Türkler ve Çift Meclis

01/07/2024

271

Osmanlı’da Çift Meclisli Sistem

Osmanlılar 19.yüzyılda meşrutiyet döneminde çift meclisli sistem uygulamışlar mıdır
volume_up

Evet, Osmanlılar 19. yüzyılda meşrutiyet döneminde çift meclisli bir sistem uygulamışlardır. Bu sistem, 23 Aralık 1876’da ilan edilen Kanun-ı Esasi ile kurulmuştur.

Çift meclisli sistemin unsurları:

Meclis-i Mebusan: Halk tarafından seçilen üyelerden oluşan, yasama yetkisine sahip meclis.
Ayan Meclisi: Padişah tarafından atanan üyelerden oluşan, Meclis-i Mebusan’ın kararlarını inceleyen ve onaylayan meclis.

Bu sistemin bazı önemli özellikleri:

Padişah, Meclis-i Mebusan’ı feshetme ve Ayan Meclisi’ni dağıtma yetkisine sahipti.
Meclis-i Mebusan, bütçeyi onaylama ve vergileri düzenleme yetkisine sahipti.
Ayan Meclisi, Meclis-i Mebusan’ın kararlarını reddetme veya geri gönderme yetkisine sahipti.

Çift meclisli sistemin Osmanlı İmparatorluğu’na etkileri:

Bu sistem, Osmanlı İmparatorluğu’nda modernleşmenin ve demokratikleşmenin önünü açmıştır.

Meclis-i Mebusan, halkın sesini duyurma ve yönetime katılma imkanı sağlamıştır.
Ayan Meclisi, Meclis-i Mebusan’ın kararlarının dengeli ve sağduyulu olmasını sağlamıştır.

Ancak, çift meclisli sistemin bazı eksiklikleri de vardı:

Padişah, Meclis-i Mebusan’ı feshetme ve Ayan Meclisi’ni dağıtma yetkisini kullanarak sistemi manipüle edebilirdi.

Meclis-i Mebusan’ın üyeleri, Osmanlı toplumunun tüm kesimlerini temsil etmiyordu.
Ayan Meclisi’nin üyeleri, padişaha bağlı oldukları için Meclis-i Mebusan’ın kararlarına bağımsız bir şekilde yaklaşamıyorlardı.

Sonuç olarak:

Osmanlılar 19. yüzyılda meşrutiyet döneminde uyguladıkları çift meclisli sistem, imparatorluk tarihinde önemli bir adımdır. Bu sistem, modernleşmenin ve demokratikleşmenin önünü açmış ve halkın siyasi katılımını sağlamıştır.

Ancak, sistemin bazı eksiklikleri de vardı ve padişahın yetkileri nedeniyle tam anlamıyla demokratik bir sistem olarak kabul edilemezdi.

Türk Devletlerinde Çift Meclisli Sistem

Türkler çift meclisi sistemi tarih boyunca hangi devletlerde uygulamışlardır

Tarih boyunca birçok Türk devleti, yönetim sisteminde çift meclisli yapıdan faydalanmıştır. Bu meclisler, farklı grupların temsiliyetini sağlayarak ve yasama sürecine çeşitli bakış açıları katarak önemli bir rol oynamıştır.

Bazı önemli örnekler:

Göktürk Kağanlığı: 6. yüzyılda kurulan Göktürk Kağanlığı’nda, Toygun ve Kağan olmak üzere iki meclis bulunmaktaydı. Toygun, soylular ve halk tarafından seçilen üyelerden oluşurken, Kağan ise hükümdarın başkanlığında devlet işlerini yönetirdi.

Karahanlı Devleti: 10. yüzyılda Orta Asya’da kurulan Karahanlı Devleti’nde de benzer bir sistem uygulanmıştır. Bu sistemde, Uç Beyleri Kurultayı ve Divan-ı Melik olmak üzere iki meclis bulunmaktaydı. Uç Beyleri Kurultayı, önemli siyasi ve askeri konularda karar verirken, Divan-ı Melik ise idari ve mali işleri yürütmekteydi.

Selçuklu Devleti: 11. yüzyılda Anadolu’da kurulan Selçuklu Devleti’nde de Divan-ı Melik ve Vezirler Kurultayı olmak üzere iki meclis bulunmaktaydı. Divan-ı Melik, idari ve mali işleri yönetirken, Vezirler Kurultayı ise önemli siyasi ve askeri konularda karar verirdi.

Osmanlı İmparatorluğu: 13. yüzyılda kurulan Osmanlı İmparatorluğu’nda da Divan-ı Hümayun ve Padişah Divanı olmak üzere iki meclis bulunmaktaydı. Divan-ı Hümayun, vezirler ve diğer yüksek devlet adamlarından oluşan bir kurul olup, idari ve mali işleri yönetirdi. Padişah Divanı ise padişahın başkanlığında toplanır ve önemli siyasi ve askeri konularda karar verirdi.

Bunların dışında:

İlhanlı Devleti: 13. yüzyılda kurulmuştur ve Divan-ı Melik ve Kurultay olmak üzere iki meclis bulunmaktaydı.

Kırım Hanlığı: 15. yüzyılda kurulmuştur ve Divan-ı Han ve Hanlar Kurultayı olmak üzere iki meclis bulunmaktaydı.

Buhara Emirliği: 16. yüzyılda kurulmuştur ve Divan-ı Beğ ve Ulema Kurultayı olmak üzere iki meclis bulunmaktaydı.

Görüldüğü gibi, Türkler tarih boyunca farklı şekillerde de olsa çift meclisli sistemi oldukça yaygın bir şekilde kullanmışlardır. Bu sistem, Türk devletlerinin yönetiminde önemli bir rol oynamış ve siyasi istikrarın sağlanmasına katkıda bulunmuştur.

Çift Meclisli Ülkeler Listesi

Çift meclisli bir sisteme sahip, yani yasama organlarının iki farklı meclisden oluştuğu birçok ülke var. Bu meclisler genellikle farklı yetkilere ve temsil biçimlerine sahiptir.

Federal Yapılı Ülkeler:

Arjantin: Temsilciler Meclisi ve Senato
Avustralya: Temsilciler Meclisi ve Senato
Avusturya: Ulusal Konsey ve Federal Konsey
Belçika: Temsilciler Meclisi ve Senato
Bosna Hersek: Temsilciler Meclisi ve Halklar Meclisi
Brezilya: Temsilciler Meclisi ve Federal Senato
Kanada: Avam Kamarası ve Senato
Almanya: Bundestag (Federal Meclis) ve Bundesrat (Federal Konsey)
Hindistan: Lok Sabha (Halk Meclisi) ve Rajya Sabha (Devletler Meclisi)
Malezya: Temsilciler Meclisi ve Senato
Meksika: Temsilciler Meclisi ve Senato
Nepal: Temsilciler Meclisi ve Ulusal Meclis
Pakistan: Ulusal Meclis ve Senato
Rusya: Devlet Duması ve Federasyon Konseyi
İsviçre: Ulusal Konsey ve Eyaletler Konseyi
Nijerya: Temsilciler Meclisi ve Senato
Amerika Birleşik Devletleri: Temsilciler Meclisi ve Senato

Üniter Yapılı Ülkeler:

Birleşik Krallık: Avam Kamarası ve Lordlar Kamarası
Japonya: Temsilciler Meclisi ve Danışmanlar Meclisi
İtalya: Temsilciler Meclisi ve Senato
Fransa: Ulusal Meclis ve Senato
İrlanda: Dáil Éireann (İrlanda Temsilciler Meclisi) ve Seanad Éireann (İrlanda Senatosu)
Çekya: Temsilciler Meclisi ve Senato
Romanya: Temsilciler Meclisi ve Senato

Diğer:

Yeni Zelanda: Temsilciler Meclisi ve Yasama Konseyi
Güney Afrika: Ulusal Meclis ve Ulusal Eyaletler Konseyi
Suudi Arabistan: Şura Konseyi
Birleşik Arap Emirlikleri: Federal Ulusal Konsey
Bu listede yer alan ülkeler sadece birkaç örnektir. Dünyada 190’dan fazla ülke var ve bunlardan yaklaşık 50’si çift meclisli bir sisteme sahip.

Çift meclisli sistemlerin işleyişi ve meclislerin sahip olduğu yetkiler ülkeden ülkeye değişiklik gösterebilir.

Ek Bilgiler:

Çift meclislilik: https://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%87ift_meclislilik
Federal devlet: https://tr.wikipedia.org/wiki/Federasyon
Üniter devlet: https://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%9Cniter_devlet