Türkiye’de Büyük Orta Doğu

TESPİT: Türkiye’de Büyük Orta Doğu. Batı literatüründe ilk kez 1943 yılında kullanılan BOP kavramının kullanımı ülkemizde 45 yıl sonra 1988 tarihindedir.

SORU: Türkiye’de Büyük Orta Doğu

Büyük Ortadoğu Projesi

1873 yılında ABD’nin kurduğu Naval Institute (Denizcilik Enstitüsü) henüz daha 100.yılını tamamlamamış olan ABD devletinin vizyonunun denizler yani dünya egemenliği olduğu konusunda apaçık bir delildir.

Ardından 1902 yılında yine ABD deniz stratejisti Alfred T.Mahan, Orta Doğu kavramını bugünlere gelecek şekilde yeniden tanımlamıştır.

ABD, Fransa’da organize ettirdiği 1968 gençlik hareketlerinin ardından bu kez 1969 yılında büyük Orta Doğu kavramının nüvelerini ortaya koymaya başlamıştı. Ardından 1980’lerin başlarında Naval Institute ve Carnegie Endowment, Büyük Orta Doğu kavramını birlikte formüle etmişlerdir.

Büyük Ortadoğu haritası

İkinci Dünya Savaşından sonraki süreçler içerisinde ABD ve Rusya arasında kurulan yumuşama dengesi kapsamında, ülkeler ve bölgeler iki kutuplu dünya tarafından paylaşılmaya başlanmış ve devamında ise Rusya sıcak denizlere inme politikası içerisinde kuzey Afrika’da Mısır merkezli olarak kendisine yer edinmeye başlamıştır. Karşı hareket ABD’den gelerek İhvan hareketi lideri Seyyid Kutub üzerinden Siyasal İslam ideolojisi, türban ve cihat kavramları merkezli olarak ABD tarafından örgütlenmiştir.

Bu kapsamda Mısır da, bu büyük Orta Doğu projesinin ideolojik liderliğini üstlenmiş konumdadır.

İlk aksiyonlar ise bu konuda projenin eşbaşkanı olan Türkiye’de yapılmış, 1971 darbesi, ardından 1980 darbesi ve nihayetinde 1997 darbeleri Büyük Orta Doğu vizyonuna ulaşan yolda köşe taşlarıdır.

“Geniş Orta Doğu konusunu dile getirmeye 1990’lı yıllarda başladılar. 1995’te zaten Rand Corporation’da ‘Greater Middle East’ diye bir bölüm kurdular. Geniş Ortadoğu diye. Bunun tanımını yaparken, Afganistan’dan başladılar ta Kuzey Afrika’yı da içine alan bir hat çizdiler. Kafkasya’nın da bir kısmını aldılar. Yani kuzeye pek çıkmıyorlar, Rusya ile böyle bir kavga içine girmek istemiyorlar. Balkanları da bu işin içine katanlar vardı. Fakat en son Balkan felaketinden sonra Avrupa ile geçici bir anlaşmaya vardılar. Herhalde şu anda Amerika Birleşik Devletleri, Balkanların sadece Romanya, Bulgaristan hattını kontrol etmeye çalışıyor.

Çünkü Avrupa’nın Karadeniz’e inmesini böyle engellerim diye düşünüyor. Tabii Büyük OrtaDoğu Projesi’nin merkezinde Türkiye var. “ Kaynak: Mahir Kaynak. Büyük Orta Doğu Projesi 2005

BOP projesinin uygulamasının hız kazanması George W.Bush’un 2001 yılında iktidara gelmesi ile söz konusu olmuş, 2000’li yıllarda bu proje dörtnala koşmaya başlamış, bölgede iktidarlar değiştirilmiştir. Arap Baharı bu projenin ürünüdür.

“One Minute” hadisesi (2009) ile birlikte projenin Türkiye’de uygulama süreci hızlanmaya başlamış, Türkiye’deki şehirler ve kasabalarda Arap mahalleleri oluşmaya başlamıştır. Kültürleri, gelenek ve görenekleri çok farklı olan bu yapılar Türk toplumu ile bütünleşmemekte, dilimizi öğrenmek konusunda direnç göstermektedirler.