𐰉𐰢𐰑𐰀  𐰃𐰏𐰓  𐰉𐰺  𐰍𐰆  𐱅𐰇𐰼𐰜  𐰋𐰏𐰠𐰼  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰉𐰆𐰣𐰃  𐰾𐰃𐰓𐰭  𐱅𐰇𐰼𐰜  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰍  𐱅𐰃𐰼𐰯  𐰃𐰠  𐱃𐰆𐱃𐰽𐰴𐰭𐰣  𐰉𐰆𐰦𐰀  𐰆𐰺𐱃𐰢  𐰖𐰭𐰞𐰯  𐰇𐰠𐰾𐰚𐰭𐰤  𐰘𐰢𐰀  𐰉𐰆𐰦𐰀  𐰆𐰺𐱃𐰢  𐰤𐰭  𐰤𐰭  𐰽𐰉𐰢  𐰼𐰾𐰼  𐰋𐰭𐰏𐰇  𐱃𐱁𐰴𐰀  𐰆𐰺𐱃𐰢  𐰭𐰺  𐰚𐰇𐰼𐰇  𐰋𐰃𐰠𐰭  𐱅𐰇𐰼𐰜  𐰢𐱃𐰃  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰋𐰏𐰠𐰼  𐰋𐰇𐰓𐰚𐰀  𐰚𐰇𐰼𐰏𐰢𐰀  𐰋𐰏𐰠𐰼  𐰏𐰇  𐰖𐰭𐰡𐰲𐰃  𐰾𐰃𐰔  𐰴𐰭𐰢

Sabımda  İgid  Bar  GU  TÜRK  Begler  Bodun  BUNI  Eşidiŋ  TÜRK  Bodunug  Tirip  İL  Tutsıkıŋın  BUNDA  Urtum  Yaŋılıp  Ölsikiŋin  Yime  BUNDA  Urtum  Neŋ  Neŋ  Sabım  Erser  Beŋgü  Taşka  Urtum  Aŋar  KÖRÜ  Biliŋ  TÜRK  Amtı  Bodun  Begler  BÖDKE  Körügme  Begler  GÜ  Yaŋıltaçı  SİZ  Kaŋım

Savımda İğit Var Mı? Türk Beğleri, Bodunu, Bunu İşitin  Türk Bodunu Diriltip İl Tutacağını Bunda Vurdum. Yanılıp Öleceğini Yine Bunda Vurdum. Ne[Ce] Ne[Ce] Savım [Var] İse Bengü Taşa Vurdum, Onu Görüp Bilin. Türk’ün Şimdi[Ki] Bodunu, Beğleri, Böyle Görüğümdeki Beğler [Olarak] Mı Yanılacak[Sınız] Siz? Kangım

K9

𐰴𐰍𐰣  𐰲𐰢  𐰴𐰍𐰣  𐰆𐰞𐰺𐱃𐰸𐰃𐰦𐰀  𐱅𐰇𐰼𐱅  𐰉𐰆𐰞𐰭𐰑𐰴𐰃  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰍  𐰉𐰆𐰨𐰀  𐰃𐱅𐰢𐰾—-  𐱅𐰭𐰼𐰃  𐰘𐰺𐰞𐰴𐰑𐰸  𐰇𐰲𐰤  𐰇𐰔𐰢  𐰆𐰞𐰺𐱃𐰸𐰢𐰀  𐱅𐰇𐰼𐱅  𐰉𐰆𐰞𐰭𐰑𐰴𐰃  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰍  𐰃𐱅𐰓𐰢  𐰘𐰺𐱅𐰓𐰢  —-𐰃—-  𐰴𐰃𐰡𐰢  𐰢𐰤  𐱅𐰇𐰼𐰏𐰾  𐰴𐰍𐰣𐰴𐰀  𐰴𐰔𐰢𐰃𐰣  —-  𐰼𐱅𐰃𐰭𐰇  𐰆𐰞𐰍  𐱅𐰇𐰼𐰇𐰤  𐰞𐰃  𐰋𐰃𐰼𐱅𐰢  𐱅𐰇𐰼𐰏𐰾  𐰴𐰍𐰣

Kagan  Eçim  Kagan  Olurtukında  TÖRT  Buluŋdakı  Bodunıg  BUNÇA  İtmiş—-  Teŋri  Yarlıkaduk  Üçün  Özüm  Olurtukuma  TÖRT  Buluŋdakı  Bodunıg  İtdim  Yeretdim  —-İ—-  Kıldım  Men  Türgiş  Kaganka  Kızımın  —-  Ertiŋü  Ulug  TÖRÜN  Alı  Birtim  Türgiş  Kagan

Kağan, Eçüm Kağan Oturduğunda Dört Bolungdakı Bodunu Bunca [Düzen] Etmiş. —- Tanrı Yarlıkadığı İçin Öz’üm Oturduğumda Dört Bolungdakı Bodunu [Düzen] Etdim, Yarattım. —-İ—- Kıldım Ben. Türgiş Kağanına Kızımı —- Ertingü Ulu Tören [İle] Alı Verdim. Türgiş Kağanının

K10

𐰶𐰃𐰔𐰃𐰣  𐰼𐱅𐰃𐰭𐰇  𐰆𐰞𐰍  𐱅𐰇𐰘𐰇𐰤  𐰆𐰍𐰞𐰢𐰀  𐰞𐰃  𐰋𐰃𐰼𐱅𐰢  —-  𐰼𐱅𐰃𐰭𐰇  𐰆𐰞𐰍  𐱅𐰇𐰘𐰇𐰤  𐰞𐰃  𐰋𐰃𐰼𐱅𐰢  𐰖—-𐱅  𐰼𐱅𐰇𐰼𐱅𐰢  —-  𐰉𐱁𐰞𐰍𐰍  𐰘𐰇𐰚𐰦𐰼𐱅𐰢  𐱅𐰃𐰔𐰠𐰏𐰏  𐰾𐰇𐰚𐰼𐱅𐰢  𐰇𐰔𐰀  𐱅𐰭𐰼𐰃  𐰽𐰺𐰀  𐰘𐰼  𐰖𐰺𐰞𐰴𐰑𐰸  𐰇𐰲𐰤

KIZIN  Ertiŋü  Ulug  TÖRÜN  Oglıma  Alı  Birtim  —-  Ertiŋü  Ulug  TÖRÜN  Alı  Birtim  Ya—-T  Ertürtüm  —-  Başlıgıg  Yüküntürtüm  Tizligig  Sökürtüm  ÜZE  Teŋri  Asra  Yir  Yarlıkaduk  Üçün

Kızını Ertingü Ulu Törenle Oğluma Alı Verdim. —- Ertingü Ulu Törenle Alı Verdim. Ya—- —-T Erdirdim. —- Başlıyı Yükündürdüm, Dizliyi Çöktürdüm. Üstte [Gök] Tanrı Altta Yer Yarlıkadığı İçin

K11

𐰚𐰇𐰔𐰤  𐰚𐰇𐰼𐰢𐰓𐰜  𐰸𐰆𐰞𐰴𐰴𐰣  𐰾𐰓𐰢𐰓𐰜  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰢𐰣  𐰃𐰠𐰏𐰼𐰇  𐰚𐰇𐰤  𐱃𐰆𐰍𐰽𐰴𐰭𐰀  𐰋𐰃𐰼𐰏𐰼𐰇  —-𐰴𐰀  𐰸𐰆𐰺𐰍𐰺𐰆  —-  𐰽𐰺𐰃𐰍  𐰞𐱃𐰆𐰣𐰃𐰤  𐰇𐰼𐰭  𐰚𐰇𐰢𐱁𐰃𐰤  𐰶𐰃𐰺𐰍𐰍𐰞𐰍  𐰸𐰆𐱃𐰖𐰃𐰤  𐰚𐰃𐰤𐰠𐰏  𐰾𐰏𐱅𐰃𐰾𐰃𐰤  𐰇𐰔𐰠𐰚  𐱃𐰃𐰤  𐰑𐰍𐰺𐰃𐰤  𐰴𐰺𐰀  𐰚𐰃𐰾𐰃𐰤

Közün  Körmedük  Kulkakın  Eşidmedük  Bodunumun  İlgerü  KÜN  Togsıkıŋa  Birigerü  —-KA  Kurıgaru  —-  Sarıg  Altunın  Ürüŋ  Kümüşin  Kırgaglıg  Kutayın  Kinlig  İşgitisin  Özlük  Atın  Adgırın  Kara  KİŞİN

Gözün Görmediği, Kulağın İşitmediği Bodunumu, İleri Gün Doğusuna, Beride —-Ka, Geride —- Sarı Altınını, Ürüng Gümüşünü, Kırgalı Kutayını, Kinli İşgitisini Özlük Atını, Aygırını, Kara Kişini

K12

𐰚𐰇𐰚  𐱅𐰘𐰭𐰃𐰤  𐱅𐰇𐰼𐰜𐰢𐰀  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰢𐰀  𐰴𐰔𐰍𐰣𐰆  𐰋𐰃𐰼𐱅𐰢  𐰃𐱅𐰃  𐰋𐰃𐰼𐱅𐰢  —-  𐰉𐰆𐰭𐰽𐰔  𐰴𐰃𐰡𐰢  —-  —-𐰼𐱅𐰃  𐰼𐰚𐰠𐰏  —-  𐰨𐰀  𐱅𐰇𐰢𐰤  𐰆𐰍𐰞𐰃  —-𐰖𐰀  𐰞𐰢𐰤  —-𐰇𐰤  𐰋𐰏𐰠𐰼𐰏  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰦𐰀  —-

KÖK  Teyeŋin  Türüküme  Bodunuma  Kazganu  BİRTİM  İTİ  Birtim  —-  Buŋsuz  Kıltım  —-  —-RTİ  Erklig  —-  Ança  Tümen  OGLI  —-YA  Almın  —-ÜN  Beglerig  Bodununda  —-

Gök Teyenini Türk’üme Bodunuma Kazanı Verdim, Edi Verdim. —- Bungsuz Kıldım. —- —-Rdi. Erkli —- Onca Tümen Oğlu —-Ya Almın[?] —-Ün Beğleri, Boduna —-

K13

𐰘𐰢𐰀  𐰃𐰏𐰓𐰭  𐰢𐰏𐱅𐰢𐰭  𐱃𐰆𐰞𐰍𐱃𐰢𐰭  𐰆𐰞𐰺𐱃𐰢  𐱅𐰇𐰼𐰜  𐰋𐰏𐰠𐰼  𐱅𐰇𐰼𐰜  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰢  —-  𐱃  𐰋𐰃𐰼𐱅𐰢  —-𐰇—-  𐰢𐱃𐰃𐰴𐰀  𐱃𐱁𐰍  —-𐰇𐰼—-  𐰴𐰔𐰍𐰣𐰢𐰾  𐰍𐰃𐰢𐰃𐰤  𐱅𐰇𐰼𐰜  𐰉𐰆𐰑𐰣  —-𐰃  𐰉𐰆  𐰴𐰍𐰣𐰭𐰑𐰀  𐰉𐰆  𐰋𐰏𐰠𐰼𐰏𐰓𐰀  —-  —-  𐰽𐰆𐰉𐰭𐰑𐰀  𐰑𐰺𐰞𐰢𐰽𐰺  𐱅𐰇𐰼𐰜  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰦𐰀

Yime  İgidiŋ  Emgetmeŋ  Tolgatmaŋ  Olurtum  TÜRK  Begler  TÜRK  Bodunum  —-  At  Birtim  —-Ü—-  Amtıka  Taşıg  —-ÜR—-  Kazganmış  Agımın  TÜRK  Bodun  —-I  BU  Kaganıŋda  BU  Beglerigde  —-  —-  Subuŋda  Adrılmasar  TÜRK  Bodununta

Yine İgidip Emekletmeden Tolgatmadan Oturdum. Türk Beğleri, Türk Bodunuma —- At Verdim, —-Ü—- Şimdiki Taşı —-Ür—- Kazanmış Ağımın Türk Bodunu, —- Bu Kağanından, Bu Beğlerinden, —- —- Suyundan Ayrılmazsan, Türk Bodunda

K14

𐰇𐰔𐰭  𐰓𐰏𐰇  𐰚𐰇𐰼𐱅𐰲𐰃  𐰾𐰤  𐰋𐰏𐰀  𐰚𐰃𐰼𐱅𐰲𐰃  𐰾𐰤  𐰉𐰆𐰭𐰽𐰔  𐰉𐰆𐰡𐰲𐰃  𐰾𐰤  𐰦𐰀  𐰚𐰃𐰾𐰼𐰀  𐱃𐰉𐰍𐰲  𐰴𐰍𐰦𐰀  𐰋𐰓𐰔𐰲𐰃𐰏  𐰸𐰆𐰯  𐰚𐰠𐰇𐰼𐱅𐰢  𐰢𐰤𐰭  𐰽𐰉𐰢𐰣  𐰾𐰃𐰢𐰑𐰃  𐰃𐰲𐰼𐰚𐰃  𐰋𐰓𐰔𐰲𐰃𐰏  𐰃𐱃𐰃  𐰭𐰺  𐰑𐰨𐰍  𐰉𐰺𐰴  𐰖𐰺𐱃𐰓𐰢  𐰃𐰲𐰃𐰤  𐱃𐱁𐰃𐰤  𐰑𐰨𐰍  𐰋𐰓𐰔  𐰆𐰺𐱃𐰆𐰺𐱃𐰢  𐱃𐱁  𐱃𐰆𐰶𐰃𐱃𐱃𐰢  𐰚𐰇𐰭𐰠𐱅𐰚𐰃  𐰽𐰉𐰢𐰣  𐰆𐰺𐱃𐰆𐰺𐱃𐰢

Özüŋ  Edgü  Körteçi  Sen  Ebge  Kirteçi  Sen  Buŋsuz  Boldaçı  Sen  Anda  KİSRE  Tabgaç  Kaganda  Bedizçig  KOP  Kelürtüm  Meniŋ  Sabımın  Sımadı  İçreki  Bedizçig  ITI  Aŋar  Adınçıg  Bark  Yaratıdım  İÇİN  Taşın  Adınçıg  Bediz  Urturtum  Taş  Tokıttım  Köŋülketi  Sabınım  Urturtum

Özünde İyi[Lik] Görecek Sen, Eve Girecek Sen, Bungsuz Olacak Sen. Ondan Kisre Tabgaç Kağanından Bezeci Hep Getirttim. Benim Savımı Sımadı. Içerdeki Bezecisini İtdi. Ona Ayınçı Bark Yaptırttım. İçine Dışına Ayınçı Beze Vurdurttum. Taş Dokuttum, Gönüldeki Savımı [Taşa] Vurdurttum.

K15

𐰆𐰣  𐰸  𐰆𐰍𐰞𐰃𐰭𐰀  𐱃𐱃𐰃𐰭𐰀  𐱅𐰏𐰃  𐰉𐰆𐰣𐰃  𐰚𐰇𐰼𐰇  𐰋𐰃𐰠𐰭  𐰋𐰭𐰏𐰇  𐱃𐱁  𐱃𐰸𐰃𐱃𐰑𐰢  —-  𐱃𐰸𐰃𐱃𐰑𐰢  𐰋𐰃𐱅𐰃𐰓𐰢  —-  𐰆𐰞  𐱃𐱁  𐰉𐰺𐰴𐰃𐰤  —-

ON  Ok  OGLIŊA  Tatıŋa  Tegi  BUNI  KÖRÜ  Biliŋ  Beŋgü  Taş  Tokıtdım  —-  Tokıtdım  Bitidim  —-  OL  Taş  Barkın  —-

On Ok Oğluna, Tatına Değin Bunu Görüp Bilin. Bengü Taş Dokuttum. —- Dokuttum. Bitidim —- O Taş Barkını —-

B1

—-𐰇𐰔𐰀—-

—-ÜZE—-

—-Üstte—-

B2

𐰋𐰃𐰠𐰏𐰀  𐰴𐰍𐰣  𐰆𐰲𐰀  𐰉𐰺𐰑𐰃

BİLGE  Kagan  UÇA  Bardı

Bilge Kağan Uça Vardı

B3

𐰖𐰖  𐰉𐰆𐰞𐰽𐰺  𐰇𐰔𐰀  𐱅𐰭𐰼𐰃

Yay  Bolsar  ÜZE  Teŋri

Yaz Olsa, Üstte Tanrı

B4

𐰚𐰇𐰋𐰼𐰏𐰾𐰃  𐱅𐰼𐰲𐰀  𐰨𐰀  𐱃𐰴𐰃

Köbürgesi  Öterçe  Ança  Takı

Köbürgesi Öterce Anca Dahi

B5

𐱃𐰍𐰑𐰀  𐰾𐰃𐰍𐰆𐰣  𐱅𐰾𐰼  𐰨𐰀

Tagda  SIGUN  Ötser  Ança

Dağda Sığun Ötse, Anca

B6

𐰽𐰴𐰣𐰆𐰺  𐰢𐰤  𐰴𐰭𐰢  𐰴𐰍𐰣

Sakınur  Men  Kaŋım  Kagan

Sakınırım Ben Kangım Kağan[I]

B7

𐱃𐱁𐰃𐰤  𐰇𐰔𐰢  𐰴𐰍𐰣

Taşın  Özüm  Kagan

Taşını Öz’üm Kağan —-

B8

—-

—-

—-

B9

—-

—-

—-

GB1

—-𐰋𐰃𐰠𐰏𐰀  𐰴𐰍𐰣  𐰋𐰃𐱅𐰏𐰃𐰤  𐰖𐰆𐰞𐰍  𐱅𐰃𐰏𐰤  𐰋𐰃𐱅𐰓𐰢  𐰉𐰆𐰨𐰀  𐰉𐰺𐰴𐰍  𐰋𐰓𐰔𐰏  𐰆𐰔𐰍  —-𐰴𐰍𐰣  𐱃𐰃𐰾𐰃  𐰖𐰆𐰞𐰍  𐱅𐰃𐰏𐰤  𐰢𐰤  𐰖  𐰺𐱃𐰸𐰃  𐱅𐰇𐰼𐱅  𐰚𐰇𐰤  𐰆𐰞𐰺𐰯  𐰋𐰃𐱅𐰃𐰓𐰢  𐰋𐰓𐰔𐱅𐰢  𐰖𐰍—-

—- BİLGE  Kagan  Bitigin  Yolug  Tigin  Bitidim  BUNÇA  Barkıg  Bedizig  Uzug  —-Kagan  Atısı  Yolug  Tigin  Men  Ay  Artukı  TÖRT  KÜN  Olurup  Bitidim  Bedizetim  Yag—-

—- Bilge Kağan’ın Bitiğini Yolluğ Tigin Bitidim Bunca Barkı Bezeyi Uzu Kağan[In] Atısı Yollug Tigin Ben [Bir] Ay, Artı Dört Gün Oturup Bitidim, Bezedim . Yağ—-

 

Költiğin  Yazıtı 𐰚𐰇𐰠𐱅𐰃𐰏𐰤

https://www.turkbitig.com/p/koltigin.html

G1

𐱅𐰭𐰼𐰃  𐱅𐰏  𐱅𐰭𐰼𐰃𐰓𐰀  𐰉𐰆𐰞𐰢𐱁  𐱅𐰇𐰼𐰜  𐰋𐰃𐰠𐰏𐰀  𐰴𐰍𐰣  𐰉𐰆  𐰇𐰓𐰚𐰀  𐰆𐰞𐰺𐱃𐰢  𐰽𐰉𐰢𐰣  𐱅𐰇𐰚𐱅𐰃  𐰾𐰃𐰓𐰏𐰠  𐰆𐰞𐰖𐰆  𐰃𐰤  𐰘𐰏𐰇𐰤𐰢  𐰆𐰍𐰞𐰣𐰢  𐰋𐰃𐰼𐰚𐰃  𐰆𐰍𐱁𐰢  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰢  𐰋𐰃𐰼𐰘𐰀  𐱁𐰑𐰯𐰃𐱃  𐰋𐰏𐰠𐰼  𐰘𐰃𐰺𐰖𐰀  𐱃𐰺𐰴𐱃  𐰉𐰆𐰖𐰺𐰸  𐰋𐰏𐰠𐰼  𐰆𐱃𐰔  𐱃𐱃𐰺

Teŋri  Teg  Teŋride  Bolmuş  TÜRK  BİLGE  Kagan  BU  ÖDKE  Olurtım  Sabımın  Tüketi  Eşidgil  Ulayu  İN  Yegünüm  Oglanım  Biriki  Oguşum  Bodunum  Biriye  Şadpıt  Begler  Yırıya  Tarkat  BUYRUK  Begler  Otuz  Tatar

Tanrı Dek Tanrıdan Olmuş Türk Bilge Kağan Bu Zamana [Kağan] Oturdum. Sözümü Tükete[Ne Dek] İşit. Öncelikle Kardeş Yeğenim, Oğullarım Güneyde Akrabalarım, Boylarım, Güneyde Şadpıt Beğleri, Kuzeyde Tarkat Buyruk Beğleri, Otuz Tatar,

G2

𐱃𐰸𐰆𐰔  𐰆𐰍𐰔  𐰋𐰏𐰠𐰼𐰃  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰃  𐰉𐰆  𐰽𐰉𐰢𐰤  𐰓𐰏𐰇𐱅𐰃  𐰾𐰃𐰓  𐰴𐱃𐰍𐰑𐰃  𐱅𐰃𐰭𐰞𐰀  𐰃𐰠𐰏𐰼𐰇  𐰚𐰇𐰤  𐱃𐰆𐰍𐰽𐰴𐰀  𐰋𐰃𐰼𐰏𐰼𐰇  𐰚𐰇𐰤  𐰆𐰺𐱃𐰆𐰾𐰃𐰭𐰺𐰆  𐰸𐰆𐰺𐰃𐰍𐰺𐰃  𐰚𐰇𐰤  𐰉𐱃𐰾𐰶𐰃𐰭𐰀  𐰘𐰃𐰺𐰍𐰺𐰃  𐱅𐰇𐰤  𐰆𐰺𐱃𐰆𐰾𐰃𐰭𐰺𐰆  𐰦𐰀  𐰃𐰲𐰼𐰚𐰃  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰴𐰆𐰯  𐰢𐰭𐰀  𐰚𐰇𐰼𐰼𐰉𐰆𐰨𐰀  𐰉𐰆𐰑𐰣

TOKUZ  Oguz  Begleri  Bodunı  BU  Sabımın  Edgüti  İşid  Katıgdı  TIŊLA  İlgerü  KÜN  Togsıka  Birigerü  KÜN  Ortusıŋaru  Kurıgarı  KÜN  Batsıkıŋa  Yırıgarı  TÜN  Ortusıŋaru  Anda  İçreki  Bodun  KOP  Maŋa  Körür  BUNÇA  Bodun

Dokuz Oğuz Beğleri, Boyları, Bu Sözümü İyice İşit, Katıca Dinle. İleri Gün Doğusuna, Güneyde Gün Ortasına, Geride Gün Batısına, Kuzeyde Gece Ortasına, Onun İçindeki Boylar Hep Bana Görür (Bağlıdır). Bunca Boyları

G3

𐰴𐰆𐰯  𐰃𐱅𐰓𐰢  𐰆𐰞  𐰢𐱃𐰃  𐰪𐰍  𐰖𐰸  𐱅𐰇𐰼𐰜  𐰴𐰍𐰣  𐰇𐱅𐰜𐰤  𐰘𐰃𐱁  𐰆𐰞𐰺𐰽𐰺  𐰃𐰠𐱅𐰀  𐰉𐰆𐰭  𐰖𐰸  𐰃𐰠𐰏𐰼𐰇  𐱁𐰦𐰆𐰭  𐰖𐰔𐰃𐰴𐰀  𐱅𐰏𐰃  𐰾𐰇𐰠𐰓𐰢  𐱃𐰞𐰆𐰖𐰴𐰀  𐰚𐰃𐰲𐰏  𐱅𐰏𐰢𐰓𐰢  𐰋𐰃𐰼𐰏𐰼𐰇  𐱃𐰸𐰆𐰔  𐰼𐰾𐰤𐰚𐰀  𐱅𐰏𐰃  𐰾𐰇𐰠𐰓𐰢  𐱅𐰇𐰯𐰇𐱅𐰚𐰀  𐰚𐰃𐰲𐰏  𐱅𐰏𐰢𐰓𐰢  𐰸𐰆𐰺𐰃𐰍𐰺𐰃  𐰘𐰨𐰇  𐰇𐰏𐰔—-

KOP  İtdim  OL  Amtı  Anyıg  YOK  TÜRK  Kagan  Ötüken  YIŞ  Olursar  İLTE  BUŊ  YOK  İlgerü  Şantuŋ  Yazıka  Tegi  Süledim  Taluyka  Kiçig  Tegmedim  Birigerü  TOKUZ  Ersinke  Tegi  Süledim  TÜPÜTKE  Kiçig  Tegmedim  Kurıgarı  Yinçü  Öküz—-

Hep [Düzen] Etdim. O[Nların] Şimdi Sefili Yok. Türk Kağanı Ötüken Yış’da Oturursa İlde Tasa Yok. İleri Şantung Ovasına (Pekin Civarı) Değin [Ordu] Sürdüm. Okyanusa Geçip Değmedim. Güneyde Dokuz Ersin’e Değin Ordu Sürdüm, Tibet’e Geçip Değmedim. Geride İnci (Seyhun) Nehrini —-[Ü]

G4

𐰚𐰲𐰀  𐱅𐰢𐰼𐰴𐰯𐰍𐰴𐰀  𐱅𐰏𐰃  𐰾𐰇𐰠𐰓𐰢  𐰘𐰃𐰺𐰍𐰺𐰆  𐰘𐰼  𐰉𐰖𐰺𐰸𐰆  𐰘𐰃𐰼𐰃𐰭𐰀  𐱅𐰏𐰃  𐰾𐰇𐰠𐰓𐰢  𐰉𐰆𐰣𐰨𐰀  𐰘𐰃𐰼𐰚𐰀  𐱅𐰏𐰃  𐰖𐰆𐰺𐱃𐰑𐰢  𐰇𐱅𐰜𐰤  𐰘𐰃𐱁𐰑𐰀  𐰘𐰃𐰏  𐰃𐰓𐰃  𐰖𐰸  𐰼𐰢𐱁  𐰃𐰠  𐱃𐰆𐱃𐰽𐰴  𐰘𐰃𐰼  𐰇𐱅𐰜𐰤  𐰘𐰃𐱁  𐰼𐰢𐱁  𐰉𐰆  𐰘𐰃𐰼𐰓𐰃  𐰆𐰞𐰺𐰯  𐱃𐰉𐰍𐰲  𐰴𐰍𐰣  𐰋𐰃𐰼𐰠𐰀

Keçe  Temirkapıgka  Tegi  Süledim  Yırıgarı  Yir  Bayırku  YİRİŊE  Tegi  Süledim  BUNÇA  YİRKE  Tegi  Yorutdım  Ötüken  YIŞDA  YİG  İDİ  YOK  Ermiş  İL  Tutsık  YİR  Ötüken  YIŞ  Ermiş  BU  YİRDE  Olurup  Tabgaç  Kagan  BİRLE

Geçip Demirkapı’ya Değin Ordu Sürdüm. Kuzeyde Yir Bayırku Yerine (Sibirya) Değin Ordu Sürdüm. Bunca Yere Değin [Ordu] Yürüttüm. Ötüken Yış’dan Yeğ, İyisi Yok İmiş. İl Tutulacak Yer Ötüken Yış İmiş. Bu Yerde Oturup Tabgaç Kağanı İle

G5

𐱅𐰇𐰔𐰠𐱅𐰢  𐰞𐱃𐰆𐰣  𐰚𐰇𐰢𐱁  𐰃𐰾𐰏𐱅𐰃  𐰸𐰆𐱃𐰖  𐰉𐰆𐰭𐰽𐰔  𐰨𐰀  𐰋𐰃𐰼𐰇𐰼  𐱃𐰉𐰍𐰲  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰽𐰉𐰃  𐰾𐰇𐰲𐰃𐰏  𐰍𐰃𐰾𐰃  𐰘𐰃𐰢𐱁𐰴  𐰼𐰢𐰾  𐰾𐰇𐰲𐰃𐰏  𐰽𐰉𐰣  𐰘𐰃𐰢𐱁𐰴  𐰍𐰃𐰤  𐰺𐰯  𐰃𐰺𐰴  𐰉𐰑𐰣𐰍  𐰨𐰀  𐰖𐰍𐰆𐱃𐰃𐰼  𐰼𐰢𐰾  𐰖𐰍𐰺𐰆  𐰸𐰆𐰦𐰸𐰑𐰀  𐰚𐰃𐰾𐰼𐰀  𐰪𐰍  𐰋𐰃𐰠𐰏  𐰦𐰀  𐰇𐰘𐰇𐰼  𐰼𐰢𐰾

Tüzültüm  Altun  Kümüş  İşgiti  Kutay  Buŋsuz  Ança  BİRÜR  Tabgaç  Bodun  Sabı  SÜÇİG  Agısı  Yımşak  Ermiş  SÜÇİG  Sabın  Yımşak  Agın  Arıp  Irak  Bodunug  Ança  Yagutır  Ermiş  Yaguru  KONDUKDA  KİSRE  Aynıg  Bilig  Anda  ÖYÜR  Ermiş

Anlaştım. Altını, Gümüşü, İşgiti Kumaşı Sorunsuz Anca Verir. Tabgaç Halkının Sözü Tatlı İpeği Yumuşak İmiş. Tatlı Söz, Yumuşak İpeği [İle] Aldatıp, Uzak Boyları Anca Yaklaştırır İmiş. Yaklaştırıp Kondurduktan Sonra Kötü Bilgilerini O Zaman Anlatır İmiş.

G6

𐰓𐰏𐰇  𐰋𐰃𐰠𐰏𐰀  𐰚𐰃𐰾𐰃𐰏  𐰓𐰏𐰇  𐰞𐰯  𐰚𐰃𐰾𐰃𐰏  𐰖𐰆𐰺𐱃𐰢𐰔  𐰼𐰢𐰾  𐰋𐰃𐰼  𐰚𐰃𐰾𐰃  𐰖𐰍𐰞𐰽𐰺  𐰆𐰍𐱁𐰃  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰃  𐰋𐰃𐰾𐰜𐰃𐰭𐰀  𐱅𐰏𐰃  𐰶𐰃𐰑𐰢𐰔  𐰼𐰢𐰾  𐰾𐰇𐰲𐰃𐰏  𐰽𐰉𐰃𐰭𐰀  𐰘𐰢𐱁𐰴  𐰍𐰃𐰾𐰃𐰍𐰀  𐰺𐱃𐰆𐰺𐰯  𐰜𐰇𐰾  𐱅𐰇𐰼𐰜  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰇𐰠𐱅𐰏  𐱅𐰇𐰼𐰜  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰇𐰠𐰾𐰚𐰭  𐰋𐰼𐰘𐰀  𐰲𐰆𐰍𐰖  𐰘𐰃𐱁  𐱅𐰇𐰏𐰠𐱅𐰤

Edgü  BİLGE  KİŞİG  Edgü  Alp  KİŞİG  YORITMAZ  Ermiş  BİR  KİŞİ  Yaŋılsar  Oguşı  BODUNI  BİŞÜKİŊE  Tegi  Kıdmaz  Ermiş  SÜÇİG  Sabıŋa  Yımşak  Agısıŋa  Arturup  ÖKÜŞ  TÜRK  Bodun  Öltüg  TÜRK  Bodun  Ölsikiŋ  Beriye  Çogay  YIŞ  Tögültün

İyi Bilge Kişiyi, İyi Alp Kişiyi Yürütmez (Sağ Bırakmaz) İmiş. Bir Kişi Yanılsa Akrabalarına, Boyuna, Beşiğine (Bebeğine) Değin Kıymaz (Acımaz) İmiş. Tatlı Sözüne, Yumuşak İpeğine Aldanıp Çok Türk Boyları Öldü. Türk Boyları Öleceksin. Güneyde Çoğay Yış’a, Tögültün

G7

𐰖𐰔𐰃  𐰸𐰆𐰣𐰖𐰃𐰤  𐱅𐰃𐰾𐰼  𐱅𐰇𐰼𐰜  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰇𐰠𐰾𐰚𐰏  𐰦𐰀  𐰪𐰍  𐰚𐰃𐰾𐰃  𐰨𐰀  𐰉𐰆𐱁𐰍𐰆𐰺𐰆𐰺  𐰼𐰢𐰾  𐰃𐰺𐰴  𐰼𐰾𐰼  𐰖𐰉𐰞𐰴  𐰍𐰃  𐰋𐰃𐰼𐰇𐰼  𐰖𐰍𐰸  𐰼𐰾𐰼  𐰓𐰏𐰇  𐰍𐰃  𐰋𐰃𐰼𐰇𐰼  𐱅𐰃𐰯  𐰨𐰀  𐰉𐰆𐱁𐰍𐰆𐰺𐰆𐰺  𐰼𐰢𐰾  𐰋𐰃𐰠𐰏  𐰋𐰃𐰠𐰢𐰔  𐰚𐰃𐰾𐰃  𐰆𐰞  𐰽𐰉𐰍  𐰞𐰯  𐰖𐰍𐰺𐰆  𐰉𐰺𐰯  𐰇𐰚𐱁  𐰚𐰃𐱁𐰃  𐰇𐰠𐱅𐰏

Yazı  Konayın  Tiser  TÜRK  Bodun  Ölsikig  Anda  Anyıg  KİŞİ  Ança  BOŞGURUR  Ermiş  Irak  Erser  Yablak  Agı  BİRÜR  Yaguk  Erser  Edgü  Agı  BİRÜR  TİP  Ança  BOŞGURUR  Ermiş  Bilig  Bilmez  KİŞİ  OL  Sabıg  Alıp  Yaguru  Barıp  Öküş  KİŞİ  Öltüg

Yazına (Ovasına) Konayım Dese Türk Boyları Ölecek. Orada Kötü Kişi Şöyle Öğretir İmiş  Uzak İsen Kötü İpek Verir, Yakın İsen İyi İpek Verir. Deyip, Öyle Öğretir İmiş. Bilgi Bilmez Kişi O Sözü Alıp Yakına Varıp Çok Kişi Öldü.

G8

𐰆𐰞  𐰘𐰼𐰏𐰼𐰇  𐰉𐰺𐰽𐰺  𐱅𐰇𐰼𐰜  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰇𐰠𐱅𐰲𐰃  𐰾𐰤  𐰇𐱅𐰇𐰚𐰤  𐰘𐰃𐰼  𐰆𐰞𐰺𐰯  𐰺𐰴𐱁  𐱅𐰃𐰼𐰚𐱁  𐰃𐰽𐰺  𐰤𐰭  𐰉𐰆𐰭𐰍  𐰖𐰸  𐰇𐱅𐰜𐰤  𐰘𐰃𐱁  𐰆𐰞𐰺𐰽𐰺  𐰋𐰭𐰏𐰇  𐰃𐰠  𐱃𐰆𐱃𐰀  𐰆𐰞𐰺𐱃𐰲𐰃  𐰾𐰤  𐱅𐰇𐰼𐰜  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐱃𐰸𐰺𐰴𐰴  𐰾𐰤  𐰀𐰲𐰾𐰴  𐱃𐰆𐰽𐰴  𐰇𐰢𐰔  𐰾𐰤  𐰋𐰃𐰼  𐱃𐰆𐰑𐰽𐰺  𐰀𐰲𐰾𐰴  𐰇𐰢𐰔  𐰾𐰤  𐰦𐰍𐰭𐰣

OL  Yirgerü  Barsar  TÜRK  Bodun  Ölteçi  Sen  Ötüken  YİR  Olurup  Arkış  Tirkiş  Isar  Neŋ  Buŋug  Yok  Ötüken  YIŞ  Olursar  Beŋgü  İL  TUTA  Olurtaçı  Sen  TÜRK  Bodun  Tokurkak  Sen  Açsık  Tosık  Ömez  Sen  BİR  Todsar  Açsık  Ömez  Sen  Antagıŋın

O Yerlere Varırsan Türk Boyları Ölecek Sen. Ötüken Yerinde Oturup Kervan [Gönderir] İsen, Hiç Derdin Yok. Ötüken Yış’da Otursan Bengü İl Tutup Oturacak Sen. Türk Boyları, Toksan Sen Açlığı, Tokluğu Umursamaz Sen Bir Doysan Açlığı Umursamaz Sen. Öyle Olduğun

G9

𐰇𐰲𐰇𐰤  𐰃𐰏𐰓𐰢𐱁  𐰴𐰍𐰣𐰭𐰣  𐰽𐰉𐰃𐰤  𐰞𐰢𐱃𐰃𐰤  𐰘𐰃𐰼  𐰽𐰖𐰆  𐰉𐰺𐰑𐰍  𐰴𐰆𐰯  𐰦𐰀  𐰞𐰴𐰦𐰍  𐰺𐰞𐱃𐰍  𐰦𐰀  𐰴𐰞𐰢𐱁𐰃  𐰘𐰃𐰼  𐰽𐰖𐰆  𐰸𐰆𐰯  𐱃𐰆𐰺𐰆  𐰇𐰠𐰇  𐰖𐰆𐰺𐰖𐰆𐰺  𐰼𐱅𐰏  𐱅𐰭𐰼𐰃  𐰖𐰺𐰞𐰴𐰑𐰸𐰃𐰤  𐰇𐰲𐰇𐰤  𐰇𐰔𐰢  𐰸𐰆𐱃𐰢  𐰉𐰺  𐰇𐰲𐰇𐰤  𐰴𐰍𐰣  𐰆𐰞𐰺𐱃𐰢  𐰴𐰍𐰣  𐰆𐰞𐰺𐰯

ÜÇÜN  İgidmiş  Kaganıŋın  Sabın  Almatın  YİR  Sayu  Bardıg  KOP  Anda  Alkıntıg  Arıltıg  Anda  Kalmışı  YİR  Sayu  KOP  TORU  ÖLÜ  Yorıyur  Ertig  Teŋri  Yarlıkadukın  ÜÇÜN  Özüm  Kutum  Bar  ÜÇÜN  Kagan  Olurtum  Kagan  Olurup

İçin Yedirmiş Kağanının Sözünü (İznini) Almadan Her Yere Vardın. Hep Orada Eridin, Yok Oldun. Orada Kalmışı Her Yere Hep Varıp, Ölüp Yürüyor İdi[Ler]. Tanrı Bağışladığı İçin, Özüm Kutum Var Olduğu İçin Kağan [Olarak Tahta] Oturdum. Kağan Oturup

G10

𐰖𐰸  𐰲𐰃𐰍𐰪  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰍  𐰸𐰆𐰯  𐰸𐰆𐰉𐰺𐱃𐰑𐰢  𐰲𐰃𐰍𐰪  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰍  𐰉𐰖  𐰴𐰃𐰡𐰢  𐰔  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰍  𐰜𐰇𐱁  𐰴𐰃𐰡𐰢  𐰔𐰆  𐰉𐰆  𐰽𐰉𐰢𐰑𐰀  𐰃𐰏𐰓  𐰉𐰺  𐰍𐰆  𐱅𐰇𐰼𐰜  𐰋𐰏𐰠𐰼  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰉𐰆𐰣𐰃  𐰾𐰃𐰓𐰭  𐱅𐰇𐰼𐰜  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐱅𐰃𐰼𐰯  𐰃𐰠  𐱃𐰆𐱃𐰽𐰴𐰭𐰣  𐰉𐰆𐰦𐰀  𐰆𐰺𐱃𐰢  𐰖𐰭𐰞𐰯  𐰇𐰠𐰾𐰚𐰭𐰤  𐰘𐰢𐰀

YOK  Çıgayn  Bodunug  KOP  Kubratdım  Çıgayn  Bodunug  Bay  Kıldım  Az  Bodunug  ÖKÜŞ  Kıldım  Azu  BU  Sabımda  İgid  Bar  GU  TÜRK  Begler  Bodun  BUNI  Eşidiŋ  TÜRK  Bodun  Tirip  İL  Tutsıkıŋın  BUNDA  Urtum  Yaŋılıp  Ölsikiŋin  Yime

Yok Sefil Boyları Hep Toparladım. Sefil Boyları Zengin Kıldım, Az Boyları Çok Kıldım. Azı Bu Sözümde Yalan Var Mı? Türk Beğleri, Boyları, Bunu İşitin. Türk Boyları Dirilip İl Tutacağını Bunda Vurdum (Bu Taşa Yazdım). Yanılıp Öleceğini Yine

G11

𐰉𐰆𐰦𐰀  𐰆𐰺𐱃𐰢  𐰤𐰭  𐰤𐰭  𐰽𐰉𐰢  𐰼𐰾𐰼  𐰋𐰭𐰏𐰇  𐱃𐱁𐰴𐰀  𐰆𐰺𐱃𐰢  𐰭𐰺  𐰚𐰇𐰼𐰇  𐰋𐰃𐰠𐰭  𐱅𐰇𐰼𐰜  𐰢𐱃𐰃  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰋𐰏𐰠𐰼  𐰋𐰇𐰓𐰚𐰀  𐰚𐰇𐰼𐰏𐰢𐰀  𐰋𐰏𐰠𐰼  𐰏𐰇  𐰖𐰭𐰡𐰲𐰃  𐰾𐰃𐰔  𐰢𐰤  𐰋𐰭𐰏𐰇  𐱃𐱁  𐱃𐰆𐰶𐰃𐱃𐰑𐰢—-  𐱃𐰉𐰍𐰲  𐰴𐰍𐰦𐰀  𐰋𐰓𐰔𐰲𐰃  𐰚𐰠𐰇𐰼𐱅𐰢  𐰋𐰓𐰔𐱅𐰢  𐰢𐰤𐰭  𐰽𐰉𐰢𐰣  𐰾𐰃𐰢𐰑𐰃

BUNDA  Urtum  Neŋ  Neŋ  Sabım  Erser  Beŋgü  Taşka  Urtum  Aŋar  KÖRÜ  Biliŋ  TÜRK  Amtı  Bodun  Begler  BÖDKE  Körügme  Begler  GÜ  Yaŋıltaçı  SİZ  Men  Beŋgü  Taş  Tokıtdım—-  Tabgaç  Kaganda  Bedizçi  Kelürtüm  Bedizetim  Meniŋ  Sabımın  Sımadı

Bu Taşda Yazdım. Nice Nice Sözüm [Var] İse Bengü Taşa Yazdım. Onu Görüp Bilin. Türk[Ün] Şimdiki Boyları, Beğleri, Böyle Görüğümdeki (Emrimdeki) Beğler Olarak Mı Yanılacak Siz? Ben Bengü Taş Dokuttum. —- Tabgaç Kağanından Bezeci Getirdim, Bezettim. Benim Sözümü Kırmadı.

G12

𐱃𐰉𐰍𐰲  𐰴𐰍𐰣𐰭  𐰃𐰲𐰼𐰚𐰃  𐰋𐰓𐰔𐰲𐰃𐰏  𐰃𐱃𐰃  𐰭𐰺  𐰑𐰨𐰃𐰍  𐰉𐰺𐰴  𐰖𐰺𐱃𐰆𐰺𐱃𐰢  𐰃𐰲𐰃𐰤  𐱃𐱁𐰃𐰤  𐰑𐰨𐰃𐰍  𐰋𐰓𐰔  𐰆𐰺𐱃𐰆𐰺𐱃𐰢  𐱃𐱁  𐱃𐰆𐰴𐰃𐱃𐰑𐰢  𐰚𐰇𐰭𐰠𐱅𐰚𐰃  𐰽𐰉𐰢𐰣  𐰆𐰺𐱃𐰆𐰺𐱃𐰢  𐰆𐰞—-  𐰆𐰣  𐰆𐰭  𐰆𐰍𐰞𐰃𐰭𐰀  𐱃𐱃𐰃𐰭𐰀  𐱅𐰏𐰃  𐰉𐰆𐰣𐰃  𐰚𐰇𐰼𐰇  𐰋𐰃𐰠𐰭  𐰋𐰭𐰏𐰇  𐱃𐱁

Tabgaç  Kaganıŋ  İçreki  Bedizçig  ITI  Aŋar  Adınçıg  Bark  Yaraturtum  İÇİN  Taşın  Adınçıg  Bediz  Urturtum  Taş  Tokıtdım  Köŋülteki  Sabımın  Urturtum  OL—-  ON  OŊ  OGLIŊA  Tatıŋa  Tegi  BUNI  KÖRÜ  Biliŋ  Beŋgü  Taş

Tabgaç Kağanı İçindeki Bezeciyi Yolladı. Ona Güzel Bark Yarattırdım. İçine Dışına Güsel Beze (Süsler) Vurdurdum. Taş Dokuttum Gönüldeki Sözümü Vurdurdum. Ol—- On Ong Oğluna, Tatına Değin Bunu Görüp Bilin. Bengü Taş

G13

𐱃𐰸𐰃𐱃𐰑𐰢  𐰉𐰆—-𐰃𐰠  𐰼𐰾𐰼  𐰨𐰀  —-𐰢  𐱃𐰴𐰃  𐰼𐰃𐰏  𐰘𐰼𐱅𐰀  𐰃𐰼𐰾𐰼  𐰨𐰀  𐰼𐰏  𐰘𐰼𐱅𐰀  𐰋𐰭𐰏𐰇  𐱃𐱁  𐱃𐰸𐰃𐱃𐰑𐰢  𐰋𐰃𐱅𐰃𐰓𐰢  𐰣𐰃  𐰚𐰇𐰼𐰯  𐰨𐰀  𐰋𐰃𐰠𐰭  𐰆𐰞  𐱃𐱁  —-𐰑𐰢  𐰉𐰆  𐰋𐰃𐱅𐰏  𐰋𐰃𐱅𐰏𐰢𐰀  𐱃𐰃𐰾𐰃  𐰖𐰆𐰞𐰍𐱅𐰃𐰏𐰤

Tokıtdım  BU—-İL  Erser  Ança  —-M  Takı  Erig  Yirte  İrser  Ança  Erig  Yirte  Beŋgü  Taş  Tokıtdım  Bitiddim  Anı  Körüp  Ança  Biliŋ  OL  Taş  —-Dım  BU  Bitig  Bitigme  Atısı  Yolugtigin

Dokuttum. Bu—- İl İse Anca —-M. Ta Ki Erişilir Yerde İse Anca Erişilir Yerde Bengü Taş Dokuttum, Yazdırdım Onu Görüp Anca Bilin. O Taş —-Dım. Bu Yazıyı Yazan Yeğeni Yollug Tigin.

D1

𐰇𐰔𐰀  𐰚𐰇𐰚  𐱅𐰭𐰼𐰃  𐰽𐰺𐰀  𐰖𐰍𐰔  𐰘𐰼  𐰴𐰃𐰞𐰦𐰸𐰑𐰀  𐰚𐰃𐰤  𐰺𐰀  𐰚𐰃𐰾𐰃  𐰆𐰍𐰞𐰃  𐰴𐰃𐰞𐰣𐰢𐰾  𐰚𐰃𐰾𐰃  𐰆𐰍𐰞𐰃𐰦𐰀  𐰇𐰔𐰀  𐰲𐰃𐰢  𐰯𐰀𐰢  𐰉𐰆𐰢𐰣  𐰴𐰍𐰣  𐰃𐰾𐱅𐰢𐰃  𐰴𐰍𐰣  𐰆𐰞𐰺𐰢𐱁  𐰆𐰞𐰺𐰯𐰣  𐱅𐰇𐰼𐰜  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰭  𐰃𐰠𐰃𐰤  𐱅𐰇𐰼𐰇𐰾𐰃𐰤  𐱃𐰆𐱃𐰀  𐰋𐰃𐰼𐰢𐰾  𐰃𐱅𐰃  𐰋𐰃𐰼𐰢𐰾

ÜZE  KÖK  Teŋri  Asra  Yagız  Yer  Kılındukda  İkin  Ara  KİŞİ  OGLI  Kılınmış  KİŞİ  Oglında  ÜZE  Eçim  Apam  Bumın  Kagan  İstemi  Kagan  Olurmış  Olurıpan  TÜRK  Bodunıŋ  İLİN  TÖRÜSİN  TUTA  Birmiş  İTİ  Birmiş

Üstte Gök Tanrı Altta Yağız Yer Kılındığında İkisi Arasında Kişi Oğlu Kılınmış. Kişi Oğlunun Da Üzerine Eçüm Apam Bumın Kağan, İstemi Kağan Oturmuş. Oturupda Türk Boylarının İlini, Töresini Tutuvermiş, [Düzen] Edivermiş.

D2

𐱅𐰇𐰼𐱅  𐰉𐰆𐰞𐰭  𐰴𐰆𐰯  𐰖𐰍𐰃  𐰼𐰢𐰾  𐰾𐰇  𐰾𐰇𐰠𐰯𐰤  𐱅𐰇𐰼𐱅  𐰉𐰆𐰞𐰭𐰑𐰴𐰃  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰍  𐰴𐰆𐰯  𐰞𐰢𐰾  𐰴𐰆𐰯  𐰉𐰔  𐰴𐰃𐰞𐰢𐰾  𐰉𐱁𐰞𐰍𐰍  𐰘𐰜𐰦𐰼𐰢𐰾  𐱅𐰃𐰔𐰠𐰏𐰏  𐰾𐰇𐰚𐰇𐰼𐰢𐰾  𐰃𐰠𐰏𐰼𐰇  𐰴𐰑𐰺𐰴𐰣  𐰘𐰃𐱁𐰴𐰀  𐱅𐰏𐰃  𐰚𐰃𐰼𐰇  𐱅𐰢𐰺𐰴𐰯𐰍𐰴𐰀  𐱅𐰏𐰃  𐰸𐰆𐰦𐰺𐰢𐰾  𐰚𐰃𐰤  𐰺𐰀—-

TÖRT  Bolıŋ  KOP  Yagı  Ermiş  SÜ  Sülipen  TÖRT  Boluŋdakı  Bodunıg  POK  Almış  KOP  Baz  Kılmış  Başlıgıg  Yükündürmiş  Tizligig  Sökürmiş  İlgerü  Kadırkan  YİŞKA  Tegi  KİRÜ  Temirkapıgka  Tegi  Kondurmış  İkin  Ara—-

Dört Taraf Hep Düşman İmiş, Ordu Sürüp Dört Tarafdaki Boyları Hep Almış, Hep Baz (Tabi) Kılmış. Başlıya Boyun Eğdirmiş, Dizliyi Çöktürmüş. İleri Kadırkan Yış’a Değin, Geride Demirkapı’ya Değin Kondurmuş. İkisi Arasına—-

D3

𐰃𐰓𐰃  𐰆𐰴𐰽𐰔  𐰜𐰇𐰚  𐱅𐰇𐰼𐰜  𐰨𐰀  𐰆𐰞𐰺𐰆𐰺  𐰼𐰢𐰾  𐰋𐰃𐰠𐰏𐰀  𐰴𐰍𐰣  𐰼𐰢𐰾  𐰞𐰯  𐰴𐰍𐰣  𐰼𐰢𐰾  𐰉𐰆𐰖𐰺𐰸𐰃  𐰘𐰢𐰀  𐰋𐰃𐰠𐰏𐰀  𐰼𐰢𐰾  𐰼𐰨  𐰞𐰯  𐰼𐰢𐰾  𐰼𐰨  𐰋𐰏𐰠𐰼𐰃  𐰘𐰢𐰀  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰃  𐰘𐰢𐰀  𐱅𐰇𐰔  𐰼𐰢𐰾  𐰣𐰃  𐰇𐰲𐰇𐰤  𐰃𐰠𐰏  𐰨𐰀  𐱃𐰆𐱃𐰢𐰾  𐰼𐰨  𐰃𐰠𐰏  𐱃𐰆𐱃𐰯  𐱅𐰇𐰼𐰇𐰏  𐰃𐱅𐰢𐰾  𐰇𐰔𐰃  𐰨𐰀

İDİ  Oksuz  KÖK  TÜRK  Ança  Olurur  Ermiş  BİLGE  Kagan  Ermiş  Alp  Kagan  Ermiş  BUYRUKI  Yime  BİLGE  Ermiş  Erinç  Alp  Ermiş  Erinç  Begleri  Yime  Bodunı  Yime  TÜZ  Ermiş  Anı  ÜÇÜN  İlig  Ança  Tutmış  Erinç  İlig  Tutıp  TÖRÜG  İtmiş  ÖZİ  Ança

Ulu Gök Türk Anca Oturur İmiş. Bilge Kağan İmiş, Alp Kağan İmiş, Buyruğu Yine Bilge İmiş Gerçek. Alp İmiş Gerçek. Beğleri Yine Boyları Yine Düz İmiş. Onun İçin İli Anca Tutmuş Gerçek . İli Tutup Töre Etmiş. Özü Anca

D4

𐰚𐰼𐰏𐰚  𐰉𐰆𐰞𐰢𐰾  𐰖𐰆𐰍𐰲𐰃  𐰾𐰃𐰍𐱃𐰲𐰃  𐰇𐰭𐰼𐰃  𐰜𐰇𐰤  𐱃𐰆𐰍𐰽𐰴𐰑𐰃  𐰋𐰇𐰚𐰲𐰃  𐰲𐰇𐰠𐰏𐰠  𐱃𐰉𐰍𐰲  𐱅𐰇𐰯𐰇𐱅  𐰯𐰺  𐰯𐰆𐰺𐰢  𐰶𐰃𐰺𐰴𐰔  𐰇𐰲𐰸𐰆𐰺𐰃𐰴𐰣  𐰆𐱃𐰔𐱃𐱃𐰺  𐰶𐰃𐱃𐰪  𐱃𐱃𐰉𐰃  𐰉𐰆𐰨𐰀  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰚𐰠𐰯𐰤  𐰽𐰃𐰍𐱃𐰀𐰢𐰾  𐰖𐰆𐰍𐰞𐰀𐰢𐰾  𐰦𐰍  𐰚𐰇𐰠𐰏  𐰴𐰍𐰣  𐰼𐰢𐰾  𐰦𐰀  𐰚𐰃𐰾𐰼𐰀  𐰃𐰤𐰃𐰾𐰃  𐰴𐰍𐰣

Kergek  Bolmış  YUGÇI  Sıgıtçı  ÖŊRE  KÜN  Togsıkda  BÖKLİ  Çölügil  Tabgaç  TÜPÜT  Apar  Purum  Kırkız  Üçkurıkan  Otuztatar  Kıtayn  Tatabı  BUNÇA  Bodun  Kelipen  Sıgtamış  Yuglamış  Antag  Külüg  Kagan  Ermiş  Anda  KİSRE  İNİSİ  Kagan

Kergek [Kuşu] Olmuş (Ruhu Kuş Olup Uçmuş, Ölmüş). Yuğcu, Yas Tutucu Önde Gün Doğusunda Böklü Çül’lü İl, Tabgaç Tibet, Apar, Rum, Kırgız, Üç Kurıkan, Otuz Tatar, Kıtay, Tatabı, Bunca Boylar Gelip Yas Tutmuş, Yuğlamış. Öyle Ünlü Kağan İmiş. Ondan Sonra Küçük Kardeşi Kağan

D5

𐰉𐰆𐰞𐰢𐰾  𐰼𐰨  𐰆𐰍𐰞𐰃𐱃𐰃  𐰴𐰍𐰣  𐰉𐰆𐰞𐰢𐰾  𐰼𐰨  𐰦𐰀  𐰚𐰃𐰾𐰼𐰀  𐰃𐰤𐰃𐰾𐰃  𐰲𐰃𐰾𐰃𐰤  𐱅𐰏  𐰴𐰃𐰞𐰣𐰢𐰑𐰸  𐰼𐰨  𐰆𐰍𐰞𐰃  𐰴𐰭𐰃𐰤  𐱅𐰏  𐰴𐰃𐰞𐰣𐰢𐰑𐰸  𐰼𐰨  𐰋𐰃𐰠𐰏𐰾𐰃𐰔  𐰴𐰍𐰣  𐰆𐰞𐰺𐰢𐰾  𐰼𐰨  𐰖𐰉𐰞𐰴  𐰴𐰍𐰣  𐰆𐰞𐰺𐰢𐰾  𐰼𐰨  𐰉𐰆𐰖𐰴𐰸𐰃  𐰘𐰢𐰀  𐰋𐰃𐰠𐰏𐰾𐰔  𐰼𐰨  𐰖𐰉𐰞𐰴  𐰼𐰢𐰾  𐰼𐰨

Bolmış  Erinç  OGLITI  Kagan  Bolmış  Erinç  Anda  KİSRE  İNİSİ  Eçisin  Teg  Kılınmaduk  Erinç  OGLI  Kaŋın  Teg  Kılınmaduk  Erinç  Biligsiz  Kagan  Olurmış  Erinç  Yablak  Kagan  Olurmış  Erinç  BUYRUKI  Yime  Biligsiz  Erinç  Yablak  Ermiş  Erinç

Olmuş Gerçek. Oğulları Kağan Olmuş Gerçek. Ondan Sonra Küçük Kardeşi Ağabeyi Gibi Olmadığı Gerçek, Oğlu Babası Gibi Olmadığı Gerçek, Bilgisiz Kağan Oturmuş Gerçek, Kötü Kağan Oturmuş Gerçek , Buyruğu Yine Bilgisiz [İmiş] Gerçek, Kötü İmiş Gerçek.

D6

𐰋𐰏𐰠𐰼𐰃  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰃  𐱅𐰇𐰔𐰾𐰔  𐰇𐰲𐰇𐰤  𐱃𐰉𐰍𐰲  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐱅𐰋𐰠𐰏𐰃𐰤  𐰚𐰇𐰼𐰠𐰏  𐰇𐰲𐰇𐰤  𐰺𐰢𐰴𐰲𐰃𐰾𐰃𐰤  𐰇𐰲𐰇𐰤  𐰃𐰤𐰠𐰃  𐰲𐰃𐰠𐰃  𐰚𐰃𐰭𐰾𐰇𐰼𐱅𐰜𐰃𐰤  𐰇𐰲𐰇𐰤  𐰋𐰏𐰠𐰃  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰞𐰃𐰍  𐰖𐰆𐰭𐱁𐰆𐰺𐱃𐰸𐰃𐰤  𐰇𐰲𐰇𐰤  𐱅𐰇𐰼𐰜  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰃𐰠𐰠𐰓𐰜  𐰃𐰠𐰃𐰤  𐰃𐰲𐰍𐰣𐰆  𐰃𐰑𐰢𐰾

Begleri  Bodunı  Tüzsüz  ÜÇÜN  Tabgaç  Bodun  Tebligin  Kürlüg  ÜÇÜN  Armakçısın  ÜÇÜN  İnili  Eçili  KİŊŞÜRTÜKİN  ÜÇÜN  Begli  Bodunlıg  YOŊŞURTUKIN  ÜÇÜN  TÜRK  Bodun  İlledük  İLİN  Içgınu  Idmış

Beğleri, Boyları Düzsüz [Bozuk Olduğu] İçin, Tabgaç Boyları Çok Hileci [Olduğu] İçin, Yalancı [Olduğu] İçin, Ağabeyi-Kardeşi Kinleştirdiği İçin, Beğle Boyları Birbirine Düşürdüğü İçin, Türk Boyları, İllediği İlini (Vatan Tuttuğu Toprağını) Terk Etmiş

D7

𐰴𐰍𐰣𐰞𐰑𐰸  𐰴𐰍𐰣𐰃𐰣  𐰘𐰃𐱅𐰼𐰇  𐰃𐰑𐰢𐰾  𐱃𐰉𐰍𐰲  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰴𐰀  𐰋𐰏𐰠𐰚  𐰆𐰺𐰃  𐰆𐰍𐰞𐰃𐰤  𐰴𐰆𐰞  𐰉𐰆𐰡𐰃  𐰾𐰃𐰠𐰚  𐰶𐰃𐰔  𐰆𐰍𐰞𐰤  𐰚𐰇𐰭  𐰉𐰆𐰡𐰃  𐱅𐰇𐰼𐰜  𐰋𐰏𐰠𐰼  𐱅𐰇𐰼𐰜  𐰀𐱃𐰃𐰤  𐰃𐱃𐰃  𐱃𐰉𐰍𐰲𐰍𐰃  𐰋𐰏𐰠𐰼  𐱃𐰉𐰍𐰲  𐰀𐱃𐰃𐰤  𐱃𐰆𐱃𐰯𐰣  𐱃𐰉𐰍𐰲  𐰴𐰍𐰣𐰴𐰀

Kaganladuk  Kaganın  Yitürü  Idmış  Tabgaç  Bodunka  Beglik  URI  OGLIN  KUL  BOLDI  İşilik  KIZ  Oglın  KÜŊ  BOLDI  TÜRK  Begler  TÜRK  ATIN  ITI  Tabgaçgı  Begler  Tabgaç  ATIN  Tutupan  Tabgaç  Kaganka

Kağanladığı Kağanını Yitiri Etmiş (Yitirmiş). Tabgaç Boylarına Beğlik Er Evladı Kul Oldu, Hanımlık Kız Evladı Cariye Oldu. Türk Beğleri Türk Adını Attı, Tabgaç Beğleri [Gibi] Tabgaç Adını Tutup, Tabgaç Kağanına

D8

𐰚𐰇𐰼𐰢𐰾  𐰠𐰏  𐰘𐰃𐰞  𐰃𐰾𐰏  𐰚𐰇𐰲𐰏  𐰋𐰃𐰼𐰢𐰾  𐰃𐰠𐰏𐰼𐰇  𐰜𐰇𐰤  𐱃𐰆𐰍𐰽𐰴𐰑𐰀  𐰋𐰇𐰚𐰠𐰃  𐰴𐰍𐰣𐰴𐰀  𐱅𐰏𐰃  𐰾𐰇𐰠𐰘𐰇  𐰋𐰃𐰼𐰢𐰾  𐰸𐰆𐰺𐰍𐰺𐰆  𐱅𐰢𐰼𐰴𐰯𐰍𐰴𐰀  𐱅𐰏𐰃  𐰾𐰇𐰠𐰘𐰇  𐰋𐰃𐰼𐰢𐰾  𐱃𐰉𐰍𐰲  𐰴𐰍𐰣𐰴𐰀  𐰃𐰠𐰃𐰤  𐱅𐰇𐰼𐰇𐰾𐰃𐰤  𐰞𐰃  𐰋𐰃𐰼𐰢𐰾  𐱅𐰇𐰼𐰜  𐰴𐰺𐰀  𐰴𐰢𐰍

Körmiş  Elig  YIL  İşig  Küçig  Birmiş  İlgerü  KÜN  Togsukda  BÖKLİ  Kaganka  Tegi  Süleyü  Birmiş  Kurıgaru  Temirkapıgka  Tegi  Süleyü  Birmiş  Tabgaç  Kaganka  İLİN  TÖRÜSİN  Alı  Birmiş  TÜRK  Kara  Kamag

Görmüş (Bağlanmış), Elli Yıl İşi Gücü [Tabgaç’a] Vermiş. İleri Gün Doğusunda Bökli Kağana Değin Ordu Sürüvermiş, Geride Demirkapı’ya Değin Ordu Sürüvermiş, Tabgaç Kağanına İlini, Töresini Alı Vermiş. Türk Kara Kamag

D9

𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰨𐰀  𐱅𐰃𐰢𐰾  𐰃𐰠𐰠𐰏  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰼𐱅𐰢  𐰃𐰠𐰢  𐰢𐱃𐰃  𐰴𐰣𐰃  𐰚𐰢𐰚𐰀  𐰃𐰠𐰏  𐰴𐰔𐰍𐰣𐰆𐰺𐰢𐰤  𐱅𐰃𐰼  𐰼𐰢𐰾  𐰴𐰍𐰣𐰞𐰍  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰼𐱅𐰢  𐰴𐰍𐰣𐰢  𐰴𐰣𐰃  𐰤𐰀  𐰴𐰍𐰣𐰴𐰀  𐰃𐰾𐰏  𐰚𐰇𐰲𐰏  𐰋𐰃𐰼𐰇𐰼𐰢𐰤  𐱅𐰃𐰼  𐰼𐰢𐰾  𐰨𐰀  𐱅𐰃𐰯  𐱃𐰉𐰍𐰲  𐰴𐰍𐰣𐰴𐰀  𐰖𐰍𐰃  𐰉𐰆𐰞𐰢𐰾

Bodun  Ança  Timiş  İllig  Bodun  Ertim  İlim  Imtı  Kanı  Kimke  İlig  Kazganurmen  TİR  Ermiş  Kaganlıg  Bodun  Ertim  Kaganım  Kanı  NE  Kaganka  İşig  Küçüg  Berürmen  TİR  Ermiş  Ança  TİP  Tabgaç  Kaganka  Yagı  Bolmış

Boyları Şöyle Demiş  İlli Boylar İdim, İlim Şimdi Hani? Kime İli Kazanırım Ben Der İmiş. Kağanlı Boylar İdim, Kağanım Hani? Ne Kağana İşi Gücü Veririm Ben? Der İmiş. Öyle Deyip Tabgaç Kağanına Düşman Olmuş.

D10

𐰖𐰍𐰃  𐰉𐰆𐰞𐰯  𐰃𐱅𐰤𐰇  𐰖𐰺𐱃𐰆𐰣𐰆  𐰆𐰢𐰑𐰸  𐰖𐰣  𐰃𐰲𐰚𐰢𐰾  𐰉𐰆𐰨𐰀  𐰃𐰾𐰏  𐰚𐰇𐰲𐰏  𐰋𐰃𐰼𐱅𐰜𐰏𐰼𐰇  𐰽𐰴𐰣𐰢𐱃𐰃  𐱅𐰇𐰼𐰜  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰇𐰠𐰇𐰼𐰘𐰃𐰤  𐰆𐰺𐰍𐰽𐰺𐱃𐰖𐰃𐰤  𐱅𐰃𐰼  𐰼𐰢𐰾  𐰖𐰆𐰴𐰑𐰆  𐰉𐰺𐰃𐰺  𐰼𐰢𐰾  𐰇𐰔𐰀  𐱅𐰇𐰼𐰜  𐱅𐰭𐰼𐰃𐰾𐰃  𐱅𐰇𐰺𐰜  𐰃𐰑𐰸  𐰘𐰃𐰼𐰃

Yagı  Bolup  İtinü  Yaratunu  Umaduk  Yana  İçikmiş  BUNÇA  İşig  Küçüg  Birtükgerü  Sakınmatı  TÜRK  Bodun  Ölüreyin  Urugsıratayın  TİR  Ermiş  Yukadu  Barır  Ermiş  ÜZE  TÜRK  Teŋrisi  TÜRK  IDUK  YİRİ

Düşman Olup, İtine Yaratına Madığından Yana İçikmiş (Bağımlıymış). [Tabgaç İse] Bunca İşi Gücü Verdiğini Düşünmeden Türk Boylarını Öldüreyim, Soysuz Bırakayım Der İmiş. [Türk] Yok Olmaya Varır İmiş. Üstte Türk Tanrısı, Türk’ün Kutlu Yerini,

D11

𐰽𐰆𐰉𐰃  𐰨𐰀  𐱅𐰢𐰾  𐱅𐰇𐰼𐰜  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰖𐰆𐰸  𐰉𐰆𐰞𐰢𐰔𐰆𐰣  𐱅𐰃𐰘𐰤  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰉𐰆𐰞𐰲𐰆𐰣  𐱅𐰃𐰘𐰤  𐰴𐰭𐰢  𐰃𐰠𐱅𐰼𐰾  𐰴𐰍𐰣𐰍  𐰇𐰏𐰢  𐰃𐰠𐰋𐰃𐰠𐰏𐰀  𐰴𐱃𐰆𐰣𐰍  𐱅𐰭𐰼𐰃  𐱅𐰇𐰯𐰾𐰃𐰦𐰀  𐱃𐰆𐱃𐰯  𐰘𐰇𐰏𐰼𐰇  𐰚𐰇𐱅𐰇𐰼𐰢𐰾  𐰼𐰨  𐰴𐰭𐰢  𐰴𐰍𐰣  𐰘𐰃𐱅𐰃𐰘𐰏𐰼𐰢𐰃  𐰼𐰤  𐱃𐱁𐰚𐰢𐰾  𐱃𐱁𐰺𐰀

SUBI  Ança  İtmiş  TÜRK  Bodun  YOK  Bolmazun  Tiyin  Bodun  BOLÇUN  Tiyin  Kaŋım  İlteriş  Kaganıg  Ögüm  İLBİLGE  Katunıg  Teŋri  Töpüsinde  Tutup  Yügerü  Kötürmiş  Erinç  Kaŋım  Kagan  Yitiyigirmi  Erin  Taşıkmış  Taşra

Suyunu Anca [Düzen] Etmiş. Türk Boyları Yok Olmasın Diye, Boylar Olsun Diye Babam İlteriş Kağan’ı, Anam İlbilge Kadını, Tanrı [Göğün] Tepesinde Tutup Yukarı Götürmüş Gerçek. Babam Kağan Onyedi Er İle Taşıkmış (Yola Çıkmış). Dışarı

D12

𐰖𐰆𐰺𐰖𐰆𐰺  𐱅𐰃𐰘𐰤  𐰚𐰇  𐰾𐰓𐰯  𐰉𐰞𐰶𐰑𐰴𐰃  𐱃𐰍𐰶𐰢𐰾  𐱃𐰍𐰑𐰴𐰃  𐰃𐰤𐰢𐰾  𐱅𐰃𐰼𐰠𐰯  𐰘𐱅𐰢𐰾  𐰼  𐰉𐰆𐰞𐰢𐰾  𐱅𐰭𐰼𐰃  𐰜𐰇𐰲  𐰋𐰃𐰼𐱅𐰜  𐰇𐰲𐰤  𐰴𐰭𐰢  𐰴𐰍𐰣  𐰾𐰇𐰾𐰃  𐰋𐰇𐰼𐰃  𐱅𐰏  𐰼𐰢𐰾  𐰖𐰍𐰃𐰾𐰃  𐰸𐰆𐰪  𐱅𐰏  𐰼𐰢𐰾  𐰃𐰠𐰏𐰼𐰇  𐰸𐰆𐰺𐰍𐰺𐰆  𐰾𐰇𐰠𐰯  𐱅𐰃𐰼𐰢𐱁  𐰴𐰆𐰉𐰺𐱃𐰢𐱁  𐰴𐰢𐰍𐰃

Yoruyor  Tiyin  KÜ  Eşidip  Balıkdakı  Tagıkmış  Tagdakı  İnmiş  Tirilip  Yetmiş  Er  Bolmış  Teŋri  KÜÇ  BİRTÜK  Üçin  Kaŋım  Kagan  SÜSİ  BÖRİ  Teg  Ermiş  Yagısı  KOYN  Teg  Ermiş  İlgerü  Kurıgaru  Sülep  Tirmiş  Kubratmış  Kamagı

Yürüyor Diye Haber İşitip Şehirdeki Takınmış, Dağdaki İnmiş. Dirilip Yetmiş Er Olmuş. Tanrı Güç Verdiği İçin Babam Kağanın Ordusu Kurt Gibi İmiş, Düşmanı Koyun Gibi İmiş. İleri, Geri Ordu Sürüp Derlemiş Toparlamış. Tamamı

D13

𐰘𐱅𐰃𐰘𐰔  𐰼  𐰉𐰆𐰞𐰢𐰾  𐰘𐱅𐰃𐰘𐰔  𐰼  𐰉𐰆𐰞𐰯  𐰠𐰾𐰼𐰢𐰾  𐰚𐰍𐰣𐰽𐰺𐰢𐰾  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰍  𐰚𐰇𐰭𐰓𐰢𐰾  𐰸𐰆𐰞𐰑𐰢𐰾  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰍  𐱅𐰇𐰼𐰜  𐱅𐰇𐰼𐰇𐰾𐰇𐰤  𐰃𐰲𐰍𐰣𐰢𐰾  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰍  𐰲𐰇𐰢  𐰯𐰀𐰢  𐱅𐰇𐰼𐰇𐰾𐰃𐰨𐰀  𐰖𐰺𐱃𐰢𐰾  𐰉𐰆𐱁𐰍𐰆𐰺𐰢𐰾  𐱅𐰇𐰠𐰃𐰾  𐱃𐰺𐰑𐰆𐱁  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰍  𐰦𐰀  𐱅𐰢𐰾

Yetiyüz  Er  Bolmış  Yetiyüz  Er  Bolıp  İlsiremiş  Kagansıramış  Bodunıg  Küŋedmiş  Kuladmış  Bodunıg  TÜRK  TÖRÜSÜN  Içgınmış  Bodunıg  Eçüm  Apam  TÖRÜSİNÇE  Yaratmış  Boşgurmış  TÖLİS  Tarduş  Bodunıg  Anda  İtmiş

Yedi Yüz Er Olmuş, Yedi Yüz Er Olup Toprak Ve Kağan Bekleyen Boyları, Cariye Edilmiş Boyları, Türk Töresi’ni Terketmiş Boyları Amcam Babam Töresince Yaratmış, Eğitmiş. Tölis Tarduş Boylarını O Zaman Düzen Etmiş.

D14

𐰖𐰉𐰍𐰆𐰍  𐱁𐰑𐰍  𐰦𐰀  𐰋𐰼𐰢𐰾  𐰋𐰼𐰘𐰀  𐱃𐰉𐰍𐰲  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰖𐰍𐰃  𐰼𐰢𐰾  𐰘𐰃𐰺𐰖𐰀  𐰉𐰔  𐰴𐰍𐰣  𐱃𐰸𐰆𐰔𐰆𐰍𐰔  𐰉𐰆𐰑𐰆𐰣  𐰖𐰍𐰃  𐰼𐰢𐰾  𐰶𐰃𐰺𐰴𐰔  𐰸𐰆𐰺𐰃𐰴𐰣  𐰆𐱃𐰔𐱃𐱃𐰺  𐰶𐰃𐱃𐰪  𐱃𐱃𐰉𐰃  𐰸𐰆𐰯  𐰖𐰍𐰃  𐰼𐰢𐰾  𐰴𐰭𐰢  𐰴𐰍𐰣  𐰉𐰆𐰨𐰀—-

Yabgug  Şadıg  Anda  Birmiş  Biriye  Tabgaç  Bodun  Yagı  Ermiş  Yırıya  Baz  Kagan  Tokuzoguz  BODUN  Yagı  Ermiş  Kırkız  Kurıkan  Otuztatar  Kıtayn  Tatabı  KOP  Yagı  Ermiş  Kaŋım  Kagan  BUNÇA—-

Yabguyu, Şadı O Zaman Vermiş. Güneyde Tabgaç Boyları Düşman İmiş. Kuzeyde Baz Kağan, Dokuz Oğuz Boyları Düşman İmiş. Kırgız, Kurıkan, Otuz Tatar, Kıtay, Tatabı Hepsi Düşman İmiş. Babam Kağan Bunca—-

D15

𐰶𐰃𐰺𐰴  𐰺𐱃𐰸𐰃  𐰘𐱅𐰃  𐰖𐰆𐰞𐰃  𐰾𐰇𐰠𐰢𐰾  𐰘𐰏𐰼𐰢𐰃  𐰾𐰇𐰭𐰾  𐰾𐰇𐰭𐰾𐰢𐰾  𐱅𐰭𐰼𐰃  𐰖𐰺𐰞𐰴𐰑𐰸  𐰇𐰲𐰇𐰢  𐰃𐰠𐰠𐰏𐰏  𐰠𐰾𐰼𐱅𐰢𐰾  𐰴𐰍𐰣𐰞𐰍𐰍  𐰴𐰍𐰣𐰽𐰺𐱃𐰢𐰾  𐰖𐰍𐰃𐰍  𐰉𐰔  𐰚𐰃𐰠𐰢𐰾  𐱅𐰃𐰔𐰠𐰏𐰏  𐰾𐰇𐰚𐰇𐰼𐰢𐰾  𐰉𐱁𐰞𐰍𐰍  𐰘𐰇𐰚𐰦𐰇𐰼𐰢𐰾  𐰴𐰭𐰢  𐰴𐰍𐰣  𐰨𐰀  𐰃𐰠𐰏

KIRK  Artukı  Yeti  YOLI  Sülemiş  Yigirmi  Süŋüş  Süŋüşmiş  Teŋri  Yarlıkaduk  ÜÇÜN  İlligig  İlsiretmiş  Kaganlıgıg  Kagansıratmış  Yagıg  Baz  Kilmiş  Tizligig  Sökürmiş  Başlıgıg  Yükündürmiş  Kaŋım  Kagan  Ança  İlig

Kırk Yedi Kez Ordu Sürmüş, Yirmi Savaş Savaşmış. Tanrı Bağışladığı İçin İlliyi İlsiz Bırakmış, Kağanlıyı Kağansız Bırakmış, Düşmanı Baz (Emrinde) Kılmış. Dizliyi Çöktürmüş Başlıya Baş Eğdirmiş. Babam Kağan Anca İli

D16

𐱅𐰇𐰼𐰇𐰏  𐰴𐰔𐰍𐰣𐰯  𐰆𐰲𐰀  𐰉𐰺𐰢𐰾  𐰴𐰭𐰢  𐰴𐰍𐰣𐰴𐰀  𐰉𐱁𐰞𐰖𐰆  𐰉𐰔  𐰴𐰍𐰣𐰍  𐰉𐰞𐰉𐰞  𐱅𐰃𐰚𐰢𐰾  𐰆𐰞  𐱅𐰇𐰼𐰇𐰓𐰀  𐰇𐰔𐰀  𐰲𐰃𐰢  𐰴𐰍𐰣  𐰆𐰞𐰺𐱃𐰃  𐰲𐰃𐰢  𐰴𐰍𐰣  𐰆𐰞𐰺𐰯𐰣  𐱅𐰇𐰼𐰜  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰍  𐰘𐰃𐰲𐰀  𐰃𐱅𐰓𐰃  𐰃𐰏𐱅𐰃  𐰲𐰃𐰍𐰪𐰍  𐰉𐰖  𐰶𐰡𐰃  𐰔𐰃𐰍  𐰜𐰇𐱁  𐰶𐰡𐰃

TÖRÜG  Kazganıp  UÇA  Barmış  Kaŋım  Kaganka  Başlayu  Baz  Kaganıg  Balbal  Tikmiş  OL  TÖRÜDE  ÜZE  Eçim  Kagan  Olurtı  Eçim  Kagan  Olurıpan  TÜRK  Bodunıg  YİÇE  İTDİ  İgiti  Çıganyıg  Bay  KILDI  Azıg  ÖKÜŞ  KILDI

Töreyi Kazanıp [Ruhu] Uça Varmış (Ölmüş). Babam Kağanın Başına Baz Kağanı Balbal Dikmiş. O Töre Üzerine Amcam Kağan Oturdu. Amcam Kağan Oturupda Türk Boylarını Yine [Düzen] Etdi, Yedirdi Fakiri Zengin Kıldı, Azı Çok Kıldı.

D17

𐰲𐰃𐰢  𐰴𐰍𐰣  𐰆𐰞𐰺𐱃𐰸𐰑𐰀  𐰇𐰔𐰢  𐱃𐰺𐰑𐰆𐱁  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰇𐰔𐰀  𐱁𐰑  𐰼𐱅𐰢  𐰲𐰃𐰢  𐰴𐰍𐰣  𐰋𐰃𐰼𐰠𐰀  𐰃𐰠𐰏𐰼𐰇  𐰖𐱁𐰞  𐰇𐰏𐰔  𐱁𐰦𐰆𐰭  𐰖𐰔𐰃𐰴𐰀  𐱅𐰏𐰃  𐰾𐰇𐰠𐰓𐰢𐰔  𐰸𐰆𐰺𐰍𐰺𐰆  𐱅𐰢𐰼  𐰴𐰯𐰍𐰴𐰀  𐱅𐰏𐰃  𐰾𐰇𐰠𐰓𐰢𐰔  𐰚𐰇𐰏𐰢𐰤  𐱁𐰀  𐰶𐰃𐰺𐰴𐰔  𐰘𐰃𐰼𐰃𐰭𐰀  𐱅𐰏𐰃  𐰾𐰇𐰠𐰓𐰢𐰔

Eçim  Kagan  Olurtukda  Özüm  Tarduş  Bodun  ÜZE  Şad  Ertim  Eçim  Kagan  BİRLE  İlgerü  Yaşıl  Ögüz  Şantuŋ  Yazıka  Tegi  Süledimiz  Kurıgaru  Temir  Kapıgka  Tegi  Süledimiz  Kögmen  Aşa  Kırkız  YİRİŊE  Tegi  Süledimiz

Amcam Kağan Oturduğunda Özüm Tarduş Boyları Üzerine Şad İdim. Amcam Kağan İle İleri Yeşil Irmak Şantung Ovasına (Pekin Civarı) Değin Ordu Sürdük. Geride Demirkapı’ya Değin Ordu Sürdük. Kögmeni Aşıp Kırgız Yerine Değin Ordu Sürdük.

D18

𐰴𐰢𐰍𐰃  𐰋𐰃𐱁𐰆𐱃𐰔  𐰾𐰇𐰠𐰓𐰢𐰔  𐰇𐰲𐰘𐰏𐰼𐰢𐰃  𐰾𐰇𐰭𐱁𐰓𐰢𐰔  𐰃𐰠𐰠𐰏𐰏  𐰃𐰠𐰾𐰼𐱅𐰓𐰢𐰔  𐰴𐰍𐰣𐰞𐰍𐰍  𐰴𐰍𐰣𐰽𐰺𐱃𐰑𐰢𐰔  𐱅𐰃𐰔𐰠𐰏𐰏  𐰾𐰇𐰚𐰼𐱅𐰢𐰔  𐰉𐱁𐰞𐰍𐰍  𐰘𐰜𐰇𐰦𐰼𐱅𐰢𐰔  𐱅𐰇𐰼𐰏𐰾  𐰴𐰍𐰣  𐱅𐰇𐰼𐰜𐰢𐰔  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰃𐰢𐰔  𐰼𐱅𐰃  𐰋𐰃𐰠𐰢𐰓𐰇𐰚𐰤

Kamagı  Bişotuz  Süledimiz  Üçyigirmi  Süŋüşdümiz  İlligig  İlsiretdimiz  Kaganlıgıg  Kagansıratdımız  Tizligig  Sökürtümiz  Başlıgıg  Yükündürtümiz  Türgiş  Kagan  Türükümiz  Bodunımız  Erti  Bilmedükin

Tamamı Beşotuz [25 Kez] Ordu Sürdük. Üçyirmi [Onyedi Kez] Savaştık. İlliyi İlsiz Bıraktık, Kağanlıyı Kağansız Bıraktık. Dizliyi Çökerttik, Başlıyı Baş Eğdirdik. Türgiş Kağanı Türk’ümüz, Boylarımız İdi. Bilemediği

D19

𐰇𐰲𐰇𐰤  𐰋𐰃𐰔𐰭𐰀  𐰖𐰭𐰞𐰑𐰸𐰃𐰤  𐰇𐰲𐰇𐰤  𐰴𐰍𐰣𐰃  𐰇𐰠𐱅𐰃  𐰉𐰆𐰖𐰺𐰸𐰃  𐰋𐰏𐰠𐰼𐰃  𐰘𐰢𐰀  𐰇𐰠𐱅𐰃  𐰆𐰣  𐰸  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰢𐰏𐰚  𐰚𐰇𐰼𐱅𐰃  𐰲𐰇𐰢𐰔  𐰯𐰀𐰢𐰔  𐱃𐰆𐱃𐰢𐰾  𐰘𐰃𐰼  𐰽𐰆𐰉  𐰃𐰓𐰾𐰔  𐰉𐰆𐰞𐰢𐰔𐰆𐰣  𐱅𐰃𐰘𐰤  𐰔  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰍  𐰃𐱅𐰯  𐰖𐰺𐱃𐰯  —-

ÜÇÜN  Biziŋe  Yaŋıldukın  ÜÇÜN  Kaganı  ÖLTİ  BUYRUKI  Begleri  Yime  ÖLTİ  ON  OK  Bodun  Emgek  KÖRTİ  Eçümiz  Apamız  Tutmış  YİR  SUB  İdisiz  Bolmazun  Tiyin  Az  Bodunıg  İtip  Yaratıp  —-

İçin, Bize Yanıldığı İçin Kağanı Öldü. Buyruğu (Komutabı), Beğleri Yine Öldü. On Ok Boyları Emek (Zorluk) Gördü. Amcamızın Babamızın Tutmuş [Olduğu] Yer, Su Issız Olmasın Diye Az Boyları [Düzen] Edip, Yaratıp —-

D20

𐰉𐰺𐰽  𐰋𐰏  𐰼𐱅𐰃  𐰴𐰍𐰣  𐱃  𐰉𐰆𐰦𐰀  𐰋𐰃𐰔  𐰋𐰃𐰼𐱅𐰢𐰔  𐰾𐰃𐰭𐰠𐰢  𐰸𐰆𐰨𐰖𐰆𐰍  𐰋𐰃𐰼𐱅𐰢𐰔  𐰇𐰔𐰃  𐰖𐰭𐰡𐰃  𐰴𐰍𐰣𐰃  𐰇𐰠𐱅𐰃  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰃  𐰚𐰇𐰭  𐰸𐰆𐰞  𐰉𐰆𐰡𐰃  𐰚𐰇𐰏𐰢𐰤  𐰘𐰃𐰼  𐰽𐰆𐰉  𐰃𐰓𐰾𐰔  𐰴𐰞𐰢𐰔𐰆𐰣  𐱅𐰃𐰘𐰤  𐰔  𐰴𐰃𐰺𐰴𐰔  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰍  𐰖𐰺𐱃𐰯  𐰚𐰠𐱅𐰢𐰔  𐰾𐰇𐰭𐱁𐰓𐰢𐰔  —-  𐰃𐰠𐰃𐰤

Bars  Beg  Erti  Kagan  At  BUNDA  BİZ  Birtimiz  Siŋilim  Konçuyug  Birtimiz  ÖZİ  Yaŋıldı  Kaganı  ÖLTİ  Bodunı  KÜŊ  KUL  BOLDI  Kögmen  YİR  SUB  İdisiz  Kalmazun  Tiyin  Az  Kırkız  Bodunıg  Yaratıp  Keltimiz  Süŋüşdümüz  —-  İLİN

Bars Beğ İdi. Kağan Adını Bundan Biz Verdik. Kız Kardeşimi [Ona] Verdik, Özü Yanıldı, Kağanı Öldü, Boyları Cariye, Kul Oldu. Kögmen Yeri, Suyu Issız Kalmasın Diye Az Kırgız Boylarını Yaratıp Geldik. Savaştık. —- İlini

D21

𐰖𐰣𐰀  𐰋𐰃𐰼𐱅𐰢𐰔  𐰠𐰏𐰼𐰇  𐰴𐰑𐰺𐰴𐰣  𐰘𐱁𐰍  𐱁𐰀  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰍  𐰨𐰀  𐰸𐰆𐰦𐰆𐰺𐱃𐰢𐰔  𐰨𐰀  𐰃𐱅𐰓𐰢𐰔  𐰸𐰆𐰺𐰍𐰺𐰆  𐰚𐰭𐰇  𐱃𐰺𐰢𐰣𐰴𐰀  𐱅𐰏𐰃  𐱅𐰇𐰼𐰜  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰍  𐰨𐰀  𐰸𐰆𐰦𐰺𐱃𐰢𐰔  𐰨𐰀  𐱅𐰓𐰢𐰔  𐰆𐰞  𐰇𐰓𐰚𐰀  𐰸𐰆𐰞  𐰸𐰆𐰞𐰞𐰍  𐰉𐰆𐰞𐰢𐰾  𐰼𐱅𐰃  𐰚𐰇𐰭  𐰚𐰇𐰭𐰠𐰍  𐰉𐰆𐰞𐰢𐰾  𐰼𐱅𐰃  𐰃𐰤𐰃𐰾𐰃  𐰲𐰃𐰾𐰃𐰤  𐰋𐰃𐰠𐰢𐰔  𐰼𐱅𐰃  𐰆𐰍𐰞𐰃  𐰴𐰭𐰃𐰤  𐰋𐰃𐰠𐰢𐰔  𐰼𐱅𐰃

Yana  Birtimiz  İlgerü  Kadırkan  Yışıg  Aşa  Bodunıg  Ança  Kondurtumız  Ança  İtdimiz  Kurıgaru  Keŋü  Tarmanka  Tegi  TÜRK  Bodunıg  Ança  Kondurtumız  Ança  İtdimiz  OL  ÖDKE  KUL  Kullug  Bolmış  Erti  KÜŊ  Küŋlig  Bolmış  Erti  İNİSİ  Eçisin  Bilmez  Erti  OGLI  Kaŋın  Bilmez  Erti

Geri Verdik. İleri Kadırkan Yış’ı Aşıp Boyları Anca Kondurduk, Anca [Düzen] Etdik. Geride Kengü Tarman’a Değin Türk Boylarını Anca Kondurduk, Anca Ettik. O Zamanda Kul Kullu Olmuş İdi, Cariye Cariye Olmuş İdi, Küçüğü-Büyüğünü Bilmez İdi, Oğlu Babasını Bilmez İdi.

D22

𐰨𐰀  𐰴𐰔𐰍𐰣𐰢𐰾  𐰃𐱅𐰢𐰾  𐰠𐰢𐰔  𐱅𐰇𐰼𐰇𐰢𐰔  𐰼𐱅𐰃  𐱅𐰇𐰼𐰜  𐰆𐰍𐰔  𐰋𐰏𐰠𐰼𐰃  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰾𐰓𐰭  𐰇𐰔𐰀  𐱅𐰭𐰼𐰃  𐰉𐰽𐰢𐰽𐰺  𐰽𐰺𐰀  𐰘𐰃𐰼  𐱅𐰠𐰤𐰢𐰾𐰼  𐱅𐰇𐰼𐰜  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰠𐰭𐰤  𐱅𐰇𐰼𐰇𐰭𐰤  𐰚𐰢  𐰺𐱃𐱃𐰃  𐰆𐰑𐰀𐰲𐰃  𐰼𐱅𐰃  𐱅𐰇𐰼𐰜  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰼𐱅𐰤

Ança  Kazganmış  İtmiş  İlimiz  Törümiz  Erti  TÜRK  Oguz  Begleri  Bodun  Eşidiŋ  ÜZE  Teŋri  Basmasar  Asra  YİR  Telinmeser  TÜRK  Bodun  İliŋin  Törüŋin  Kim  Artatı  UDAÇI  Erti  TÜRK  Bodun  Ertin

Anca Kazanılmış, [Düzen] Edilmiş İlimiz, Töremiz [Var] İdi. Türk Oğuz Beğleri, Boyları, İşitin  Üstte Tanrı Basmasa, Altta Yer Delinmese, Türk Boyları, İlini, Töreni Kim Bozup Yıkacak İdi? Türk Boyları İdin

D23

𐰇𐰚𐰇𐰤  𐰚𐰇𐰼𐰏𐰇𐰭𐰤  𐰇𐰲𐰇𐰤  𐰃𐰏𐰓𐰢𐰾  𐰋𐰃𐰠𐰏𐰀  𐰴𐰍𐰣𐰭𐰀  𐰼𐰢𐰾  𐰉𐰺𐰢𐰾  𐰓𐰏𐰇  𐰠𐰭𐰀  𐰚𐰦𐰇  𐰖𐰭𐰡𐰍  𐰖𐰉𐰞𐰴  𐰚𐰃𐰏𐰇𐰼𐱅𐰏  𐰖𐰺𐰴𐰞𐰍  𐰴𐰦𐰣  𐰚𐰠𐰯  𐰖𐰪𐰀  𐰠𐱅𐰓𐰃  𐰾𐰇𐰭𐰏𐰠𐰏  𐰴𐰦𐰣  𐰚𐰠𐰯𐰤  𐰾𐰇𐰼𐰀  𐰠𐱅𐰓𐰃  𐰃𐰑𐰸  𐰇𐱅𐰜𐰤  𐰖𐰃𐱁  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰉𐰺𐰑𐰍  𐰃𐰠𐰏𐰼𐰇  𐰉𐰺𐰃𐰍𐰢𐰀

ÖKÜN  Küregüŋin  ÜÇÜN  İgidmiş  BİLGE  Kaganıŋa  Ermiş  Barmış  Edgü  İliŋe  Kentü  Yaŋıldıg  Yablak  Kigürtüg  Yaraklıg  Kandın  Kelip  Yanya  İltdi  Süŋüglüg  Kandın  Kelipen  SÜRE  İltdi  IDUK  Ötüken  YIŞ  Bodun  Bardıg  İlgerü  Barıgma

Uyan. Gürlüğün İçin, [Seni] Yedirmiş Bilgili Kağanına, Ermiş Varmış İyi İline Kendin Yanıldın. Kötü Kılıçlı Nereden Gelip Yayıp Dağıttı? Süngülü Nereden Gelip Sürüp İtdi? Kutlu Ötüken Yış’ın Boyları Vardı (Gitti), İleri Varan

D24

𐰉𐰺𐰑𐰍  𐰸𐰆𐰴𐰃𐰍𐰺𐰆  𐰉𐰺𐰃𐰍𐰢𐰀  𐰉𐰺𐰑𐰍  𐰉𐰺𐰑𐰸  𐰘𐰃𐰼𐰓𐰀  𐰓𐰏𐰇𐰏  𐰆𐰞  𐰼𐰨  𐰴𐰣𐰍  𐰽𐰆𐰉𐰲𐰀  𐰘𐰇𐰏𐰼𐱅𐰃  𐰾𐰇𐰭𐰜𐰇𐰭  𐱃𐰍𐰲𐰀  𐰖𐱃𐰑𐰃  𐰋𐰏𐰠𐰚  𐰆𐰺𐰃  𐰆𐰍𐰞𐰭  𐰸𐰆𐰞  𐰉𐰆𐰡𐰃  𐰾𐰠𐰚  𐰴𐰃𐰔  𐰆𐰍𐰞𐰭  𐰚𐰇𐰭  𐰉𐰆𐰡𐰃  𐰋𐰃𐰠𐰢𐰓𐰜  𐰇𐰲𐰇𐰤  𐰖𐰉𐰞𐰴𐰃𐰭𐰣  𐰇𐰲𐰇𐰤  𐰲𐰃𐰢  𐰴𐰍𐰣  𐰆𐰲𐰀  𐰉𐰺𐰑𐰃

Bardıg  Kurıgaru  Barıgma  Bardıg  Barduk  YİRDE  Edgüg  OL  Erinç  Kanın  SUBÇA  Yügürti  SÜŊÜKÜŊ  Tagça  Yatdı  Beglik  URI  Ogluŋ  KUL  BOLDI  İşilik  KIZ  Ogluŋ  KÜŊ  BODLI  Bilmedük  ÜÇÜN  Yablakıŋın  ÜÇÜN  Eçim  Kagan  UÇA  Bardı

Vardı, Geri Varan Vardı, Vardığın Yerde İyice O Gerçek Ki Kanın Su Gibi Aktı, Kemiğın Dağ Gibi Yattı(Yığıldı), Beğlik Er Evladın Kul Oldu, Hanımlık Kız Evladın Cariye Oldu. Bilmediğin İçin, Kötülüğün İçin Amcam Kağan Uça Vardı (Öldü).

D25

𐰉𐱁𐰞𐰖𐰆  𐰶𐰃𐰺𐰴𐰔  𐰴𐰍𐰣𐰍  𐰉𐰞𐰉𐰞  𐱅𐰃𐰚𐰓𐰢  𐱅𐰇𐰼𐰜  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰍  𐱃𐰃  𐰚𐰇𐰾𐰃  𐰖𐰸  𐰉𐰆𐰞𐰢𐰔𐰆𐰤  𐱅𐰃𐰘𐰤  𐰴𐰭𐰢  𐰴𐰍𐰣𐰍  𐰇𐰏𐰢  𐰴𐱃𐰆𐰣𐰍  𐰚𐰇𐱅𐰼𐰢𐱁  𐱅𐰭𐰼𐰃  𐰃𐰠  𐰋𐰃𐰼𐰏𐰢𐰀  𐱅𐰭𐰼𐰃  𐱅𐰇𐰼𐰜  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐱃𐰃  𐰚𐰇𐰾𐰃  𐰖𐰸  𐰉𐰆𐰞𐰢𐰔𐰆𐰤  𐱅𐰃𐰘𐰤  𐰇𐰔𐰢𐰤  𐰆𐰞  𐱅𐰭𐰼𐰃

Başlayu  Kırkız  Kaganıg  Balbal  Tikdim  TÜRK  Bodunug  Atı  KÜSİ  YOK  Bolmazun  Tiyin  Kaŋım  Kaganıg  Ögüm  Katunug  Kötürmüş  Teŋri  İL  Birigme  Teŋri  TÜRK  Bodun  Atı  KÜSİ  YOK  Bolmazun  Tiyin  Özümün  OL  Teŋri

Başına Kırgız Kağanını Balbal Diktim. Türk Boylarının Adı Sanı Yok Olmasın Diye Babam Kağanı, Anam Kadını Götürmüş Tanrı, İl Veren Tanrı, Türk Boylarının Adı Sanı Yok Olmasın Diye, Özümü O Tanrı

D26

𐰴𐰍𐰣  𐰆𐰞𐰺𐱃𐰑𐰃  𐰼𐰨  𐰤𐰭  𐰘𐰃𐰞𐰾𐰍  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰴𐰀  𐰆𐰞𐰺𐰢𐰑𐰢  𐰃𐰲𐰼𐰀  𐱁𐰽𐰔  𐱃𐱁𐰺𐰀  𐱃𐰆𐰣𐰽𐰔  𐰖𐰉𐰔  𐰖𐰉𐰞𐰴  𐰉𐰆𐰑𐰦𐰀  𐰇𐰔𐰀  𐰆𐰞𐰺𐱃𐰢  𐰃𐰤𐰢  𐰚𐰇𐰠𐱅𐰃𐰏𐰤  𐰋𐰃𐰼𐰠𐰀  𐰾𐰇𐰔𐰠𐱁𐰓𐰢𐰔  𐰴𐰭𐰢𐰔  𐰲𐰢𐰔  𐰴𐰔𐰍𐰣𐰢𐰾  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐱃𐰃  𐰚𐰇𐰾𐰃  𐰖𐰸  𐰉𐰆𐰞𐰢𐰔𐰆𐰤

Kagan  Olurtdı  Erinç  Neŋ  Yılsıg  Bodunka  Olurmadım  İÇRE  Aşsız  Taşra  Tonsuz  Yabız  Yablak  Bodunda  ÜZE  Olurtum  İnim  Költigin  BİRLE  Sözleşdimiz  Kaŋımız  Eçimiz  Kazganmış  Bodun  Atı  KÜSİ  YOK  Bolmazun

Kağan Oturttu Gerçek. Nice Zengin Boylara Oturmadım. İçi Aşsız (Aç), Dışı Donsuz (Çıplak), Yavuz (Berbat), Yavlak (Sefil) Boyların Üzerine [Kağan] Oturdum. Kardeşim Költiğin İle Sözleştik. Babamızın Amcamızın Kazanmış [Olduğu] Boyların Adı Sanı Yok Olmasın

D27

𐱅𐰃𐰘𐰤  𐱅𐰇𐰼𐰜  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰇𐰲𐰇𐰤  𐱅𐰇𐰤  𐰆𐰑𐰢𐰑𐰢  𐰚𐰇𐰤𐱅𐰔  𐰆𐰞𐰺𐰢𐰑𐰢  𐰃𐰤𐰢  𐰚𐰇𐰠𐱅𐰃𐰏𐰤  𐰋𐰃𐰼𐰠𐰀  𐰚𐰃  𐱁𐰑  𐰋𐰃𐰼𐰠𐰀  𐰇𐰠𐰇  𐰘𐰃𐱅𐰇  𐰴𐰔𐰍𐰦𐰢  𐰨𐰀  𐰴𐰔𐰍𐰣𐰯  𐰋𐰃𐰼𐰚𐰃  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰍  𐰆𐱃  𐰽𐰆𐰉  𐰴𐰃𐰞𐰢𐰑𐰢  𐰢𐰤  𐰇𐰔𐰢  𐰴𐰍𐰣  𐰆𐰞𐰺𐱃𐰸𐰢𐰀  𐰘𐰃𐰼  𐰽𐰖𐰆

Tiyin  TÜRK  Bodun  ÜÇÜN  TÜN  Udumadım  Küntüz  Olurmadım  İnim  Költigin  BİRLE  İki  Şad  BİRLE  ÖLÜ  YİTÜ  Kazgandım  Ança  Kazganıp  Biriki  Bodunug  OT  SUB  Kılmadım  Men  Özüm  Kagan  Olurtukuma  YİR  Sayu

Diye Türk Boyları İçin Gece Uyumadım, Gündüz Oturmadım. Kardeşim Költiğin İle, İki Şad İle Öle-Yite Kazandım. Anca Kazanıp Bütün Boyları Ateş-Su (Zıt) Kılmadım. Ben Öz’üm Kağan Oturduğumda Her Yere

D28

𐰉𐰺𐰢𐱁  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰇𐰠𐰇  𐰘𐰃𐱅𐰇  𐰖𐰑𐰍𐰣  𐰖𐰞𐰭𐰣  𐰖𐰣𐰀  𐰚𐰠𐱅𐰃  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰍  𐰃𐰏𐰓𐰘𐰃𐰤  𐱅𐰃𐰘𐰤  𐰘𐰃𐰺𐰍𐰺𐰆  𐰆𐰍𐰔  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐱃𐰯𐰀  𐰃𐰠𐰏𐰼𐰇  𐰶𐰃𐱃𐰪  𐱃𐱃𐰉𐰃  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐱃𐰯𐰀  𐰋𐰃𐰼𐰏𐰼𐰇  𐱃𐰉𐰍𐰲  𐱃𐰯𐰀  𐰆𐰞𐰍  𐰾𐰇  𐰚𐰃  𐰘𐰏𐰼𐰢𐰃  𐰾𐰇𐰠𐰓𐰢  𐰾𐰇𐰭𐰾𐰓𐰢  𐰦𐰀

Barmış  Bodun  ÖLÜ  YİTÜ  Yadagın  Yalıŋın  Yana  Kelti  Bodunıg  İgideyin  Tiyin  Yırıgaru  Oguz  Bodun  Tapa  İlgerü  Kıtayn  Tatabı  Bodun  Tapa  Birigerü  Tabgaç  Tapa  Ulug  SÜ  İki  Yigirmi  Süledim  Süŋüşdüm  Anda

Varmış (Dağılmış Olan) Boylar Öle-Yite Yaya-Yalın Dönüp Geldi. Boyları Yedireyim Diye Kuzeyde Oğuz Boyuna Doğru, İleri Kıtay, Tatabı Boylarına Doğru, Güneyde Tabgaç Tarafına Ulu Ordu İki İkirmi [Onsekiz Kez] Ordu Sürdüm, Savaştım. Ondan

D29

𐰚𐰃𐰾𐰼𐰀  𐱅𐰭𐰼𐰃  𐰖𐰺𐰞𐰴𐰔𐰆  𐰸𐰆𐱃𐰢  𐰉𐰺  𐰇𐰲𐰤  𐰇𐰠𐰇𐰏𐰢  𐰉𐰺  𐰇𐰲𐰇𐰤  𐰇𐰠𐱅𐰲𐰃  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰍  𐱅𐰃𐰼𐰏𐰼𐰇  𐰃𐰏𐱅𐰢  𐰖𐰞𐰭  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰍  𐱃𐰆𐰣𐰞𐰍  𐰲𐰃𐰍𐰪  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰍  𐰉𐰖  𐰴𐰃𐰡𐰢  𐰔  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰍  𐰇𐰚𐱁  𐰴𐰃𐰞𐱃𐰢  𐰃𐰍𐰺  𐰠𐰠𐰏𐰓𐰀  𐰃𐰍𐰺  𐰴𐰍𐰣𐰞𐰍𐰑𐰀  𐰘𐰃𐰏  𐰴𐰃𐰡𐰢  𐱅𐰇𐰼𐱅  𐰉𐰆𐰞𐰭𐰑𐰴𐰃

KİSRE  Teŋri  Yarlıkazu  Kutum  Bar  Üçün  Ülügüm  Bar  ÜÇÜN  Ölteçi  Bodunug  Tirgürü  İgitim  Yalıŋ  Bodunug  Tonlıg  Çıgayn  Bodunug  Bay  Kıldım  Az  Bodunug  Öküş  Kıltım  Igar  İlligde  Igar  Kaganlıgda  YİG  Kıldım  TÖRT  Buluŋdakı

Sonra Tanrı Bağışladığı, Kutum Var [Olduğu] İçin, Bölüğüm Var İçin, Ölecek Boyları Diriltip Yedirdim. Yalın (Çıplak) Boyları Donlu, Fakir Bodunu Zengin Kıldım. Az Bodunu Çok Kıldım, Değerli İlliden, Değerli Kağanlıdan Yeğ Kıldım. Dört Tarafdaki

D30

𐰴𐰍𐰣𐰞𐰍𐰑𐰀  𐰴𐰆𐰯  𐰉𐰔  𐰴𐰃𐰡𐰢  𐰖𐰍𐰾𐰃𐰔  𐰴𐰃𐰡𐰢  𐰸𐰆𐰯  𐰢𐰭𐰀  𐰚𐰇𐰼𐱅𐰃  𐰃𐰾𐰏  𐰚𐰇𐰲𐰏  𐰋𐰃𐰼𐰇𐰼  𐰉𐰆𐰨𐰀  𐱅𐰇𐰼𐰇𐰏  𐰴𐰔𐰍𐰣𐰯  𐰃𐰤𐰢  𐰚𐰇𐰠𐱅𐰃𐰏𐰤  𐰇𐰔𐰃  𐰨𐰀  𐰚𐰼𐰏𐰚  𐰉𐰆𐰡𐰃  𐰴𐰭𐰢  𐰴𐰍𐰣  𐰆𐰲𐰑𐰸𐰑𐰀  𐰃𐰤𐰢  𐰚𐰇𐰠𐱅𐰃𐰏𐰤  𐰘𐰃𐱅𐰃  𐰖𐱁𐰑𐰀  𐰴𐰞𐱃𐰃  —-

Kaganlıgda  KOP  Baz  Kıldım  Yagısız  Kıldım  KOP  Maŋa  KÖRTİ  İşig  Küçüg  BİRÜR  BUNÇA  TÖRÜG  Kazganıp  İnim  Költigin  ÖZİ  Ança  Kergek  BOLDI  Kaŋım  Kagan  UÇDUKDA  İnim  Költigin  YİTİ  Yaşda  Kaltı  —-

Kağanlığı Da Hep Baz (Altımda) Kıldım, [Türk’ü] Düşmansız Kıldım. Hep Bana Gördü. İşi Gücü Verir. Bunca Töreyi Kazanıp İnim Költiğin’in Özü Anca Kergek (Kuşu) Oldu (Ruhu Kuş Olup Uçtu, Öldü). Babam Kağan [Ruhu] Uçtuğunda (Öldüğünde) Kardeşim Költiğin Yedi Yaşında Kaldı. —-

D31

𐰆𐰢𐰖  𐱅𐰏  𐰇𐰏𐰢  𐰴𐱃𐰆𐰣  𐰸𐰆𐱃𐰭𐰀  𐰃𐰤𐰢  𐰚𐰇𐰠𐱅𐰃𐰏𐰤  𐰼  𐱃  𐰉𐰆𐰞𐰡𐰃  𐰞𐱃𐰃  𐰘𐰏𐰼𐰢𐰃  𐰖𐱁𐰃𐰭𐰀  𐰲𐰃𐰢  𐰴𐰍𐰣  𐰃𐰠𐰃𐰤  𐱅𐰇𐰼𐰇𐰾𐰃𐰤  𐰨𐰀  𐰴𐰔𐰍𐰦𐰃  𐰞𐱃𐰃  𐰲𐰆𐰉  𐰽𐰆𐰍𐰑𐰴  𐱃𐰯𐰀  𐰾𐰇𐰠𐰓𐰢𐰔  𐰉𐰆𐰔𐰑𐰢𐰔  𐱃𐰉𐰍𐰲  𐰆𐰭  𐱃𐰆𐱃𐰸  𐰋𐰃𐰾  𐱅𐰇𐰢𐰤  𐰾𐰇  𐰚𐰠𐱅𐰃  𐰾𐰇𐰭𐱁𐰓𐰢𐰔

Umay  Teg  Ögüm  Katun  Kutıŋa  İnim  Költigin  Er  At  BOLDI  Altı  Yigirmi  Yaşıŋa  Eçim  Kagan  İLİN  TÖRÜSİN  Ança  Kazgandı  Altı  ÇUB  Sugdak  Tapa  Süledimiz  Bozdumuz  Tabgaç  OŊ  TUTUK  BİŞ  Tümen  SÜ  Kelti  Süŋüşdümüz

Umay Gibi Anam Kadın Kutunda Kardeşim Költiğin Er Adı Oldu. Altı Yirmi (On Altı) Yaşında Amcam Kağan İlini, Töresini Anca Kazandı. Altı Çub Soğdak Tarafına Ordu Sürdük, Bozduk. Tabgaç Ong Tutuk’un Beş Tümen Ordusu Geldi, Savaştık.

D32

𐰚𐰇𐰠𐱅𐰃𐰏𐰤  𐰖𐰑𐰍𐰣  𐰆𐰯𐰞𐰖𐰆  𐱅𐰏𐰓𐰃  𐰆𐰭  𐱃𐰆𐱃𐰸  𐰖𐰆𐰺𐰲𐰃𐰤  𐰖𐰺𐰴𐰞𐰍  𐰠𐰏𐰤  𐱃𐰆𐱃𐰑𐰃  𐰖𐰺𐰴𐰞𐰍𐰑𐰃  𐰴𐰍𐰣𐰴𐰀  𐰨𐰆𐰞𐰑𐰃  𐰆𐰞  𐰾𐰇𐰏  𐰦𐰀  𐰖𐰸  𐰴𐰃𐱁𐰑𐰢𐰔  𐰋𐰃𐰼  𐰆𐱃𐰔  𐰖𐱁𐰃𐰭𐰀  𐰲𐰲𐰀  𐰾𐰭𐰇𐰤𐰚𐰀  𐰾𐰇𐰭𐱁𐰓𐰢𐰔  𐰭  𐰠𐰚𐰃  𐱃𐰑𐰴𐰣  𐰲𐰆𐰺𐰭  𐰉𐰆𐰔  𐱃𐰍  𐰋𐰃𐰤𐰯  𐱅𐰏𐰓𐰃  𐰞  𐱃  𐰦𐰀

Költigin  Yadagın  Oplayu  Tegdi  OŊ  Tutuk  YURÇİN  Yaraklıg  Eligin  TUTDI  Yaraklıgdı  Kaganka  Ançuladı  OL  SÜG  Anda  YOK  Kışdımız  BİR  Otuz  Yaşıŋa  Çaça  Seŋünke  Süŋüşdimiz  Eŋ  İlki  Tadıkın  Çoruŋ  BOZ  Atıg  Binip  Tegdi  Ol  At  Anda

Költiğin Yayan Hoplayıp [Düşmana] Değdi, Ong Tutuk Yurçinin Kılıçlı Elini Tuttu, Kılıcı Kağana Sapladı, O Orduyu Orada Yok Kıldık. Bir Otuz (Yirmi Bir) Yaşında Çaça Paşa İle Savaştık. En İlki Tadık’ın, Çorun Boz Atına Binip Değdi. O At Orada

D33

𐰇𐰠𐱅𐰃  𐰚𐰃𐰤𐱅𐰃  𐰃𐱁𐰉𐰺𐰀  𐰖𐰢𐱃𐰺  𐰉𐰆𐰔  𐱃𐰍  𐰋𐰃𐰤𐰯  𐱅𐰏𐰓𐰃  𐰆𐰞  𐱃  𐰦𐰀  𐰇𐰠𐱅𐰃  𐰇𐰲𐰨  𐰘𐰏𐰤  𐰾𐰃𐰠𐰏  𐰋𐰏𐰭  𐰚𐰓𐰢𐰠𐰏  𐱃𐰆𐰺𐰍  𐱃  𐰋𐰃𐰤𐰯  𐱅𐰏𐰓𐰃  𐰆𐰞  𐱃  𐰦𐰀  𐰇𐰠𐱅𐰃  𐰖𐰺𐰴𐰃𐰦𐰀  𐰖𐰞𐰢𐰽𐰃𐰦𐰀  𐰘𐰇𐰔  𐰺𐱃𐰸  𐰸𐰆𐰣  𐰆𐰺𐱃𐰃  𐰘𐰃𐰔𐰭𐰀  𐰉𐱁𐰃𐰭𐰀  𐰋𐰃𐰼  𐱅𐰏𐰼𐰢𐰓𐰃

ÖLTİ  İkinti  Işbara  Yamtar  BOZ  Atıg  Binip  Tegdi  OL  At  Anda  ÖLTİ  Üçünç  Yegen  Silig  Begiŋ  Kidimlig  Torug  At  Binip  Tegdi  OL  At  Anda  ÖLTİ  Yarıkında  Yalmasında  YÜZ  Artuk  OKUN  URTI  Yiziŋe  Başıŋa  BİR  Tegirmedi

Öldü. İkincisi Işbara Yamtar Boz Ata Binip Değdi, O At Orada Öldü. Üçüncüsünde Yeğen Silig Beğ’in Giyimli Doru Atına Binip Değdi, O At Orada Öldü. Kalkanına, Yalmasına, Yüz Artı Ok Vurdu, Yüzüne, Başına Biri Değirmedi.

D34

𐱅𐰏𐰓𐰜𐰃𐰤  𐱅𐰇𐰼𐰜  𐰋𐰏𐰠𐰼  𐰴𐰆𐰯  𐰋𐰃𐰠𐰃𐰼𐰾𐰃𐰔  𐰆𐰞  𐰾𐰇𐰏  𐰦𐰀  𐰖𐰸  𐰴𐱁𐰑𐰢𐰔  𐰦𐰀  𐰚𐰃𐰾𐰼𐰀  𐰘𐰼  𐰉𐰖𐰺𐰸𐰆  𐰆𐰞𐰍  𐰃𐰼𐰚𐰤  𐰖𐰍𐰃  𐰉𐰆𐰡𐰃  𐰣𐰃  𐰖𐰪𐰯  𐱅𐰇𐰼𐰏𐰃  𐰖𐰺𐰍𐰆𐰣  𐰚𐰇𐰠𐱅𐰀  𐰉𐰆𐰔𐰑𐰢𐰔  𐰆𐰞𐰍  𐰃𐰼𐰚𐰤  𐰔𐰶𐰪𐰀  𐰼𐰤  𐱅𐰔𐰯  𐰉𐰺𐰑𐰃  𐰚𐰇𐰠𐱅𐰃𐰏𐰤  𐰞𐱃𐰃  𐰆𐱃𐰔

Tekdükin  TÜRK  Begler  KOP  BİLİRSİZ  OL  SÜG  Anda  YOK  Kışdımız  Anda  KİSRE  Yer  Bayırku  Ulug  İrkin  Yagı  BOLDI  Anı  Yaynıp  TÜRGİ  Yargun  KÖLTE  Bozdumuz  Ulug  İrkin  Azkıyna  Erin  Tezip  Bardı  Költigin  Altı  Otuz

Değdik Türk Beğleri, Hep Bilirsiniz. O Orduyu Orada Yok Kıldık Ondan Sonra Yer Bayırku’lu Ulu İrkin Düşman Oldu. Onu Yayınıp Türgi Yargun Gölünde Bozduk. Ulu İrkin Azıcık Erle Tezip Vardı (Kaçtı). Költiğin Altı Otuz (Yirmi Altı)

D35

𐰖𐱁𐰃𐰭𐰀  𐰶𐰃𐰺𐰴𐰔  𐱃𐰯𐰀  𐰾𐰇𐰠𐰓𐰢𐰔  𐰾𐰇𐰭𐰇𐰏  𐰉𐱃𐰢𐰃  𐰴𐰺𐰍  𐰾𐰇𐰚𐰯𐰤  𐰚𐰇𐰏𐰢𐰤  𐰘𐰃𐱁𐰍  𐱃𐰆𐰍𐰀  𐰖𐰆𐰺𐰃𐰯  𐰶𐰃𐰺𐰴𐰔  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰍  𐰆𐰑𐰀  𐰉𐰽𐰑𐰢𐰔  𐰴𐰍𐰣𐰃𐰤  𐰋𐰃𐰼𐰠𐰀  𐰽𐰆𐰭𐰀  𐰘𐰃𐱁𐰑𐰀  𐰾𐰇𐰭𐱁𐰓𐰢𐰔  𐰚𐰇𐰠𐱅𐰃𐰏𐰤  𐰉𐰖𐰺𐰸𐰆𐰣𐰭  𐰴  𐰑𐰍𐰃𐰺𐰍

Yaşıŋa  Kırkız  Tapa  Süledimiz  SÜŊÜG  Batımı  Karıg  Sökipen  Kögmen  Yışıg  TOGA  YORIP  Kırkız  Bodunug  UDA  Basdımız  Kaganın  BİRLE  SUŊA  YIŞDA  Süŋüşdümüz  Költigin  Bayırkunuŋ  Ak  Adgırıg

Yaşında Kırgız Tarafına Ordu Sürdük. Süngü Batımı [Derinlikte] Karı Söküp, Kögmen Yış’ı Doğa Yörüyüp Kırgız Boyunu Uykuda Bastık. Kağanı İle Sunga Yış’da Savaştık. Költiğin, Bayırku’nun Ak Aygırına

D36

𐰋𐰃𐰤𐰯  𐰆𐰯𐰞𐰖𐰆  𐱅𐰏𐰓𐰃  𐰋𐰃𐰼  𐰼𐰏  𐰸𐰣  𐰆𐰺𐱃𐰃  𐰚𐰃  𐰼𐰏  𐰆𐰑𐱁𐰺𐰆  𐰽𐰨𐰓𐰃  𐰆𐰞  𐱅𐰏𐰓𐰜𐰓𐰀  𐰉𐰖𐰺𐰸𐰆𐰤𐰭  𐰴  𐰑𐰍𐰺𐰍  𐰆𐰑𐰞𐰴𐰃𐰤  𐰾𐰃𐰖𐰆  𐰆𐰺𐱃𐰃  𐰶𐰃𐰺𐰴𐰔  𐰴𐰍𐰣𐰃𐰤  𐰇𐰠𐰼𐱅𐰢𐰔  𐰃𐰠𐰃𐰤  𐰞𐱃𐰢𐰔  𐰆𐰞  𐰘𐰃𐰞𐰴𐰀  𐱅𐰇𐰼𐰏𐰾  𐱃𐰯𐰀  𐰞𐱃𐰆𐰣  𐰘𐰃𐱁𐰍

Binip  Oplayu  Tegdi  BİR  Erig  Okun  URTI  İki  Erig  Udaşıru  Sançdı  OL  Tegdükde  Bayırkunuŋ  Ak  Adgırıg  Udlukın  SIYU  URTI  Kırkız  Kaganın  Ölürtümüz  İLİN  Altımız  OL  YILKA  Türgiş  Tapa  Altun  Yışıg

Binip Hoplayıp Değdi (Saldırdı). Bir Eri Oku Vurdu. İki Eri Kovalayıp Dağıttı. O Değdiğinde Bayırku’nun Ak Aygırı Uyluğunu Kırı Verdi. Kırgız Kağanını Öldürdük, İlini Aldık. O Yılda Türgiş Tarafına Altun Yış’ı

D37

𐱃𐰆𐰍𐰀  𐰼𐱅𐰾  𐰇𐰏𐰔𐰏  𐰚𐰲𐰀  𐰖𐰆𐰺𐰃𐰑𐰢𐰔  𐱅𐰇𐰼𐰏𐰾  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰍  𐰆𐰑𐰀  𐰉𐰽𐰑𐰢𐰔  𐱅𐰇𐰼𐰏𐰾  𐰴𐰍𐰣  𐰾𐰇𐰾𐰃  𐰉𐰆𐰞𐰲𐰆𐰑𐰀  𐰆𐱃𐰲𐰀  𐰉𐰆𐰺𐰲𐰀  𐰚𐰠𐱅𐰃  𐰾𐰇𐰭𐱁𐰓𐰢𐰔  𐰚𐰇𐰠𐱅𐰃𐰏𐰤  𐰉𐱁𐰍𐰆  𐰉𐰆𐰔  𐱃  𐰋𐰃𐰤𐰯  𐱅𐰏𐰓𐰃  𐰉𐱁𐰍𐰆  𐰉𐰆𐰔  𐰚—-

TOGA  İrtiş  Ögüzüg  Keçe  Yorıdımız  Türgiş  Bodunug  UDA  Basdımız  Türgiş  Kagan  SÜSİ  BOLÇUDA  OTÇA  BORÇA  Kelti  Süŋüşdümüz  Költigin  Başgu  BOZ  At  Binip  Tegdi  Başgu  BOZ  Ke—-

Doğa İrtiş Irmağını Geçip Yürüdük. Türgiş Boylarını Uykuda Bastık. Türgiş Kağanının Ordusu Bolçu’da Ateşce Boraca Geldi, Savaştık. Költiğin Başı Boz Ata Binip Değdi (Saldırdı). Başı Boz Ke—-

D38

—-  𐱃𐰆𐱃𐰔𐱃𐰃  𐰚𐰃𐰾𐰃𐰤  𐰇𐰔𐰃  𐰡𐰔𐰑𐰃  𐰦𐰀  𐰖𐰣𐰀  𐰚𐰃𐰼𐰯  𐱅𐰇𐰼𐰏𐰾  𐰴𐰍𐰣  𐰉𐰆𐰖𐰺𐰸𐰃  𐰔  𐱃𐰆𐱃𐰸𐰆𐰍  𐰠𐰏𐰤  𐱃𐰆𐱃𐰑𐰃  𐰴𐰍𐰣𐰃𐰤  𐰦𐰀  𐰇𐰠𐰼𐱅𐰢𐰔  𐰃𐰠𐰃𐰤  𐰞𐱃𐰢𐰔  𐰴𐰺𐰀  𐱅𐰇𐰼𐰏𐰾  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰸𐰆𐰯  𐰃𐰲𐰚𐰓𐰃  𐰆𐰞  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰍  𐱃𐰉𐰺𐰑𐰀  𐰴𐰆𐰣𐱃𐰺𐱃𐰢𐰔

—-  Tutuztı  İkisin  ÖZİ  Aldızdı  Anda  Yana  Kirip  Türgiş  Kagan  BUYRUKI  Az  TUTUKUG  Elgin  TUTDI  Kaganın  Anda  Ölürtümüz  İLİN  Altımız  Kara  Türgiş  Bodun  KOP  İçikdi  OL  Bodunug  Tabarda  Konturtumuz

—- Tutturttu. İkisini Özü Aldırttı Oradan Dönüp Girip Türgiş Kağanın Buyruğundaki Az Tutuğunu Eliyle Tuttu. Kağanını Orada Öldürdük. İlini Aldık. Kara Türgiş Boyları Hep [Bize] Bağlandı, O Boyları Tabar’da Kondurduk.

D39

𐰽𐰆𐰍𐰑𐰴  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰃𐱅𐰘𐰃𐰤  𐱅𐰃𐰘𐰤  𐰘𐰃𐰨𐰇  𐰇𐰚𐰇𐰔𐰏  𐰚𐰲𐰀  𐱅𐰢𐰼𐰴𐰯𐰍𐰴𐰀  𐱅𐰏𐰃  𐰾𐰇𐰠𐰓𐰢𐰔  𐰦𐰀  𐰚𐰃𐰾𐰼𐰀  𐰴𐰺𐰀  𐱅𐰇𐰼𐰏𐰾  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰖𐰍𐰃  𐰉𐰆𐰞𐰢𐱁  𐰚𐰭𐰼𐰾  𐱃𐰯𐰀  𐰉𐰺𐰑𐰃  𐰋𐰃𐰔𐰭  𐰾𐰇  𐱃𐰃  𐱃𐰆𐰴𐰸  𐰔𐰆𐰴𐰃  𐰖𐰆𐰸  𐰼𐱅𐰃  𐰖𐰉𐰞𐰴  𐰴𐰃𐰾𐰃  𐰼

Sogdak  Bodun  İteyin  Tiyin  YİNÇÜ  Ögüzüg  Keçe  Temirkapıgka  Tegi  Süledimiz  Anda  KİSRE  Kara  Türgiş  Bodun  Yagı  Bolmuş  Keŋeris  Tapa  Bardı  Biziŋ  SÜ  Atı  TORUK  Azukı  YOK  Erti  Yablak  KİŞİ  Er—-

Soğdak Boylarını [Düzen] Edeyim Diye İnci Irmağını Geçip Demirkapı’ya Değin Süledik. Ondan Sonra Kara Türgiş Boyları Düşman Olmuş. Kengeris’e Doğru Vardı. Bizim Ordu Atı Zayıf, Azığı Yok İdi. Yavlak (Berbat) Kişi Er—-

D40

𐰞𐰯  𐰼  𐰋𐰃𐰔𐰭𐰀  𐱅𐰏𐰢𐱁  𐰼𐱅𐰃  𐰦𐰍  𐰇𐰓𐰚𐰀  𐰇𐰚𐰤𐰯  𐰚𐰇𐰠𐱅𐰃𐰏𐰤𐰏  𐰔  𐰼𐰤  𐰃𐰼𐱅𐰇𐰼𐰇  𐰃𐱃𐰢𐰔  𐰆𐰞𐰍  𐰾𐰇𐰭𐱁  𐰾𐰇𐰭𐱁𐰢𐱁  𐰞𐰯  𐱁𐰞𐰲𐰃  𐰴  𐱃𐰃𐰤  𐰋𐰃𐰤𐰯  𐱅𐰏𐰢𐱁  𐰴𐰺𐰀  𐱅𐰇𐰼𐰏𐰾  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰍  𐰦𐰀  𐰇𐰠𐰼𐰢𐱁  𐰞𐰢𐱁  𐰖𐰣𐰀  𐰖𐰆𐰺𐰯

Alp  Er  Biziŋe  Tegmiş  Erti  Antag  ÖDKE  Ökünüp  Költiginig  Az  Erin  İRTÜRÜ  Itımız  Ulug  Süŋüş  Süŋüşmüş  Alp  Şalçı  Ak  Atın  Binip  Tegmiş  Kara  Türgiş  Bodunug  Anda  Ölürmüş  Almış  Yana  Yorıp

Alp Er Bize Değmiş (Saldırmış) İdi. O Zaman Uyanıp Költiğin’i Az Erle Üzerine İtdik. Ulu Savaş Savaşmış. Alp Şalçı Ak Atına Binip Değmiş. Kara Türgiş Bodunu Anda Öldürmüş, Almış. Yana Yürüyüp

K1

—-  𐰋𐰃𐰼𐰠𐰀  𐰸𐰆𐱁𐰆  𐱃𐰆𐱃𐰸  𐰋𐰃𐰼𐰠𐰀  𐰾𐰇𐰭𐱁𐰢𐱁  𐰼𐰃𐰤  𐰯𐰆𐰴  𐰇𐰠𐰇𐰼𐰢𐰾  𐰋𐰃𐰤  𐰉𐰺𐰢𐰃𐰤  𐰴𐰞𐰃𐰾𐰔  𐰸𐰆𐰯  𐰚𐰠𐰇𐰼𐱅𐰃  𐰚𐰇𐰠𐱅𐰃𐰏𐰤  𐰘𐰃𐱅𐰃𐰆𐱃𐰔  𐰖𐱁𐰃𐰭𐰀  𐰴𐰺𐰞𐰸  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰼𐰇𐰼  𐰉𐰺𐰆𐰺  𐰼𐰚𐰠𐰃  𐰖𐰍𐰃  𐰉𐰆𐰡𐰃  𐱃𐰢𐰍  𐰃𐰑𐰸  𐰉𐱁𐰑𐰀  𐰾𐰇𐰭𐰾𐰓𐰢𐰔

—-  BİRLE  KOŞU  Tutuk  BİRLE  Süŋüşmüş  Erin  KOP  Ölürmüş  Ebin  Barımın  Kalısız  KOP  Kelürti  Költigin  Yitiotuz  Yaşıŋa  Karluk  Bodun  Erür  Barur  Ekrli  Yagı  BOLDI  Tamag  IDUK  Başda  Süŋüşdümüz

—- İle Koşu Tutuk İle Savaşmış. Erini Hep Öldürmüş. Evini, Varını Kalısız (Eksiksiz) Hep Getirdi. Költiğin Yediotuz (Yirmi Yedi) Yaşında Karluk Boyları Erir Varır Erkli (Hür İdi) Düşman Oldu, Iduk Baş’ta Savaştık.

K2

𐰚𐰇𐰠𐱅𐰃𐰏𐰤  𐰆𐰞  𐰾𐰇𐰭𐰇𐱁𐰓𐰀  𐰆𐱃𐰔  𐰖𐰀𐱁𐰖𐰆𐰺  𐰼𐱅𐰃  𐰞𐰯  𐱁𐰞𐰲𐰃  𐱃𐰃𐰤  𐰋𐰃𐰤𐰯  𐰆𐰯𐰞𐰖𐰆  𐱅𐰏𐰓𐰃  𐰚𐰃  𐰼𐰏  𐰆𐰑𐱁𐰺𐰆  𐰽𐰨𐰑𐰃  𐰴𐰺𐰞𐰸𐰆𐰍  𐰇𐰠𐰼𐱅𐰢𐰔  𐰞𐱃𐰢𐰔  𐰔  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰖𐰍𐰃  𐰉𐰆𐰡𐰃  𐰴𐰺𐰀  𐰚𐰇𐰠𐱅𐰀  𐰾𐰇𐰭𐱁𐰓𐰢𐰔  𐰚𐰇𐰠𐱅𐰃𐰏𐰤  𐰋𐰃𐰼𐰴𐰃𐰺𐰴  𐰖𐰀𐱁𐰖𐰆𐰺  𐰼𐱅𐰃  𐰞𐰯  𐱁𐰞𐰲𐰃  𐰴𐰃𐰤

Költigin  OL  SÜŊÜŞDE  Otuz  Yaşayur  Erti  Alp  Şalçı  Atın  Binip  Oplayu  Tegdi  İki  Erig  Udaşuru  Sançdı  Karlukug  Ömlürtümüz  Altımız  Az  Bodun  Yagı  BOLDI  Kara  KÖLTE  Süŋüşdümüz  Költigin  BİRKIRK  Yaşayur  Erti  Alp  Şalçı  Akın

Költiğin O Savaşta Otuz [Yaşını] Yaşıyor İdi. Alp Şalçı’nın Atına Binip Hoplayıp Değdi. İki Eri Aşırıp Dağıttı. Karluk’u Öldürdük, Aldık. Az Boyları Düşman Oldu. Kara Göl’de Savaştık. Költiğin Birkırk (Otuz Bir Yaşını) Yaşıyor İdi. Alp Şalçı’nın Akın’a

K3

𐰋𐰃𐰤𐰯  𐰆𐰯𐰞𐰖𐰆  𐱅𐰏𐰓𐰃  𐰔  𐰠𐱅𐰋𐰼𐰏  𐱃𐰆𐱃𐰑𐰃  𐰔  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰦𐰀  𐰖𐰸  𐰉𐰆𐰡𐰃  𐰲𐰃𐰢  𐰴𐰍𐰣  𐰃𐰠𐰃  𐰴𐰢𐱁𐰍  𐰉𐰆𐰞𐱃𐰸𐰃𐰦𐰀  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰃𐰠𐰏  𐰃𐰚𐰏𐰃  𐰃𐰔𐰏𐰠  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰋𐰃𐰼𐰠𐰀  𐰾𐰇𐰭𐱁𐰓𐰢𐰔  𐰚𐰇𐰠𐱅𐰃𐰏𐰤  𐰞𐰯  𐱁𐰞𐰲𐰃  𐰴𐰃𐰤  𐰋𐰃𐰤𐰯

Binip  Oplayu  Tegdi  Az  İlteberig  TUTDI  Az  Bodun  Anda  YOK  BOLDI  Eçim  Kagan  İLİ  Kamşag  BOLTUKINDA  Bodun  İlig  İkigi  İzgil  Bodun  BİRLE  Süŋüşdümüz  Költigin  Alp  Şalçı  Akın  Binip

Binip Hoplayıp Değdi, Az İlteberi Tuttu, Az Boyları Orada Yok Oldu. Amcam Kağanın İli Zayıf Olduğunda Boyların İli İkiye [Bölündüğünde] İzgil Boyları İle Savaştık. Költiğin Alp Şalçı’nın Aka Binip

K4

𐰆𐰯𐰞𐰖𐰆  𐱅𐰏𐰓𐰃  𐰆𐰞  𐱃  𐰦𐰀  𐱅𐰇𐰾𐰓𐰃  𐰃𐰔𐰏𐰠  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰇𐰠𐱅𐰃  𐱃𐰸𐰆𐰔  𐰆𐰍𐰔  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰚𐰤𐱅𐰃  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰢  𐰼𐱅𐰃  𐱅𐰭𐰼𐰃  𐰘𐰃𐰼  𐰉𐰆𐰞𐰍𐰴𐰃𐰤  𐰇𐰲𐰇𐰤  𐰖𐰍𐰃  𐰉𐰆𐰡𐰃  𐰋𐰃𐰼  𐰘𐰃𐰞𐰴𐰀  𐰋𐰃𐱁  𐰖𐰆𐰞𐰃  𐰾𐰇𐰭𐱁𐰓𐰢𐰔  𐰭  𐰃𐰠𐰚  𐱃𐰆𐰍𐰆  𐰉𐰞𐰶𐰑𐰀  𐰾𐰇𐰭𐱁𐰓𐰢𐰔

Oplayu  Tegdi  OL  At  Anda  TÜŞDİ  İZGİL  Bodun  ÖLTİ  TOKUZ  Oguz  Bodun  İkinti  Bonunum  Erti  Teŋri  YİR  Bulgakın  ÜÇÜN  Yagı  BOLDI  BİR  YILKA  BİŞ  YOLI  Süŋüşdümüz  Eŋ  İLK  TOGU  Balıkda  Süŋüşdümüz

Hoplayıp Değdi. O At Orada Düştü. İzgil Boyları Öldü. Dokuz Oğuz Boyları İkinci Boylarım İdi. Tanrı, Yer Bulandığı İçin Düşman Oldu. Bir Yılda Beş Kez Savaştık. En İlki Togu Balık’da Savaştık.

K5

𐰚𐰇𐰠𐱅𐰃𐰏𐰤  𐰔𐰢𐰣𐰴𐰍  𐰋𐰃𐰤𐰯  𐰆𐰯𐰞𐰖𐰆  𐱅𐰏𐰓𐰃  𐰞𐱃𐰃  𐰼𐰏  𐰽𐰨𐰑𐰃  𐰾𐰇  𐱅𐰏𐰃𐰾𐰃𐰦𐰀  𐰘𐰃𐱅𐰨  𐰼𐰏  𐰶𐰃𐰞𐰲𐰞𐰑𐰃  𐰚𐰤𐱅𐰃  𐰴𐰆𐱁𐰞𐰍𐰴𐰑𐰀  𐰓𐰔  𐰋𐰃𐰼𐰠𐰀  𐰾𐰇𐰭𐱁𐰓𐰢𐰔  𐰚𐰇𐰠𐱅𐰃𐰏𐰤  𐰔  𐰖𐰍𐰔𐰃𐰤  𐰋𐰃𐰤𐰯  𐰆𐰯𐰞𐰖𐰆  𐱅𐰏𐰯  𐰋𐰃𐰼  𐰼𐰏  𐰽𐰨𐰑𐰃

Költigin  Azmankag  Binip  Oplayu  Tegdi  Altı  Erig  Sançdı  SÜ  Tegişinde  Yitinç  Erig  Kılıçladı  İkinti  Kuşalgukda  Ediz  BİRLE  Süŋüşdümüz  Költigin  Az  Yagızın  Binip  Oplayu  Tegip  BİR  Erig  Sançdı

Költiğin Azman’a Binip Hoplayıp Değdi, Altı Eri Dağıttı, Ordu Değişinde Yedinci Eri Kılıçladı. İkinci Kuşalguk’da Ediz İle Savaştık. Költiğin Az Yağız’ına Binip, Hoplayıp Değip Bir Eri Dağıttı.

K6

𐱃𐰸𐰔  𐰼𐰏  𐰏𐰼𐰀  𐱃𐰸𐰃𐰑𐰃  𐰓𐰔  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰦𐰀  𐰇𐰠𐱅𐰃  𐰇𐰲𐰨  𐰉𐰆𐰞𐰲𐰆𐰑𐰀  𐰆𐰍𐰔  𐰋𐰃𐰼𐰠𐰀  𐰾𐰇𐰭𐱁𐰓𐰢𐰔  𐰚𐰇𐰠𐱅𐰃𐰏𐰤  𐰔𐰢𐰣𐰴𐰍  𐰋𐰃𐰤𐰯  𐱅𐰏𐰓𐰃  𐰽𐰨𐰑𐰃  𐰾𐰇𐰾𐰃𐰤  𐰽𐰨𐰑𐰢𐰔  𐰃𐰠𐰃𐰤  𐰞𐱃𐰢𐰔  𐱅𐰇𐰼𐱅𐰨  𐰲𐰆𐱁  𐰉𐱁𐰃𐰦𐰀  𐰾𐰇𐰭𐱁𐰓𐰢𐰔  𐱅𐰇𐰼𐰜

Tokuz  Erig  Egire  TOKIDI  Ediz  Bodun  Anda  ÖLTİ  Üçünç  BOLÇUDA  Oguz  BİRLE  Süŋüşdümüz  Költigin  Azmankag  Binip  Tegdi  Sançdı  SÜSİN  Sançdımız  İLİN  Altımız  Törtünç  ÇUŞ  Başında  Süŋüşdümüz  TÜRK

Dokuz Eri Eğirip Dokundu, Ediz Boyları Orada Öldü. Üçüncü Bolçu’da Oğuz İle Savaştık. Költiğin Azman’a Binip Değdi, Dağıttı. Ordusunu Dağıttık. İlini Aldık. Dördüncüsü Çuş Başı’nda Savaştık. Türk

K7

𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰑𐰴  𐰴𐰢𐱁𐱃𐰑𐰃  𐰖𐰉𐰞𐰴  𐰉𐰆𐰡𐰀𐰲𐰃  𐰀𐰼𐱅𐰃  𐰆𐰔𐰀  𐰚𐰠𐰢𐰾  𐰾𐰇𐰾𐰃𐰤  𐰚𐰇𐰠𐱅𐰃𐰏𐰤  𐰍𐱃𐰯  𐱃𐰆𐰭𐰺𐰀  𐰋𐰃𐰼  𐰆𐰍𐱁  𐰞𐰯𐰍𐰆  𐰆𐰣  𐰼𐰏  𐱃𐰆𐰭𐰀𐱅𐰃𐰏𐰤  𐰖𐰆𐰍𐰃𐰦𐰀  𐰏𐰼𐰯  𐰇𐰠𐰼𐱅𐰢𐰔  𐰋𐰃𐰾𐰨  𐰔𐰏𐰤𐱅𐰃  𐰴𐰑𐰔𐰓𐰀  𐰆𐰍𐰔  𐰋𐰃𐰼𐰠𐰀  𐰾𐰇𐰭𐱁𐰓𐰢𐰔  𐰚𐰇𐰠𐱅𐰃𐰏𐰤

Bodun  Adak  Kamşatdı  Yablak  BOLDAÇI  ERTİ  OZA  Kelmiş  SÜSİN  Költigin  Agtıp  TOŊRA  BİR  Oguş  Alpagu  ON  Erig  Toŋatigin  YUGINDA  Egirip  Ölürtümüz  Bişinç  Ezginti  Kadızda  Oguz  BİRLE  Süŋüşdümüz  Költigin

Boyları Ayak Titretti, Yavlak (Kötü) Olacak İdi, Üzerimize Gelmiş Ordusunu Költiğin Ağtıp Tongra’dan Bir Oğuşu Alp On Eri, [Alp Er] Tonga Tigin’in Yuğunda (Ölüm Töreninde) Çevirip Öldürdük. Beşincisi Ezginti Kadız’da Oğuz İle Savaştık. Költiğin

K8

𐰔  𐰖𐰍𐰔𐰃𐰤  𐰋𐰃𐰤𐰯  𐱅𐰏𐰓𐰃  𐰚𐰃  𐰼𐰏  𐰽𐰨𐰑𐰃  𐰉𐰞𐰃𐰶𐰀  𐰉𐰺𐰢𐰑𐰃  𐰆𐰞  𐰾𐰇  𐰦𐰀  𐰇𐰠𐱅𐰃  𐰢𐰍𐰀  𐰴𐰆𐰺𐰍𐰣  𐰴𐰃𐱁𐰞𐰯  𐰖𐰔𐰃𐰭𐰀  𐰆𐰍𐰔𐰍𐰺𐰆  𐰾𐰇  𐱃𐱁𐰴𐰑𐰢𐰔  𐰚𐰇𐰠𐱅𐰃𐰏𐰤  𐰋𐰏  𐰉𐱁𐰞𐰖𐰆  𐰴𐰃𐱃𐰢𐰔  𐰆𐰍𐰔  𐰖𐰍𐰃  𐰆𐰺𐰑𐰆𐰍  𐰉𐰽𐰑𐰃  𐰚𐰇𐰠𐱅𐰃𐰏𐰤

Az  Yagızın  Binip  Tegdi  İki  Erig  Sançdı  Balıka  Barmadı  OL  SÜ  Anda  ÖLTİ  Amga  Korgan  Kışlap  Yazıŋa  Oguzgaru  SÜ  Taşıkdımız  Költigin  Beg  Başlayu  Kıtımız  Oguz  Yagı  ORDUG  Basdı  Költigin

Az Yağız’ına Binip Değdi, İki Eri Sançtı, Şehire Varmadı, O Ordu Orada Öldü. Amga Kurgan’da Kışlayıp Yazına Oğuz’a Doğru Ordu Çıkardık Költiğin Beğ Başında Gittik Oğuz Düşman Ordusu Bastı. Költiğin

K9

𐰇𐰏𐰾𐰔  𐰴𐰃𐰤  𐰋𐰃𐰤𐰯  𐱃𐰸𐰆𐰔  𐰼𐰤  𐰽𐰨𐰑𐰃  𐰆𐰺𐰑𐰆𐰍  𐰋𐰃𐰼𐰢𐰓𐰃  𐰇𐰏𐰢  𐰴𐱃𐰆𐰣  𐰆𐰞𐰖𐰆  𐰇𐰏𐰠𐰼𐰢  𐰚𐰠𐰼𐰢  𐰚𐰠𐰭𐰇𐰤𐰢  𐰸𐰆𐰨𐰖𐰞𐰺𐰢  𐰉𐰆𐰨𐰀  𐰘𐰢𐰀  𐱅𐰃𐰼𐰏𐰃  𐰚𐰇𐰭  𐰉𐰆𐰡𐰲𐰃  𐰼𐱅𐰃  𐰇𐰠𐰏𐰃  𐰖𐰆𐰺𐱃𐰑𐰀  𐰖𐰆𐰞𐱃𐰀  𐰖𐱃𐰆  𐰴𐰡𐰲𐰃  𐰼𐱅𐰏𐰔

Ögsüz  Akın  Binip  TOKUZ  Erin  Sançdı  ORDUG  Birmedi  Ögüm  Katun  Ulayu  Öglerim  Ekelerim  Keliŋünüm  Konçuylarım  BUNÇA  Yime  Tirigi  KÜNG  Boldaçı  Erti  Ölügi  YURTDA  YOLTA  Yatu  Kaldaçı  Ertigiz

Öksüz Ak’a Binip Dokuz Erini Dağıttı, Orduyu Vermedi. Anam Kadın, Öncelikle Öglerim, Ekelerim Gelinlerim, Konçuylarım, Bunca Yine Diri Cariye Olacak İdi. Ölü Yurtta, Yolda Yatıp Kalacak İdiniz.

K10

𐰚𐰇𐰠𐱅𐰃𐰏𐰤  𐰖𐰸  𐰼𐰾𐰼  𐰸𐰆𐰯  𐰇𐰠𐱅𐰲𐰃  𐰼𐱅𐰏𐰔  𐰃𐰤𐰢  𐰚𐰇𐰠𐱅𐰃𐰏𐰤  𐰚𐰼𐰏𐰚  𐰉𐰆𐰡𐰃  𐰇𐰔𐰢  𐰽𐰴𐰦𐰢  𐰚𐰇𐰼𐰇𐰼  𐰚𐰇𐰔𐰢  𐰚𐰇𐰼𐰢𐰔  𐱅𐰏  𐰋𐰃𐰠𐰼  𐰋𐰃𐰠𐰏𐰢  𐰋𐰃𐰠𐰢𐰔  𐱅𐰏  𐰉𐰆𐰡𐰃  𐰇𐰔𐰢  𐰽𐰴𐰦𐰢  𐰇𐰓  𐱅𐰭𐰼𐰃  𐰖𐰽𐰺  𐰚𐰃𐰾𐰃  𐰆𐰍𐰞𐰃  𐰸𐰆𐰯  𐰇𐰠𐰏𐰠𐰃  𐱅𐰇𐰼𐰇𐰢𐰾

Költigin  YOK  Erser  KOP  Ölteçi  Ertigiz  İnim  Költigin  Kergek  BOLDI  Özüm  Sakındım  KÖRÜR  Közüm  Körmez  Teg  Bilir  Biligim  Bilmez  Teg  BOLDI  Özüm  Sakındım  ÖD  Teŋri  Yaşar  KİŞİ  OGLI  KOP  Ölgeli  Törümiş

Költiğin Yok İse Hep Ölecek İdiniz. Kardeşim Költiğin Kergek [Kuşu] Oldu (Öldü). Özüm Düşündüm. Görür Gözüm Görmez Oldu, Bildiğim Bilgim Bilinmez Oldu, Öz’üm Düşündüm. Zamanı Tanrı Yaşar, Kişi Oğlu Hep Ölümlü Türemiş.

K11

𐰨𐰀  𐰽𐰴𐰦𐰢  𐰚𐰇𐰔𐰓𐰀  𐰖𐱁  𐰚𐰠𐰾𐰼  𐱅𐰃𐰑𐰀  𐰚𐰇𐰭𐰠𐱅𐰀  𐰾𐰃𐰍𐱃  𐰚𐰠𐰾𐰼  𐰖𐰦𐰺𐰆  𐰽𐰴𐰦𐰢  𐰴𐱃𐰍𐰓𐰃  𐰽𐰴𐰦𐰢  𐰚𐰃  𐱁𐰑  𐰆𐰞𐰖𐰆  𐰃𐰤𐰃  𐰘𐰏𐰇𐰤𐰢  𐰆𐰍𐰞𐰣𐰢  𐰋𐰏𐰠𐰼𐰢  𐰉𐰆𐰑𐰣𐰢  𐰚𐰇𐰔𐰃  𐰴𐱁𐰃  𐰖𐰉𐰞𐰴  𐰉𐰆𐰡𐰲𐰃  𐱅𐰃𐰯  𐰽𐰴𐰦𐰢  𐰖𐰆𐰍𐰲𐰃  𐰾𐰃𐰍𐱃𐰲𐰃  𐰶𐰃𐱃𐰪  𐱃𐱃𐰉𐰃  𐰉𐰆𐰑𐰣  𐰉𐱁𐰞𐰖𐰆

Ança  Sakındım  KÖZDE  Yaş  Kelser  TIDA  Köŋülte  Sıgıt  Kelser  Yanduru  Sakındım  Katıgdı  Sakındım  İki  Şad  Ulayu  İNİ  Yegünüm  Oglanım  Beglerim  Bodunum  KÖZİ  Kaşı  Yablak  Boldaçı  TİP  Sakındım  YUGÇI Sıgıtçı  Kıtayn  Tatabı  Bodun  Başlayu

Onca Düşündüm. Gözden Yaş Gelse Silip, Gönülden Ağıt Gelse Yan Durup Düşündüm. Katıca Düşündüm. İki Şad Önce Kardeş Yeğenimin, Oğullarımın, Beğlerimin, Boylarımın Gözü Kaşı Kötü Olacak Deyip Düşündüm. Yuğcu, Sığıtçı, Kıtay, Tatabı Boyları Başta

K12

𐰆𐰑𐰺  𐰾𐰭𐰇𐰤  𐰚𐰠𐱅𐰃  𐱃𐰉𐰍𐰲  𐰴𐰍𐰦𐰀  𐰃𐰾𐰘𐰃  𐰠𐰃𐰚𐰭  𐰴𐰞𐱃𐰃  𐰋𐰃𐰼  𐱅𐰇𐰢𐰤  𐰍𐰃  𐰞𐱃𐰆𐰣  𐰚𐰇𐰢𐱁  𐰚𐰼𐰏𐰚𐰾𐰔  𐰚𐰠𐰇𐰼𐱅𐰃  𐱅𐰇𐰯𐰇𐱅  𐰴𐰍𐰦𐰀  𐰋𐰇𐰠𐰤  𐰚𐰠𐱅𐰃  𐰴𐰆𐰺𐰖𐰀  𐰚𐰇𐰤  𐰉𐱃𐰽𐰴𐰑𐰴𐰃  𐰽𐰆𐰍𐰑  𐰋𐰼𐰲𐰚  𐰼  𐰉𐰆𐰴𐰺𐰴  𐰆𐰞𐰾  𐰉𐰆𐰑𐰦𐰀  𐰤𐰭  𐰾𐰭𐰇𐰤  𐰆𐰍𐰞  𐱃𐰺𐰴𐰣  𐰚𐰠𐱅𐰃

Udar  Seŋün  Kelti  Tabgaç  Kaganda  İsiyi  Likeŋ  Kelti  BİR  Tümen  Agı  Altun  Kümüş  Kergesiz  Kelürti  TÜPÜT  Kaganda  Bölün  Kelti  Kurıya  KÜN  Batsıkdakı  SOGD  Berçik  Er  Bukarak  Uluş  Bodunda  Neŋ  Seŋün  Ogul  Tarkan  Kelti

Udar Paşa Geldi. Tabgaç Kağanından İsiyi Li-Keng Geldi. Bir Tümeni İpek Altın, Gümüş, Gerekeni Getirdi. Tibet Kağanından Bölün Geldi. Geri Gün Batısındaki Soğd Berçik Er, Buhara Ulusu Boyundan Neng Sengün, Oğul Tarkan Geldi.

K13

𐰆𐰣𐰸  𐰆𐰍𐰞𐰢  𐱅𐰇𐰼𐰏𐰾  𐰴𐰍𐰦𐰀  𐰢𐰚𐰼𐰲  𐱃𐰢𐰍𐰲𐰃  𐰆𐰍𐰔  𐰋𐰃𐰠𐰏𐰀  𐱃𐰢𐰍𐰲𐰃  𐰚𐰠𐱅𐰃  𐰶𐰃𐰺𐰴𐰔  𐰴𐰍𐰦𐰀  𐱃𐰺𐰑𐰆𐱁  𐰃𐰣𐰨𐰆  𐰲𐰆𐰺  𐰚𐰠𐱅𐰃  𐰉𐰺𐰴  𐰃𐱅𐰏𐰇𐰲𐰃  𐰋𐰓𐰔  𐰖𐰺𐱃𐰍𐰢𐰀  𐰋𐰃𐱅𐰏  𐱃𐱁  𐰃𐱅𐰏𐰇𐰲𐰃  𐱃𐰉𐰍𐰲  𐰴𐰍𐰣  𐰲𐰃𐰴𐰣𐰃  𐰲𐰭  𐰾𐰭𐰇𐰤  𐰚𐰠𐱅𐰃

ON OK  Oglum  Türgiş  Kaganda  Makaraç  Tamgaçı  Oguz  BİLGE  Tamgaçı  Kelti  Kırkız  Kaganda  Tamgaçı  Inançu  ÇOR  Kelti  Bark  İTGÜÇİ  Bediz  Yaratıgma  Bitik  Taş  İTGÜÇİ  Tabgaç  Kagan  Çıkanı  Çaŋ  Seŋün  Kelti

On Ok Oğlum Türgiş Kağanından Makaraç Damgacı, Oğuz Bilge Damgacı Geldi. Kırgız Tarduş Damgacı Inançu Çor Geldi. Bark Edici, Beze Yaratıcısı, Biti Taş Edici, Tabgaç Kağanının Yeğeni Çang Paşa Geldi.

KD1

𐰚𐰇𐰠𐱅𐰃𐰏𐰤  𐰸𐰆𐰪  𐰘𐰃𐰞𐰴𐰀  𐰘𐰃𐱅𐰃  𐰘𐰏𐰼𐰢𐰚𐰀  𐰆𐰲𐰑𐰃  𐱃𐰆𐰴𐰔𐰨  𐰖  𐰘𐱅𐰃  𐰆𐱃𐰔𐰴𐰀  𐰖𐰆𐰍  𐰼𐱅𐰇𐰼𐱅𐰢𐰔  𐰉𐰺𐰴𐰃𐰤  𐰋𐰓𐰔𐰃𐰤  𐰋𐰃𐱅𐰏  𐱃𐱁𐰃𐰤  𐰣  𐰋𐰃𐰲𐰃𐰤  𐰘𐰃𐰞𐰴𐰀  𐰘𐰃𐱅𐰨  𐰖  𐰘𐰃𐱅𐰃  𐰆𐱃𐰔𐰴𐰀  𐰴𐰆𐰯  𐰞𐰴𐰑𐰢𐰔  𐰚𐰇𐰠𐱅𐰃𐰏𐰤  𐰇𐰔𐰃  𐰶𐰃𐰺𐰴  𐰺𐱃𐰸𐰃  𐰘𐰃𐱅𐰃  𐰖𐱁𐰍  𐰉𐰆𐰞𐰃𐱃  𐱃𐱁—-  𐰉𐰆𐰨𐰀  𐰋𐰓𐰔𐰲𐰃𐰏  𐱃𐰆𐰖𐰍𐰣  𐰠𐱅𐰋𐰼  𐰚𐰠𐰇𐰼𐱅𐰃

Költigin  KOYN  YILKA  YİTİ  Yigirmike  UÇDI  Tokuzunç  Ay  Yiti  Otuzka  YUG  Ertürtümüz  Barkın  Bedizin  Bitig  Taşın  An  BİÇİN  YILKA  Yitinç  Ay  YİTİ  Otuzka  POK  Alkdımız  Költigin  ÖZİ  KIRK  Artukı  YİTİ  Yaşıg  BOLIT  Taş—-  Bunça  Bedizçig  Toygun  İlteber  Kelürti

Költiğin Koyun Yılının [Birinci Ayı] Yedi Yirmi (On Yedisinde) Uçtu. Dokuzuncu Ay Yedi Otuzda (Yirmi Yedisinde) Yuğ [Töreni] Erdirdik. Barkını Bezesini Biti Taşını An Biçin (Domuz) Yılının Yedinci Ay Yedi Otuzda (On Yedisinde) Hep Alkdık. Költiğin’in Özü Kırk Artı Yedi (Kırk Yedi) Yaşında Bulut [Oldu]. Taş—- Bunca Bezeciyi Toygun İlteber Getirdi.

GD1

𐰉𐰆𐰨𐰀  𐰋𐰃𐱅𐰏  𐰋𐰃𐱅𐰏𐰢𐰀  𐰚𐰇𐰠𐱅𐰃𐰏𐰤  𐱃𐰃𐰾𐰃  𐰖𐰆𐰞𐰍𐱅𐰃𐰏𐰤  𐰋𐰃𐱅𐰃𐰓𐰢  𐰘𐰃𐰏𐰼𐰢𐰃  𐰚𐰇𐰤  𐰆𐰞𐰺𐰯  𐰉𐰆  𐱃𐱁𐰴𐰀  𐰉𐰆  𐱃𐰢𐰴𐰀  𐰴𐰆𐰯  𐰖𐰆𐰞𐰍𐱅𐰃𐰏𐰤  𐰋𐰃𐱅𐰃𐰓𐰢  𐰃𐰍𐰺  𐰆𐰍𐰞𐰣𐰭𐰔𐰑𐰀  𐱃𐰖𐰍𐰆𐰣𐰭𐰔𐰑𐰀  𐰘𐰏𐰓𐰀  𐰃𐰏𐰓𐰇𐰼  𐰼𐱅𐰏𐰔  𐰆𐰲𐰀  𐰉𐰺𐰑𐰍𐰔  𐱅𐰏𐰼𐰃  𐱅𐰃𐰼𐰏𐰓𐰃𐰲𐰀  —-

BUNÇA  Bitig  Bitigme  Költigin  Atısı  Yolugtigin  Bitidim  Yigirmi  KÜN  Olurup  BU  Taşka  BU  Tamka  KOP  Yolugtigin  Bitidim  Igar  Oglanıŋuzda  Taygunuŋuzda  Yigde  İgidür  Ertigiz  UÇA  Bardıgız  Teŋri  Tirigdiçe  —-

Bunca Yazı Yazmayı Költiğin’in Yeğeni Yollug Tigin Yazdım. Yirmi Gün Oturup Bu Taşa, Bu Damga Hep Yolluğ Tigin Yazdım. Değerli Oğullarınızdan Taygununuzdan Yeğ İyidir İdiniz, Uça Vardınız, Tanrı Dirildiğinizde —-

GB1

𐰚𐰇𐰠𐱅𐰃𐰏𐰤𐰭  𐰞𐱃𐰆𐰣𐰃𐰣  𐰚𐰇𐰢𐱁𐰃𐰤  𐰍𐰃𐱁𐰃𐰣  𐰉𐰺𐰢𐰃𐰣  𐱅𐰇𐰼𐰜  𐰲𐰃𐰍𐰪  𐰴𐰺𐰣𐰃𐰣  𐰖𐰍𐰢𐰀  𐱃𐰆𐰖𐰍  𐱃𐰉𐰆  —-𐰋𐰏𐰢  𐱅𐰃𐰏𐰤  𐰘𐰇𐰚𐰼𐰇  𐱅𐰭𐰼𐰃  —-𐱃𐱁  𐰋𐰃𐱅𐰓𐰢  𐰖𐰆𐰞𐰞𐰍  𐱅𐰃𐰏𐰤

Költiginiŋ  Altunın  Kümişin  Agışın  Barımın  TÜRK  Açıgıyn  Karnın  Yagma  Toyug  Tabu  —-Begim  Tigin  Yükerü  Teŋri  —-Taş  Bitidim  Yollug  Tigin

Költiğin’in Altınını, Gümüşünü, Ağışını, Varını, Türk Açıgınyını , Karanını, Yağma Toyu Tapu —-Beğim Tigin, Yukarıdaki Tanrı —-Taş Bitidim Yolluğ Tigin.

B1

𐰸𐰆𐰺𐰑𐰣𐰍—-𐰃𐰤𐰢  𐰜𐰇𐰠𐱅𐰃𐰏𐰤  𐰇𐰠𐱅𐰃—-  𐰃𐰾𐰏  𐰜𐰇𐰲𐰏  𐰋𐰃𐰼𐱅𐰜  𐰇𐰲𐰤  𐱅𐰇𐰼𐰜  𐰋𐰃𐰠𐰏𐰀  𐰴𐰍𐰣  𐰖𐰸𐰃𐰴𐰀  𐰃𐰤𐰢  𐰜𐰇𐰠𐱅𐰃𐰏𐰤𐰏  𐰜𐰇𐰔𐰓𐰇  𐰆𐰞𐰺𐱃—-  𐰃𐰤𐰨𐰆  𐰯𐰀  𐰖𐰺𐰍𐰣  𐱃𐰺𐰴𐰣  𐰀𐱃𐰍  𐰋𐰃𐰼𐰓𐰢  𐰣𐰃  𐰇𐰏𐱅𐰼𐱅𐰓𐰢

Korudunug—-İnim  Költigin  ÖLTİ—-  İşig  Küçüg  BİRTÜK  Üçün  TÜRK  BİLGE  Kagan  Ayukıka  İnim  Költiginig  Közedü  Olurt—-  Inançu  Apa  Yargan  Tarkan  Atıg  Birdim  Anı  Ögtürtdim

Koruduğundan —- İnim Költiğin —-Öldü, İşi Gücü Verdiği İçin Türk Bilge Kağan’ın Buyruğu, Kardeşim Költiğin’i Gözetip Oturt—- Inançu Apa Yargan Tarkan Adını Verdim. Onu Öğdürttüm.

 

Bu mini sözlük, Orhun Yazıtları‘nda geçen kelimelerin bir kısmını içerir.

1. Ağı : İpek, ipekli giysiler
2. Alkınmak : Eriyip tükenmek, yok olmak
3. Altmak : aşağıya, alta inmek
4. Anca : Anca, öyle, böyle
5. Anda : O anda, oracıkta
6. An+tag : On[un] dek, öyle
7. Arılmak : Erimek, yok olmak
8. Arkış : Mal kervanı
9. Atı : Yeğen
10. Aymak : Söylemek, demek
11. Aygıç/ayguç : Sözcü, danışman, vezir
12. Balık : Şehir
13. Bark : Anıt, anıt mezar
14. Bay : Zengin, varlıklı
15. Baz : Alt, altta, altında
16. Baz kılmak : Kendine, emrine bağlamak
17. Bengü : Ebedi
18. Beri : Güney, sağ taraf
19. Beze, bezeci : Süs, süsleyici
20. Bezemek : Süslemek
21. Bitig : Yazı
22. Bitimek : Yazmak
23. Bödge : Bu çağda
24. Bodun > Boyun : Boy, kavim, millet
25. Bolung : Yan, taraf
26. Börü : Kurt, canavar
27. Boşgurmak : Öğretmek, eğitmek, tembihlemek
28. Bung : Tasa, dert
29. Çıgany : Yoksul, fakir
30. Demirkapı : Özbekistan’da Derbent geçidi
31. Dirilmek : Derilmek, toplanmak
32. Doruk : İnce, zayıf
33. Eçi : Büyük erkek kardeş, ağabey
34. Eçü : Amca, baba kardeşi
35. Emek : Emek / zorluk çekmek
36. Erinç : Gerçek, doğru
37. Erk, erkli : Güç, güçlü, hür
38. Ermek : Yaşamak, var olmak
39. Geri : Batı, güneşin battığı yön, arka taraf
40. Içgın etmek : Kaybetmek, elden çıkarmak, terketmek
41. İçikmek : Bağlanmak, egemenliği altına girmek, teba olmak
42. İl, el : Yurt, ülke, vatan, toprak
43. İlbaşı : İdareci
44. İleri : Doğu, güneşin doğduğu yön, ön taraf
45. İlsiremek : İlsiz-yurtsuz kalmak, il-yurt özlemi çekmek
46. İni : Küçük erkek kardeş
47. İşilik : Hanımlık
48. Lağzın : Domuz
49. Kağansıramak : Kağansız kalmak, kağan özlemi çekmek
50. Kamag > kamu : Hepsi, toplamı
51. Kalısız : Eksiksiz, geride kimse kalmadan
52. Kamşamak : Titremek, gevşemek
53. Kang : Baba
54. Kangım : Babam
55. Kan : Han, kağan
56. Kergek : Bir kuş türü
57. Kergek olmak : [Ruhu] kuş olup uçmak, ölmek
58. Kılınmak : Yapılmak, yaratılmak, doğurulmak
59. Kıtay : Çin, Çinliler
60. Kıymak : Emretmek, orduyu komuta etmek
61. Kisre : Sonra
62. Konçuy : Kağan kızı, sultan, prenses
63. Kü, külü : Ün, ünlü, namlı
64. Kubratmak : Derleyip toparlamak
65. Küng : Cariye
66. Oğuş : soy, evlatların soyu
67. Öd : Zaman
68. Öğirmek : Mutlu, memnun olmak
69. Öğleşmek : Anlaşmak, sözleşmek
70. Ögüz : Nehir
71. Ökünmek : Pişman olmak, uyanmak, yanlıştan dönmek
72. Öküş : Pek çok
73. Ömez : Umursamaz
74. Öz, özüm : Kendim
75. Ötünmek : söylemek, anlatmak
76. Sakınmak : Düşünmek
77. Sançmak : Savaşta yenmek, bozguna uğratmak
78. Semiz : İri yarı, acar
79. Şantung : Şantung ovası, Çin – Pekin’in güneyindeki geniş ova
80. Sav : Sav, söz
81. Savçı : Savcı, sözcü
82. Sengün : Paşa, ordu komutanı
83. Sığıtçı : Ölü merasiminde yas edenler
84. Sıngar : Kat, defa
85. Singili : Kızkardeş
86. Sü : Ordu, asker
87. Süç, süçi : Hoş tatlı [sözler]
88. Sülemek : Ordu, asker sürmek
89. Süngüş : Savaş
90. Süngüşmek : Savaşmak
91. Tabgaç : Çinliler
92. Tap, tapa : Taraf, tarafa
93. Taşıkmak : Ordu çıkarmak, yola çıkmak
94. Tegre : Daire, çevre
95. Teŋri > Tanrı : Tanrı, gökler, sema
96. Tezmek : Kaçmak
97. Tongtamış : Yerebakan, ezik hal.
98. Tümen : Orduda tümen, onbin
99. Tün > dün : Gece
100. Uduzmak > uyuzmak : [Orduyu] yönetmek
101. Uçmak : [ruhu] uçmak, ölmek
102. Ülüğüm : Bölük, ordu birliği
103. Urı : Erkek evlat, soy
104. Urugsıratmak : Erkek evlatsız, soysuz bırakmak
105. Yabgu : İdareci, vali
106. Yağı : Düşman, düşman ordusu, hasımlar
107. Yağılmak : Katılmak, dahil olmak
108. Yanmak : Yana, yolda geri dönmek
109. Yarak : Kılıç, yarıcı, kesici şey.
110. Yaraklı : Kılıçlı, eli kılıçlı asker, düşman askeri.
111. Yarlıkamak : [Tanrı] bahşetmek, buyurmak
112. Yablak-Yavlak : Kötü hal, sefil
113. Yabız-Yavuz : Kötü, berbat
114. Yazınmak : Yabancılaşmak, düşmanlaşmak
115. Yelmek, yelivermek : Koşmak, acelece gitmek
116. Yılkı : Atlar, at sürüleri
117. Yırı : Kuzey, sol taraf
118. Yış > yaş : Otlak, yurt tutulan topraklar
119. Yime : Yine
120. Yongşurmak : Çekiştirmek, kavga ettirmek
121. Yuğ : Yok olmak, ölüm
122. Yuğcu : Ölüm merasimi yapan kişi
123. Yuğlamak : Ölüm merasimi yapmak
124. Yüğürmek : [Kanı veya teri] akmak
125. Yükündürmek : Baş eğdirmek